67582 skanuj0005

WYKŁAD3

Kudowa i działanie synaps. Zaburzenia zachowania wynikające z niewłaściwego działania synaps i wybranych układów transmisji synaptycznej. Farmakologiczne modyfikowanie działania synaps.

SYNAPSA to połączenie między dwoma kolejnymi neuronami lub neuronem i komórką przez niego pobudzaną.

SYNAPSA CHEMICZNA

Tc rodzaj synapsy, w której impuls nerwowy zostaje przeniesiony z jednej komórki na drugą przy udziale neurohormonu.

W tej synapsie komórki są od siebie oddalone, między nimi powstaje szczelina synaptyczna. Zakończenie neuronu presynaptycznego tworzy kolbkę synaptyczną, w której si wytwarzane neuroprzekażniki, które łączą się z receptorami, powodując depolaryzację błony postsynatycznej.

stępują tam, gdzie niepotrzebne jest szybkie przekazywanie impulsu, np. w narządach wewnętrznych.

NEURON PRESYNAPTYCZNY Neuron pobudzający, przewodzący sygnał.

NEURON POSTSYNAPTYCZNY Neuron pobudzany, odbierający sygnał.

SYNAPSY POBUDZAJĄCE I HAMUJĄCE

Synapsa pobudzająca - rodzaj synapsy wywołujący częściową depolaryzację błony portsynaptycznej. Dopiero sumujące się potencjały powodują powstanie potencjału czynnościowego.

Synapsa hamująca - rodzaj synapsy wywołujący częściową hiperpolaryzację błony po.‘ 1 synaptycznej.

Pobudzanie i hamowanie spełniają ważną funkcję w układzie nerwowym, gdyż umożliwiają eliminację przekazywania impulsów o małym znaczeniu biologicznym, a wzmacniają przewodzenie impulsów powstałych pod wpływem bodźców o dużym znaczeniu biologicznym.

KOLBKA SYNAPTYCZNA

Zaokrąglona struktura mieszcząca się na końcu aksonu, która przekazuje impulsy do nav'.-pitego w kolejności neuronu. Tu wytwarzane są neuroprzekażniki, które łączą się z receptorami, powodując depolaryzację błony postsynatycznej.

BŁONA PRESYNAPTYCZNA

Błona neuronu presynaptycznego. Tu działają autoreceptory.

BU ^>rA POSTSYNAPTYCZNA

B' neuronu postsynaptycznego. Tu znajdują się receptory postsynaptyczne. Jest pogubiona i tworzy tzw. Zagęszczenie postsynaptyczne.

SZCZELINA SYNAPTYCZNA

Przestrzeń między błoną presynaptyczną a błoną postsynaptyczną synapsy chemicznej. Zawiera ftlamenty białka, które rozciągają się od części pre - do postsynaptyczne), co służy utrzymaniu błon blisko siebie.

RECEPTORY

Białka, których budowa umożliwia rozpoznanie i przyłączenie właściwego przekaźnika. Związana cząsteczka może być przetransportowana do wnętrza komórki lub służyć jako sygnał do odpowiedniej reakcji.

AUTORECEPTORY

Receptory czułe na neuroprzekaźnik uwalniany przez neuron, na którym się znajdują (odwrotnie hetcrcreceptory - czułe na neuroprzekażniki innych neuronów). Uczestniczą w regulacji uwalniania neuroprzekaźnika. jego syntezy, a także w modulacji częstotliwości generowania potencjałów czynnościowych.

BIAŁKA TRANSPORTOWE WYCHWYTU ZWROTNEGO Białka znajdujące się na błonie presynaptycznej, do których dołączają się cząsteczki neuroprzekaźnika uwalniane z danej kolbki. Białka te z powrotem w całości dostarczają je (cząsteczki neuroprzekaźnika) do kolbki synaptycznej.

PĘCHERZYKI SYNAPTYCZNE

Zbiorniki gotowego przekaźnika znajdujące się w kolbce synaptycznej, tkwią w okach sieci utworzonej z włókienek białka aktyny. Pod wpływem impulsu nerwowego rozluźnia się związek pęcherzyków z aktyną, pęcherzyki przesuwają się w kierunku synapsy, aż osiągną ścisły kontakt z błoną presynaptyczną. W miejscu kontaktu z błoną powstaje otwór, przez który z pęcherzyków do szczeliny synaptycznej wydostają się przekaźniki. Pusty pęcherzyk odrywa się od błony i zostaje wykorzystany na magazyn nowej porcji przekaźnika.

