62 CZĘŚĆ I Teoria i praktyka interwencji kryzysowej
zobowiązania do wykonania jednego lub kilku jasno określonych, pozytywnych, zaplanowanych działań, obmyślanych w celu odzyskiwania równowagi.
Na etapie 6. prowadzący interwencję ani na chwilę nie zapomina o etapach pozostałych i takich umiejętnościach, jak ocenianie, zapewnianie bezpieczeństwa i dostarczanie wsparcia. Przed zakończeniem sesji interwencyjnej prowadzący musi uzyskać od klienta uczciwe, bezpośrednie i stosowne zobowiązanie do współdziałania. Następnie sprawdza czynione przez niego postępy i przygotowuje sprawozdania. Dokonuje tego w sposób etyczny, wspierający i wykazujący pełne zrozumienie klienta. Podstawowa umiejętność wysłuchiwania jest równic istotna na etapie uzyskiwania zobowiązania od klienta, jak i na innych etapach interwencji.
W sytuacji kryzysowej wiele ocen dokonywanych jest spontanicznie, subiektywnie i interaktywnie. Nie mamy tu zatem do czynienia z technikami formalnymi, takimi jak w kryteriach diagnostycznych DSM-IV, czy też zastosowaniem typowych narzędzi ocen używanych w procesie oceny klinicznej. Stosując szcścioetapowy model interwencji kryzysowej, kładziemy nacisk na bieżące, aktywne, asertywne, intencjonalne i ciągłe ocenianie, wysłuchiwanie i działanie, których celem jest systematyczne udzielanie pomocy klientowi w odzyskaniu takiego stopnia przedkryzysowej równowagi, zdolności do działania i autonomii, jaki tylko jest możliwy do osiągnięcia. Te dwa terminy, równowaga i zdolność do działania oraz ich antonimy brak równowagi i niezdolność do działania, są powszechnie stosowane przez prowadzących interwencje do zdefiniowania stanu, w jakim klient się znajduje, i jego zdolności do radzenia sobie z trudnościami. Ponieważ często będziemy tych terminów używali, chcielibyśmy najpierw je zdefiniować, a następnie podać ich odpowiednie analogie, tak aby ich znaczenie było w pełni zrozumiałe.
• Równowaga. Stan umysłowej lub emocjonalnej stabilności, zrównoważenia lub kompensacji w organizmie.
• Brak równowagi. Brak lub rozpad stabilności emocjonalnej, zrównoważenia lub kompensacji w organizmie.
• Zdolność do działania. Stan, w którym człowiek może samodzielnie się zmieniać lub radzić sobie z nastrojami, uczuciami, potrzebami, warunkami i wpływami. Elastyczność i zdolność przystosowywania się do otaczającego świata fizycznego i społecznego.
• Niezdolność do działania. Stan, w którym człowiek jest niezdolny do samodzielnej, natychmiastowej zmiany lub podjęcia prób radzenia sobie z nastrojami, uczuciami, emocjami, potrzebami, warunkami i wpływami. Niezdolność przystosowywania się do otaczającego świata fizycznego i społecznego.
Człowiek zdrowy znajduje się w stanie zbliżonym do równowagi, jak kierowca podążający drogą z różnymi przystankami i kolejnymi startami - na dłuższych i krótszych dystansach. Może trafiać na różne wyrwy w jezdni, ale nie urywa za-