56716 IMG99 (3)

strefa największego zagrożenia vr. głównie przez szkodniki pierwotne ■{!_;;r: głównie przez szkodniki wtórne 3 strefa umiarkowanego zagrożenia 1j strefa słabego zagrożenia

Rysunek 8.2

Strefy zdrowotności lasów Polski w roku 1970 (wg Koehlera. 1970)

składu gatunkowego drzewostanów w zachodniej Polsce (Bory Tucholskie. Pusz.cza Nad-notecka. Bory Dolnośląskie) oraz ścieranie się klimatu atlantyckiego i kontynentalnej w centralnej części Polski, co prowadzi do licznych anomalii meteorologicznych zakłócających funkcjonowanie mechanizmów regulujących liczebność populacji fitofagów leśnych.

Na piaskach i żwirach polodowcowych o głębokim poziomic wód gruntowych, czasem na glebach moreny dennej o znacznych zmianach poziomu wód gruntowych w Krainie Bałtyckiej. Wiclkopolsko-Pomorskicj. Równinie Kurpiowskiej. Borach Dolnośląskich i Puszczy Bolesławieckiej dochodzi do gradacji najważniejszych foliofagów sosny: brudnicy mniszki, strzygom choinówki, barczatki sosnówki, poprocha cetyniaka, osnui gwiaździstej. boreczników (rys. 8.3). W Krainie Śląskiej wysoki poziom wód gruntowych i zanieczyszczenia przemysłowe powietrza utrudniają nadto regenerację drzew po dcfolia-cji. prowadzą do zabagnicma terenu i rozwoju szkodników wtórnych, a zwłaszcza przypla-szczka granatka.

W Krainie Sudeckiej i Karpackiej szkody ze strony huraganów i opieńki miodowej w reglu dolnym stymulują masowy rozwój kornika drukarza i towarzyszących mu szkodników wtórnych Szczególnie zagrożone są świcrczyny w Górach Izerskich i Karkonoszach

Rysunek 8.3

Ognisko barczatki sosnówki w Puszczy Białej: na pniach widoczne pierścienie natryskowe (fot. S K nelski) znajdujące się pod bardzo silnym wpływem zanieczyszczeń powietrza dwutlenkiem siarki i innymi związkami.

Podobny zespół szkodników występuje w Krainie Mazursko-Pódlaskiej na glebach bardzo żyznych, ale o zakłóconej gospodarce wodnej. Osłabienie drzewostanów Polski północnej, jakie nastąpiło po niezwykle rozległej i silnej gradacji brudnicy mniszki w latach 1977-1985, huraganach i okiści. doprowadziło do masowego pojawu szkodników wtórnych, a szczególnie komika drukarza w drzewostanach świerkowych.

Wreszcie region Gór Świętokrzyskich to region klęsk w drzewostanach jodtow > ch zc strony zwójek i szkodników wtórnych. Jodła występuje tu na skraju swego zasięgu, charakteryzując się dużą podatnością chorobową kształtującą się pod wpływem wysokich w locie i niskich w zimie temperatur oraz przemysłowych zanieczyszczeń pow ietr/a Nadto mikroklimat jednogatunkowych drzewostanów jodłowych rosnących nj siedliskach lasów mieszanych sprzyja rozwojowi wyłogówki jedlineczki i towarzyszących jej gatunków Również drzewostany jodłowe i świerkowe w' zachodniej części Pogórza Karpackiego. Be skidu Niskiego. Beskidu Sądeckiego i Wysokiego cechują się w ostatnich latach w/ino o nym wydzielaniem posuszu, jako następstwa zanieczyszczenia powietrza, nadmiernego