63742 Strona5

Wyniki oceny stanu czystości wód jezior    Tabela 2.6

badanych w latach 1989-93 i w 1997 r.

Klasa czystości wód	Liczba jezior		%		Objętość jezior w tys. m^3		%
	1989-93	1997	1989-93	1997	1989-93	1997	1989-93	1997
I	13	6	3,1	5,2	513 286,9	181,2	6,6	9,2
II	166	34	39,1	29,6	4 612 991,5	963,1	59,6	49,0
III	165	48	38,9	41,7	1 908 418,7	662,8	24,6	33,7
poza klasą	80	27	18,9	23,5	709 786,9	160,3	9,2	8,1
Razem	424	115	100,0	100,0	7 744 484.0	1967,4	100,0	100,0

(wg GUS - Ochrona Środowiska 1999)

Stan polskich jezior uznano za zły. Do badanych jezior były odprowadzane ścieki, które istotnie pogarszały stan ich czystości i przyśpieszały degradację.

Dokonana w 1997 r. ocena stanu czystości objęła 115 jezior. Wyniki tej oceny były następujące:

-    w I klasie czystości znalazło się 6 jezior m.in.: Bobięcińskie Wielkie i Małe (pomorskie), Hańcza (podlaskie), Marta (wielkopolskie), Smołowe (pomorskie);

-    w II klasie czystości 34 jeziora, m.in.: Sniardwy (warmińsko-mazurskie), Sudomie (pomorskie), Łukcze (lubelskie), Moszczonne (dolnośląskie), Burgale (warmińsko-mazurskie);

-    w III klasie czystości 48 jezior, m.in.: Płociczno i Górzyńskie (wielkopolskie), Tałty (podlaskie), Tonka (warmińsko-mazurskie);

-    poza klasą 27 jezior, m.in.: Rogoźno i Licheńskie (wielkopolskie), Człuchowskie (pomorskie), Żnińskie (kujawsko-pomorskie).

3.5.3. ZANIECZYSZCZENIA MORZA BAŁTYCKIEGO

Stan środowiska Morza Bałtyckiego jest również alarmujący. W polskiej strefie przybrzeżnej nastąpiło zaburzenie równowagi biologicznej i chemicznej, spowodowane dopływem wraz ze ściekami przemysłowymi i komunalnymi związków biogennych, soli metali ciężkich, węglowodorów chlorowanych, ropy i ropopochodnych. Na dużą skalę występują także zanieczyszczenia termiczne i radioaktywne. W niektórych akwenach, jak Zatoka Gdańska i Zatoka Pucka, Zalew Szczeciński, Zatoka Pomorska, iloszło do silnej eutrofizacji, będącej wynikiem koncentracji fosforanów, azotanów i innych substancji. Wyraziło się to w rozszerzeniu powierzchni przydennych obszarów beztlenowych skażonych siarkowodorem, powsta-jącym w wyniku rozkładu materii organicznej przez bakterie beztlenowe. Wpłynęło to ujemnie na zoobentos i ryby żyjące przy dnie; spowodowało zniszczenie tradycyjnych tarlisk dorsza oraz znaczne zatrucie ryb, np. węgorzy, dorszy, narybku szprota. Doprowadzane do morza nieoczysz-czone ścieki komunalne są przyczyną zagrożenia epidemiologicznego (głównie mieszkańców, wczasowiczów, rybaków). Największa ilość zanieczyszczeń przedostaje się do Morza Bałtyckiego wraz z wodami Wisły i Odry. Nie bez znaczenia są też zanieczyszczenia pochodzące z żeglugi. Warto dodać, że Bałtyk należy do najbardziej skażonych mórz pod względem zawartości substancji radioaktywnych.

3.6. SKUTKI ZANIECZYSZCZENIA WOD DLA ŚRODOWISKA

Wszystkie ścieki odprowadzane do wód wpływają na ich jakość, zmieniając głównie ich skład chemiczny i fizyczny oraz oddziałując na florę i faunę. Odbija się to niekorzystnie na organizmach wodnych i lądowych korzystających z wody. Ścieki przemysłowe, gospodarczo-bytowe przyczyniają się do szybkiej eutrofizacji i postępującej śmierci zbiorników wodnych, w szczególności jezior.

Eutrofizacja, czyli przeżyźnianie wód, to proces stopniowego wzbogacania zbiornika wodnego w substancje pokarmowe (szczególnie w związki azotu i fosforu) wskutek wzmożonego ich dopływu. Głównym źródłem tych składników są ścieki i nawozy. O ile umiarkowana eutrofizacja przyczynia się do wzmożenia produkcji biologicznej wód, o tyle nadmierna powoduje szkodliwe następstwa ekologiczne. Prowadzi bowiem do zachwiania równowagi ekologicznej, burzliwego rozwoju roślinności wodnej pogarszającego warunki świetlne zbiornika, zbyt intensywnej aktywności drobnoustrojów zużywających znaczne ilości tlenu. Skutkiem tego jest deficyt tlenowy (przyducha) i w następstwie zahamowanie rozkładu tlenowego materii organicznej, obniżenie produkcji biologicznej i wyniszczenie początkowo wielu najwrażliwszych tlenolubnych gatunków zwierząt (np. najwartościowsze ryby), ustępujących miejsca gatunkom o mniejszych wymaganiach (przykład sukcesji). W końcowej fazie następuje całkowity zanik fauny/'/

129