62051 IMG04 (12)

nego nacisku na znaczenie zdolności do wnikliwego badania i wyczuwania zmian w otoczeniu zadaniowym i ogólnym, do pokonywania krytycznych ograniczeń oraz znajdowania obszarów współzależności i radzenia sobie z nimi, wreszcie do opracowywania odpowiednich strategicznych reakcji. Powszechne zainteresowanie strategia korporacji w znacznej mierze wynika właśnie z uświadomienia sobie, że organizacje muszą być wrażliwe na to, co się zdarza w otaczającym je świecie.

Po drugie, w podejściu opartym na koncepcji systemów otwartych ważne jest definiowanie organizacji w kategoriach wzajemnie powiązanych podsystemów. Systemy przypominają chińskie pudelka lub „matrioszki" pod tym względem, że zawsze kolejne mniejsze całości zawierają się w większych. W organizacji „mieszczą się" więc poszczególni ludzie (sami będący systemami), należący do grup czy wydziałów, te zaś z kolei należą do większych jednostek organizacyjnych itd. Jeśli definiujemy całą organizację jako system, to jej poszczególne szczeble można uważać za podsystemy, tak jak cząsteczki, komórki i organy można postrzegać jako podsystemy żywego organizmu, nawet jeśli traktowane z osobna są złożonymi systemami otwartymi.

Teoretycy systemów bardzo lubią myśleć o relacjach wewnątrz organizacji i między organizacjami posługując się omówionymi wyżej kategoriami, używając konfiguracji podsystemów do opisywania kluczowych modeli i wzajemnych powiązań. Jednym z ogólnie przyjętych sposobów postępowania w tym duchu jest koncentrowanie się na kluczowych zestawach potrzeb, które organizacja musi zaspokoić, aby przetrwać, oraz podkreślanie znaczenia, jakie ma kierowanie relacjami między tymi zestawami potrzeb. Często więc rozwija się omawianą już wyżej socjotechniczną koncepcję organizacji, aby uwzględnić relacje między wymaganiami technicznymi, społecznymi, wymaganiami zarządzania, wymaganiami strategicznymi i wymaganiami otoczenia (zob. rys. 3.1). Jak się przekonamy, tego rodzaju myślenie pomaga nam w uświadomieniu sobie, jak bardzo wszystko zależy od wszystkiego innego, oraz w znajdowaniu sposobów radzenia sobie z relacjami między najważniejszymi podsystemami a otoczeniem.

Po trzecie wreszcie, w pragmatycznym wykorzystaniu podejścia systemowego zainteresowanie koncentruje się także na próbach doprowadzenia do zgodności między różnymi systemami oraz zidentyfikowania i wyeliminowania potencjalnych dysfunkcji. Jak w socjotechnicznym podejściu do planowania pracy kładzie się nacisk na dopasowanie wymagań

nadtyMcn

Mcmi

podaystom

Mrslegn

podlyiMT

NAKŁADY NA WEJŚCIU, które dają organizacji energię, zasoby ludzkie, finansowe. informacyjne, i materiałowe

podtyUem

Mnikkiry

podsyali-m

£><%<<

.uraiauhlł

podsysiorn

ludrko-

•kuiturowy

WYNIKI ORDA-. NIZACJI v produkcia dóbr i usług na takm poziomie wydaj-noto i efoktyw-noto, który wpłynie na dostępność zasobów w przy-sztotaorazna działań* systemu

Li

stn#iw naMedOe i wyników mMri energii ntonnaci

Organizacjo, tak jak organizmy, można postrzegać jako zbiory współdziałających u sobą podsystemów. Podsystemy te można definiować na wiele sposobów W tym przykładzie podkreśla się relacje między różnymi zmiennymi, które wpływają na funkcjonowanie oigartieqt. dzięki czemu otrzymuje się pożyteczne narzędzie diagnostyczne.

Rys. 3.1. Jak patrzeć na organizację jako na zbiór niezależnych podsystemów Źródło: F E Kasi, J E. Rosonzwolg Conllngoncy Viows ol OrginaUm ntd Management e 1973 BcMncw Research Associates, Inc

wobec ludzi i wymagań technicznych, tak w teorii systemów otwartych ogólniej zachęca się do dopasowywania podsystemów, co ilustruje rys. 3.1. Można tu wprowadzić zasady niezbędnej różnorodności, zróżnicowania i integracji i inne koncepcje systemowe (przedstawione w tablicy 3.2). Na przykład zasada niezbędnej różnorodności ma szczególne znaczenie w projektowaniu systemów kontroli lub w zarządzaniu wewnętrznymi i zewnętrznymi ograniczeniami, aby bowiem działać efektywnie, trzeba uwzględniać całą złożoność zjawisk, które się kontroluje i którymi się zarządza Jak zaś zobaczymy w dalszej części książki, zasada zróżnicowania i integracji jest przydatna do organizowania różnego rodzaju zadań w obrębie samej organizacji.

Wszystkie te koncepcje łącznie prowadzą do teorii organizacji i zarządzania, które pozwalają nam uwolnić się od myślenia biurokratycznego