48358 Stopy metali (6)

Stopy odlewnicze charakteryzuje w oznaczeniu litera C, np. EN AC-AlCu4MgTi, EN AC 2100 oraz EN AC-AlSill (AKII wg PN), EN AC-AIMg7 (AK7 wg PN), EN AC-AlSi6Cu4 (AK64 wg PN), (-EN AC-AlSi5CulMg odpowiada w przybliżeniu składowi siluminu oznaczanego wg PN jako AK51).

Nie wszystkie stopy aluminium stosowane w Polsce mają swoje odpowiedniki w normach PN-EN, choć liczba różnych gatunków stopów aluminium ujętych w nich jest bardzo duża.

14.3. Magnez i jego stopy

Magnez jest metalem bardzo lekkim o niskich własnościach mechanicznych i dużej aktywności chemicznej. Wytrzymałość na rozciąganie magnezu wynosi ok. 245 MPa, a twardość ok. 35 HB. Ze względu na te własności jest stosowany w technice przede wszystkim w postaci stopów. Czysty magnez jest używany w pirotechnice do wyrobu rakiet świetlnych oraz w metalurgii jako modyfikator lub środek redukujący. Jednak główne zastosowanie magnez znajduje do wytwarzania stopów lub jako dodatek do stopów.

Norma PN-EN 12421:2001 dotyczy magnezu niestopowego odlewniczego zawierającego 99,5+99,95% Mg. Jako przykład oznaczenia można podać EN-MB99,5.

Stopy magnezu

Stopy magnezu dzieli się na odlewnicze i do obróbki plastycznej. Głównym składnikiem stopów jest aluminium, którego zawartość w stopach odlewniczych może dochodzić do 10%, a w stopach do obróbki plastycznej do 9%. Stopy magnezu zawierają jeszcze cynk do 5,5%, mangan do 2,5%, a także cer i cyrkon. Stopy magnezu z aluminium i cynkiem to elektrony. Stopy magnezu są najlżejsze ze znanych stopów. Są odporne na działanie wpływów atmosferycznych i niektórych czynników chemicznych. Ze względu na to, że stopy magnezu w połączeniu z tlenem tworzą substancję wybuchową, nie można ich chłodzić wodą podczas obróbki, a przy ich szlifowaniu należy stosować urządzenia do pochłaniania pyłu. Stopy magnezu można skrawać, stosując specjalne narzędzia i duże prędkości skrawania.

Stopy odlewnicze magnezu są stosowane na odlewy wykonywane przeważnie pod ciśnieniem, szczególnie dla przemysłu lotniczego. Stop MgA 13ZnMn jest stosowany na odlewy o dużej szczelności, jak korpusy pomp i armatura. Stopy MgA16Zn3Mn i MgA18ZnMn są stosowane na silnie obciążone odlewy części lotniczych, części silników, agregatów oraz aparatów fotograficznych i maszyn do pisania. Utrzymują dobre własności do temperatury 120°C.

Stopy do obróbki plastycznej wykazują większą przydatność do obróbki plastycznej na gorąco niż na zimno. Obróbka plastyczna na gorąco zależnie od stopu odbywa się w temperaturze 230+450°C. Stop MgMn2 jest stosowany na mało obciążone elementy konstrukcji lotniczych i samochodowych, od których jest wymagana wysoka plastyczność i dobra spawalność. Na bardziej obciążone elementy konstrukcji lotniczych i samochodowych są stosowane stopy MgAIÓZnMn, MgA16Zn3Mn i MgAIÓZnMn. Na średnio obciążone elementy konstrukcji lotni-

132