48333 strona (41)

2. Aktynoterapia

2.1. Systematyzacja i terminologia

Aktynoterapia to złożenie słów pochodzenia greckiego aktinos- promień i thera-peia - leczenie. Grecki źródłosłów zastosował po raz pierwszy Niels R.Finsen w tytule swojego dzieła „Aktinische Therapie", za które otrzymał nagrodę Nobla (1903). Clayton użył go w pierwszych wydaniach do dziś popularnego podręcznika fizykoterapii „Electrotherapy and Actinotherapy". W Polsce prof. Jan Grączewski (1951) podał słowo „aktinoterapia" jako synonim światłolecznictwa w podręczniku „Zarys ak-tinoterapii". W „Słowniku Języka Polskiego" (1996) potwierdzona jest nazwa w haśle „aktynoterapia - metoda leczenia za pomocą promieni podczerwonych i nadfioletowych...".

Nazwą „aktynoterapia" autor objął wszystkie metody fizykoterapii posługujące się promieniowaniem elektromagnetycznym (pem) ze wszystkich zakresów widma, a nie tylko promieniowaniem widzialnym, IR i UV, jak w publikacji Grączewskiego. Wszystko co jest słuszne i prawdziwe w zakresie podstawowych faktów fizycznych dla widzialnej części widma, jest także słuszne i prawdziwe dla całego widma promieniowania elektromagnetycznego. W ten sposób powstaje obszerny dział, obejmujący: światłolecznictwo, laseroterapię, magnetoterapię, stosowanie diatermii, radono-terapię.

Metody aktynoterapii łączą wspólne cechy fizyczne i odpowiadające im techniki zabiegowe wyróżniające je spośród innych metod fizykoterapii. Podobieństwa fizyczne i techniczne wynikają z natury promieniowania elektromagnetycznego (pem). Cechy promieniowania istotne dla fizykoterapii są następujące:

1.    Działanie pem na struktury biologiczne jest uwarunkowane trzema wielkościami: energią kwantu, długością fali i częstotliwością drgań. Wielkości te są ściśle ze sobą powiązane. Na ryc. 2.1 przedstawiono schematycznie widmo promieniowania elektromagnetycznego i oznaczono główne właściwości fizyczne jego poszczególnych zakresów wykorzystywanych w aktynoterapii i popularnych działach techniki. Granice zakresów widma zależą od technologii ich wytwarzania i wykrywania, w związku z tym są umowne i zmienne. Dotyczy to także metod aktynoterapii. Granice światła widzialnego są definiowane przez czułość elektromagnetycznych receptorów, jakimi są oczy człowieka, i zawierają się w zakresie od 400 do 700 nm, ze szczytem wrażliwości w okolicy 550 nm, tj. w barwie zielonożółtej.

2.    Pem przenosi się samoistnie, nawet w próżni. Nie wymaga żadnych nośników ani przewodów. Podając pem w terapii stosuje się jedynie emitory promieniowania.

3.    Pem rozchodzi się i przenosi energię zgodnie z regułami znanymi z optyki: odbicia, rozpraszania, załamania, przenikania i absorpcji. Reguły te odnoszą się do pem we wszystkich metodach aktynoterapii.

41