64529 Maśliński5001

mmol/l

Rycina 18.4.

Zmiany stężenia glukozy we kiwi zwierząt po 60 min działania ultradźwięków o natężeniu 130 dB.

Rozwój tej choroby występuje głównie u osób obsługujących różne urządzenia emitujące ultradźwięki do otaczającego środowiska w zakresie 16-65 kHz i poziomie natężenia 110-148 dB. Zaburzenia te sprowadzają się głównie do zmian w układzie nerwowym, łącznie z objawami wegetatywnymi. Dolegliwości rozpoczynają się bólami głowy, początkowo tylko w okresie narażenia na działanie ultradźwięków, a później także po ustaniu ekspozycji. Towarzyszy temu uczucie szumu i ciężkości głowy oraz stałe uczucie zmęczenia. Pracownicy obsługujący urządzenia emitujące ultradźwięki mają kłopoty ze snem, równocześnie odczuwając senność w czasie pracy. Współistnieją często zmiany sfery emocjonalnej. Prawidłowy zapis EEG stwierdza się tylko u 10% osób długotrwale narażonych na działanie ultradźwięków, dlatego chorobę ultradźwiękową traktuje się jako zespół podwzgórzowy, zbliżony do wywołanego na tle zakaźnym. U osób zawodowo narażonych na ten czynnik występują zaburzenia łaknienia, okresowe podwyższenia temperatury ciała i wahania ciśnienia tętniczego, | także zaburzenia równowagi wraz z uczuciem nieważkości.

— INFRADŹWIĘKI

Jest to zakres fal akustycznych o częstotliwości leżącej poniżej możliwości odbioru dźwięku przez narząd słuchu człowieka, tj. mniejszej niż 16 Hz. Infradźwięki powstają w dużym stopniu w warunkach naturalnych w następstwie ruchu powietrza, w wodospadach czy wyładowaniach atmosferycznych. Przykładem mogą być infradźwięki powstające w czasie silnych wiatrów w wolno stojących wysokich budynkach mieszkalnych (ryc. 18.5) czy też podczas szybkiej jazdy samochodem, zwłaszcza z uchyloną boczną szybą. Infradźwięki są od niedawna rozpatrywane w medycynie jako czynnik zakłócający prawidłową czynność organizmu, szczególnie jako jeden z przyszłych uciążliwych czynników środowiska człowieka.

Infradźwięki o odpowiednio wysokim natężeniu wnikają do organizmu przez narząd słuchu, pobudzają narząd równowagi, mogą też być absorbowane przez skórę. Układ nerwowy reaguje podobnie na działanie infradźwięków oraz ultradźwięków. Pod wpływem tego bodźca występują przede wszystkim dolegliwości subiektywne, takie jak: szybkie pojawianie się zmęczenia, uczucie chwiania się, bóle i zawroty głowy. U osób narażonych na działanie infradźwięków występuje skłonność do omdleń, ogólne osłabienie, zaburzenia snu i ogólna drażliwość. Brak jest jednak znamion uszkodzenia narządów i tkanek. Niekiedy stwierdza się osłabienie reaktywności układu autonomicznego (wolne tętno, hipotonia), a także drżenie rąk i dermografizm.

mmmmm Rycina 18.5.

Widmo akustyczne wiejącego wiatru o prędkości 25 m/s zmierzone na poziomie 14. piętra budynku; 1 - w pokoju przy zamkniętym oknie, 2 - w pokoju przy otwartym oknie, 3 - na zewnątrz budynku.

— WPŁYW NA NARZĄD SŁUCHU

Tak jak i ultradźwięki, również infradźwięki nie są percepowane przez narząd słuchu człowieka. Przy niskiej częstotliwości drgań narząd ten odbiera kolejne impulsy ciśnienia akustycznego, jednak nie przetwarza ich w sposób ciągły we wrażenia dźwiękowe. Człowiek po 15 minutach narażenia na wpływ fal infradźwiękowych o natężeniu 135 dB i częstotliwości mniejszej niż 10 Hz doznaje nieprzyjemnego uczucia drgania błony bębenkowej, uczucia ucisku i tępego bólu. Próg słuchu podwyższa się o 15-20 dB (lub więcej). U osób długotrwale narażonych na działanie infradźwięków w audiogramie stwierdza się nietypowe przesunięcie wrażliwości tego narządu (ryc. 18.6).

125 250 500 1000 200040008000 Hz

mmmmm Rycina 18.6.

Audiogram osoby narażonej na działanie infradźwięków o częstotliwości 10 Hz i natężeniu 135 dB.

DZIAŁANIE NA INNE NARZĄDY

Pod wpływem infradźwięków dochodzi do wibrowania narządów wewnętrznych. W czasie głębokiego wdechu wyczuwa się drgania górnych dróg oddechowych, podniebienia miękkiego i płuc, natomiast podczas wydechu występuje wyraźne drganie ściany klatki piersiowej. Wiele reakcji ma charakter przejściowy, np. w czasie działania

977