71081 Img00177

181

Ogniwa TEL, z uwagi na niewielkie moce i stosunkowo wysoki koszt energii elektrycznej, stosowane są tylko tam, gdzie z różnych względów nie można stosować rozwiązań konwencjonalnych (tereny nie zelektryfikowane, pustynne, polarne, trudno dostępne, pojazdy kosmiczne, boje morskie itp.).

Termistory

3.40.    Termistorami nazywa się elementy półprzewodnikowe, których rezystancja silnie zależy od temperatury. Wyróżnia się trzy rodzaje termistorów, zależnie od zmian ich rezystywności w funkcji temperatury:

-    termistory typu NTC (ang. Negative Temperaturę Coejficient) o ujemnej wartości temperaturowego współczynnika rezystancji a (-0,02...- 0,08 deg^-1);

-    termistory typu PTC (ang. Positive Temperaturę Coejficient) o dodatniej wartości

temperaturowego współczynnika rezystancji a (    05... + 0,70deg^-1);

-    termistory typu CTR (ang. Critical Temperati i ■ Resistor) o gwałtownym zmniejszaniu się rezystancji w kilkustopniowym przedziale zmian temperatury.

3.41.    Najbardziej rozpowszechnione są termistory NTC, dla których R(T) i a(T) w określonym roboczym przedziale temperatur można obliczyć z zależności

R = R_rexpB [(T₀-T)/T₀T]    (3.41-1)

a =    (3.41-2)

T²

gdzie: T₀ jest temperaturą 298 K (25°C), a B, (w K) stałą zależną od rodzaju materiału termistora. Dla większości termistorów NTC wartość B zawiera się w granicach 2000...7200 K.

Termistory NTC wykonuje się z polikrystalicznych materiałów półprzewodnikowych o dużej wartości a :Fe₂0₃ • Ti0₂, MgO • Ti0₂, MgO • A1₂0₃ i in. Stosuje się je do pomiaru temperatury, do kompensacji temperaturowych zmian rezystancji obwodów elektrycznych, do stabilizacji napięcia, w zabezpieczeniach przeciwprzepięciowych jako przekaźniki rozruchowe i czasowe.

3.42.    Termistory PTC wytwarza się techniką spiekania z polikrystalicznego tytanianu baru BaTi0₃ i jego roztworów stałych z SrTi0₃ i BaSn0₃, domieszkowanych lantanowcami (La, Ce i in.). Są to ferroelektryki o dużych wartościach z_w, zależnych od temperatury. W pewnym zakresie wartości temperatury, od T, do T₂ (gdzie T₂ jest bliskie temperaturze Curie), rośnie silnie rezystancja termistorów ze wzrostem temperatury, co wykorzystuje się w układach kontroli cieplnej, do ograniczania prądu w obwodach elektrycznych, w termometrach oporowych, do temperaturowej kompensacji układów z tranzystorami.

3.43.    Termistory CTR wykonuje się ze spieków polikrystalicznego tlenku wanadu lub tytanu. W określonej temperaturze następuje zmiana ich struktury krystalicznej,