NEUROPRZEKAŻNIKI (neurotransmitery)

Przekazują informacje między neuronami lub między neuronami a narządami wykonawczymi. Są uwalniane z pęcherzyków synaptycznych w synapsie na zakończeniach synaptycznych neurony „nadawczego" i działają na swoiste dla nich receptory, indukując w innym neuronie („odbiorczym”) procesy czynnościowe pobudzania i hamowania. Mogą działaś również na receptoty presynaptyczne i regulować uwalnianie następnych porcji tego samego przekaźnika.

Zmiany w równowadze neuroprzekaźników powodują chorobę Parkinsona, płąsawicę Huntingtona i schizofrenię.

Podstawowy neuroprzekaźnik pobudzający - kwas glutaminowy; hamujący - GABA. EPSP

Pobudzający potencjał postsynaptyczny rejestrowany z ciała komórki neuronu jako przejściowa depolaryzacja, powstający w wyniku aktywacji kilku synaps.

IPSP

Hamujący potencjał postsynaptyczny powstający pod wpływem GABA na skutek zwiększenia przepuszczalności błony postsynaptycznej dla jonów CI. Ma bardzo podobne właściwości do EPSP, z tym wyjątkiem, że ma charakter hamujący.

KANAŁY WAPNIOWE

Ka'1/ly jonowe, aktywowane przez depolaryzację błony, przez które jony Ca2+ mogą dostawać się ze środowiska zewnątrzkomćrkowego do wnętrza neuronu. Obecność jont-W wapnia wewnątrz komórki powoduje zmianę struktury oraz rozluźnienie żwiąr. :• {'ąc^crzyków synaptycznych z aktyną.

Ck.r.j..l..i.:la!ne są za sprzężenie pobudzeniowo — wydzielnicze w neuronach, denuiy.yezno. potencjały czynnościowe oraz sprzężenie elektromechaniczne w mięśniach.

DZIAŁANIE AGONISTYCZNEIANTAGONISTYCZNE LEKÓW Działalne agonistyczne - współdziałanie, stymulacja.

Substancja chemiczna swą buocwą przypomina neuroprzekaźnik, któty łączy się z receptorem, wywołując pobudzenie, np. amfetamina stymuluje wydzielanie dopaminy i ty radrenaliny.

Działa.,:-jmagonistyczne

Cząsteczka leku łączy się z receptorem i blokuje go, przez co właściwe cząsteczki neun.-przekaźnika nie mają się ż czym połączyć. Nie wywołuje to efektów.

WYKŁAD 4 \J

/Rozwój ośrodkowego układu nerwowego. Budowa i funkcje ośrodkowego układu | nerwowego: rdzeń kręgowy, pień mózgu i między mózgowie.

‘{PIERWOTNE I WTÓRNE PĘCHERZYKI MÓZGOWE Pierwotne pęcherzyki mózgowe

Trzy zgrubienia, które powstają w pierwszym miesiącu rozwoju w okresie prenatalnym z eewy moczowej. Są to: przodomózgowie, śródinózgowie i tyłomózgowie.

Wtórne pęcherzyki mózgowe

Pierwotne pęcherzyki mózgowe przekształcają się w drugim miesiącu rozwoju w pięć wtórnych pęcherzyków mózgowych. Z przodotnózgowia - kresomózgowie i międzymózgowie, z tyłomózgowia — tyłomózgowie wtórne i rdzeniomózgowie, iśród mózgowie.

V MÓZCOWIE

t Struktura, w której skład wchodzą mózg i móżdżek.

ą MÓZG

Najważniejsza, centralna część ośrodkowego układu nerwowego.

Składa się z trzech elementów funkcjonalnych:

1)    Szlaków lub dróg nerwowych

2)    Jąder mózgowych

3)    Koty mózgu Sprawowane funkcje:

-    działanie sterujące, nadzorujące

-    utrzymanie homeostazy organizmu (m.in. częstość akcji serca, ciśnienie tętnicze krwi, równowaga wodno - elektrolitowa, temperatura ciała)

- - wyższe funkcje nerwowe (funkcje poznawcze, popędowe, pamięć i uczenie się)

5 PRZODOMÓZGOWIE

Część mózgowia, jeden z pęcherzyków pierwotnych. Z przodotnózgowia powstaje kresomózgowie i międzymózgowie.

Zajmują się głównie przetwarzaniem informacji otrzymywanych z narządów zmysłów.

KRESOMÓZGOWIE

Pęcherzyk wtórny mózgowia. Ośrodek decyzyjny mózgu. Nadzoruje większość czynności fizycznych i umysłowych.

I) kresomózgowie parzyste -płaszcz

•    kora mózgu

•    wyspa

•    kipokamp

•    węchomózgowie -jądra podstawne

•    istota biała półkul

-    komory boczne