58390 s07 (14)

7,62 mm TuUkij Tokariew wz. 1933 - przekrój

do wykonania czynności związanych z wyrzuceniem łuski i przeładowaniem broni. Najwcześniej zastosował z powodzeniem tą zasadą w pistoletach Ameryko-nin John M. Browning. Pierwszym jego pistoletem jest wzór z 1900 roku o kalibrze 7,65 mm, produkowany w Belgii (masa pistoletu — 625 g; energia wylotowa — 20 kGm). W 1903 roku ukazał sią nieco większy pistolet Browninga o kalibrze 9 mm (no nabój ,.long", czyli długi) z kurkiem obrotowym, umieszczonym wewnątrz zamka oraz ze sprężyną powrotną znajdującą sią pod lufą (masa tego pistoletu — 930 g; energia wylotowa pocisku — 44 kGm). Ogólny układ cząści tego pistoletu został później zastosowany w wielu innych pistoletach i uznany za układ klasyczny.

W 1906 r. ukazał sią najmniejszy pistolet Brownin-go. Był to pistolet o kalibrze 6.35 mm, skonstruowany na specjalnie do niego oprocowony nabój. Ze wzglądu na bardzo małe wymiary i masą uważa sią, że był to pierwszy pistolet kieszonkowy (długość pistoletu — 114 mm; masa — 350 g).

W ostatnich stu piąćdziesiąciu lotoch opracowano i produkowano co najmniej kilkaset różnych rewolwerów i pistoletów. Broń o większych wymiarach, ciężarach i dużej energii wylotowej pocisków przyjąto nazywoć jeszcze przed I wojną światową rewolwerami lub pistoletami wojskowymi (w przypadku pistoletów — broń w przybliżeniu o długości ponad 180 mm. masie większej od 900 g oraz energii wylotowej pocisku — od 30 do 60 kGm).

Pistolety o średnich wymiaroch i o masach w granł-coch 600-900 g przeważnie o ka libr och od 7,65 mm do 9 mm nozywa sią pistoletami policyjnymi (milicyjnymi). Są one używane przeważnie przez funkcjonariuszy służby porządku publicznego. Energio początkowa pocisków tych pistoletów wynosi 20 do 30 kGm.

• Pistolety kalibru 6.35 mm o masie od 300 do 500 a i bardzo małych wymiarach (o długości mniejszej od 120 mm) oraz energii początkowej pocisków nie przekraczającej zazwyczaj 10 kGm nazwano pistoletami kieszonkowymi.

Podobny podzioł może być przeprowadzony w stosunku do rewolwerów.

Przez długi okres panował pogląd, że samopowtarzalny pistolet wojskowy powinien być jedyną indywidualną bronią oficera, nawet wałczącego w pierwszej linii frontu. W związku z tym wymagono od pistoletów wojskowych dużej energii wylotowej pocisku i skutecznego działania broni na odległościach dochodzących do kilkuset, a nawet do 1000 m. Poglądy na to uległy zmianie. W licznych woikoch, szczególnie w okresie II wojny światowej stwierdzono, że pistolet samopowtarzalny może służyć do rażenia przeciwnika przewoźnie tylko do odległości około 50 m. Prawdopodobieństwo rażenia z tej broni ruchomego celu w większej odległości jest znikome. Już I wojna światowa wykazała przewagą taktyczno-technlcz-nych cech pistoletów samopowtarzalnych nad właściwościami rewolwerów. Wskutek tego w wojsku, w okresie międzywojennym, zostąpiono rewolwery pistoletami. Niemniej należy zaznaczyć, że dobry rewolwer uważany jest często za bardziej niezawodny od pistoletu samopowtarzalnego. Rewolwery w dalszym ciągu stosowane są przez funkcjonariuszy służby porządku publicznego i prywatnych użytkowników w niektórych państwach zachodnich, szczególnie w USA.

Po II wojnie światowej opracowano kilkanaście wzo-

11,43 mm Colt (Browning) wz. 1911 Al (USA)

9 mm Parabellum (Luger) 08 (Niemcy)

5,6; 6,35; 7,65 i 9 mm HK-4 (NRF)

f mra FN Browning „High Power** wł 1935 (Belgia)

7,63 mm Mauser wz. 1896 — z kolbą-futerałem (Niemcy)