62824 IMGs48

BB* ••JM* a» znaczenie dla przyszłych szans rozwojowych niemowlęcia Wtmśy pamiętać. źe do 7 pierwszych tygodni życia dziecka może trwać tzw. fitea krzyku oraz wspomniana wyżej faza głużenia, mające charakter wro-dzony Krzyczą i głużą wszystkie dzieci bez względu na stan ich słuchu. Faza gąwoi m nii oraz naśladowanie mowy nie występują, jeżeli dziecko nie słyszy i aśr korzysta ze specjalnej pomocy w wychowaniu słuchowym. Głużenie niemowlęcia nie może być zatem wskaźnikiem występowania bądź braku rfacka, natomiast zanikanie głużenia i niewystąpienie kolejnych etapów roz-woju mowy mogą świadczyć o uszkodzeniu słuchu dziecka.

A. Pmszewicz' . nawiązując do ustaleń Joint Committee of Infant Hearing dotyczących dzieci z tzw. zwiększonego ryzyka uszkodzenia słuchu stwierdza, że odnoszą się one do tych wszystkich dzieci, u których występują następujące czynniki ryzyka:

-    w wywiadzie rodzinnym ustalono ubytek słuchu znacznego stopnia we wczesnym okresie życia u jednego z członków najbliższej rodziny;

-    □ matki. (szczególnie między 2 a 5 miesiącem ciąży) — występowały następujące choroby wirusowe: szczególnie różyczka, odra, świnka, póipasiec. cytomegalia, a także miało miejsce leczenie lekami ototok-sycznymi; występowały znaczne krwawienia z dróg rodnych; poród miał przebieg patologiczny;

-    u dziecka - waga noworodka wynosiła poniżej 1500 g; miała miejsce ciężka żółtaczka (stężenie bilirubiny w surowicy krwi powyżej 20% zngj: występują zespoły, w których skład wchodzą upośledzenia słuchu: mają miejsce wady wrodzone dotyczące głowy; zapalenie mózgu i opon mózgowych: ciężkie urazy czaszki; leczenie preparatami ototok-sycznymi; zapalenie ucha środkowego;

-    u rodziców - występuje podejrzenie, że ich dziecko niedosłyszy.

A. Nmiiiu podkreśla, że u dzieci z grup tzw. zwiększonego ryzyka adHBSeaśa słuchu występują 14 do 16 razy częściej, niż w przeciętnej popu-fccjj, a także że do tych grup należy przeszło 90% dzieci z głębokim niedo-Adwi Według Lewego. wszystkie te dzieci powinny być poddane bada* fjĆM bezpośrednio po wodzeniu i badane ponownie w 3, 6, 9, i 12 miesiącu

ocena ubytku słuchu w pierwszych dniach życia pozwala stwierdzić uszkodzenie słuchu jedynie w stopniu głębokim. Mbk ducha w 7 miesiącu życia pozwala natomiast na wykrycie niedosłu-

V ł c ^ Msoó badania słuchu w wieku rozwojowym, (w:J A. Pmszewicz Ud H pMjg!edUbfT khmetnej f, 205.

chu oraz uszkodzenia słuchu w stopniu średnim a także te jego uszkodzenia, które wystąpiły w późniejszym czasie¹⁰⁵.

Zrozumienie znaczenia okresu niemowlęcego w rozwoju dziecka z upośledzonym słuchem, a także objęcie procesem edukacji osób dorosłych w związku z koncepcjami społeczeństwa kognitywnego, edukacyjnego spowodowało, że pedagogika specjalna, w tym i surdopedagogika, w swoich propozycjach rozwiązań przestała być jedynie pedagogiką szkoły specjalnej. Wychowanie małego dziecka niesłyszącego w domu rodzinnym (ang. home training, niemu Hausspracherziehung) to ewidentny przykład wyjścia pedagogiki specjalnej poza szkołę specjalną.

Wychowanie małego dziecka z uszkodzonym słuchem w domu rodzinnym polega, naszym zdaniem na świadomym uczestniczeniu jego rodziców w wychowaniu ich niesłyszącego dziecka, którego celem jest zapobieżenie niemocie, głuchocie i rozwojowi języka migowego¹⁰⁶.

Wymienione wyżej potencjalne konsekwencje uszkodzenia wystąpią nieuchronnie w razie zaniedbania wczesnego wykrycia uszkodzenia słuchu, tj. braku wczesnej diagnozy i wczesnego wychowania słuchowego w ciągu pierwszych trzech lat życia dziecka w jego domu rodzinnym.

Należy podkreślić, że niemota i rozwój porozumiewania się w języku migowym są wtórne wobec uszkodzenia słuchu. Jednym z podstawowych celów rewalidacyjnych dla okresu niemowlęcego, poniemowlęcego i okresu przedszkolnego jest zatem zapobieżenie tym uszkodzeniom przez wychowanie słuchowe. Niektóre badania, np. C. Griffiths¹⁰⁷ sugerują, choć nie ma w tym względzie jednoznacznych opinii wśród surdologów¹ , że w pewnych warunkach możliwa jest restytucja uszkodzonego słuchu.

¹⁰⁵ A. L 6 w e, op. cit., s. 193.

ⁱ⁰⁶A. van U d e n, Das gegliederte Ziel der Hausspracherziehung, ihre Organisaiion und ihre Methode, [w:] Arbeitstagungfiir hórgeschódigter Kinder. BDT, 1963, s. 93-118.

⁰⁷ C. Griffiths, Conquering childhood deafness, Exposition Press 1967.

Ponadto przeprowadzone na Węgrzech przez lekarza, audiologa i pedagoga specjalnego w klinice otolaryngologicznej badania o podobnym charakterze wśród 68 niedosłyszących i całkowicie niesłyszących niemowląt wykazały, że w ciągu 2-Z2 miesięcy, kiedy dzieci nosiły aparaty stereofoniczne, nastąpiła trwała poprawa słuchu u 51 dzieci w stopniu umożliwiającym zrezygnowanie z aparatu słuchowego. U 12 dzieci słuch nie uległ poprawie, z tym, że 10 niemowląt otrzymało aparaty po 10 m. życia. Los 5 przypadków dzieci nie jest znany. Patrz: A. GOtze, I. Dobi, P. Kemeny, Wahre HabiłUaiiom Hórgeschddigter Sdug/inge, „Hdrgeschadigter Kinder" 1983, nr 4

°* Y. Csanyi z kolei podkreślając znaczenie wczesnego wychowania słuchowego stwierdza, że badań C. Griffiths nie dało się potwierdzić w innych krajach. Patrz: Y. C s a n 9 I Słu-

109