73322 skanowanie0158

192 Wziewne środki odurzające (Inha/anty)

materiału biologicznego (mocz, krew) na obecność kwasu hipurowego, będącego głównym metabolitem toluenu, wykonywane 2-3 razy w tygodniu, pozwala wykryć ekspozycję pacjenta na pary tego rozpuszczalnika.

Udział laboratorium jest szczególnie ważny przy badaniu przypadków śmiertelnych, gdy istnieje podejrzenie zatrucia w wyniku nadużywania wziewnych substancji lub w przypadku prowadzenia pod ich wpływem pojazdów mechanicznych.

11.8. Wybrane pozycje piśmiennictwa

1.    Balster IR.L. Neural basis of inhalant abuse, Drug Alcohol Depend. 51,207 (1998). Prejean J., Gouvier W.D., Neuropsychological sequelae of chronić recreational gasoline inhalation, Arch. Clin. Neuropsychol. 9, 173 (1994).

2.    Baselt R.C., Cravey R.H. Disposition of Toxic Drugs and Chemicals in Man, 5th ed. Chemical Toxicology lnstitute, Foster City, CA, 2000.

3.    Bouche M.R i wsp. Quantitative determination of n-propane, iso-butane, and n-butane by headspace GC-MS in intoxicadons by inhaladon of lighter fluid, J. Anal. Toxicol. 26,35 (2002).

4.    Bowen S.E. i wsp. Oeaths Associated with inhalant abuse in Virginia from 1987 to 1996, Drug Alcohol Depend. 53, 239 (1999).

5.    Dehon B. i wsp. Tetrachlorethyiene and trichłorethylene fatality: case report and simple headspace SPME-capillary gas chromatographic determination in tissues, J. Anal. Toxicol. 24, 22 (2000).

6.    Gospe S.M., Zhou S.S. Toiuene abuse embriopathy: longitudinal neurodevelopmental effects of prenatal exposure to toiuene in rats, Reprod. Toxicol. 12, 119 (1998).

7.    Hermandez-Avila C.A. i wsp. TYeatment of inhalant -induced psychotic disorder with carbamazepine versus haloperidol, Psych. Services 49, 812 (1998).

8.    Howard M.O. i wsp. Inhalant use among urban American youth, Addicdon 94,83 (1999).

9.    Howard M.O., Jensen J.M. Inhalant use among antisociai youth: prevalence and correlates, Addictive Behaviors 24, 59 (1999).

10.    Jones H.E., Balster R.L. Inhalant abuse in pregnancy, Obstetr. Gynecol. Clin. North Aifierica 25, 153 (1998).

11.    Mackesy-Amiti M.E., Fendrich M. Inhalant use and delinquent behavior among aldoles-cents: a comparison of inhalant users and other drug users, Addiction 94,555 (1999).

12.    Sharp M.E. A comprehensive screen for volati!e organie compounds in biological fluids, J. Anal. Toxicol. 25, 631 (2001).

13.    Sharp M.E., DautbegovicT. Ether: stability In preserved blood samptes and a case of etherassisted suicide, J. Anal. Toxicol. 25, 628 (2001).

14.    Taylor J.C. i wsp. TYends in deaths associated with abuse ofvolatile substances 1971-1995 (lOth annual report) London: St George’s Hospital, 1997.

15.    Tranthim-Fryer DJ. i wsp. Headspace/solid-phase microextraction /gas chromato-graphy-mass spectrometry: a screening technique for the recovery and Identification of volatile organie compounds (VOC’s) in postmortem blood and viscera samples, L. Forensic Sci. 46, 934 (2001).

Analiza środków psychoaktywnych w materiale biologicznym

193

Rozdział 12

ANALIZA ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH W MATERIALE BIOLOGICZNYM

12.1.    Wstęp

Nadużywanie środków psychoaktywnych, jako problem społeczny, pojawiło się w Polsce, w początkach lat 70. Wieloletnie obserwacje trendów epidemiologicznych, oparte na analizie statystyk służby zdrowia, wskazują, że zjawisko to ma charakter postępujący, z okresowymi zmianami tempa. Jego wyraźny wzrost obserwowano w początkach oraz w drugiej połowie lat 70., później w latach 1981-1983, a największy w latach 90.

Podjęte w połowie lat 70. działania zmierzające do ograniczenia dostępności leków uzależniających (wprowadzenie na narkotyki recept ścisłego zarachowania, odpowiednie zabezpieczenie.aptek i hurtowni, szkolenie personelu) doprowadziły do przejściowego zmniejszenia nadużywania tych środków. Jednakże bardzo szybko w środowisku narkomanów opracowano proste metody nielegalnej, „domowej" produkcji opiatów ze słomy makowej, znanych jako „makiwara", „kompot" lub „polska heroina" (patrz rozdział 2.5 - „Kompot", „makiwara", mleczko makowe). Stosowanie tych produktów wiąże się jednak z dużym ryzykiem, gdyż zawierają one, oprócz opiatów, substancje toksyczne powstające w toku prymitywnego procesu produkcyjnego. Tymczasem łatwa dostępność! niewysoka cena przyczyniły się do ich znacznego rozpowszechnienia i dlatego w Polsce narkomani opiatowi stanowią wśród ogółu uzależnionych bardzo liczną grupę. Część narkomanów stosuje te preparaty w połączeniu z barbituranami oraz lekami z grupy benzodiazepin.

12.2.    Rola badań laboratoryjnych

Diagnostyka laboratoryjna środków psychoaktywnych jest w łańcuchu działań zmierzających do ograniczenia narkomanii w Polsce jednym ze słabszych ogniw i słabość ta wynika przede wszystkim z braku nowoczesnego zaplecza aparaturowego, umożliwiającego szybkie i niezawodne wykrywanie oraz identyfikację tych środków w materiale biologicznym. Tymczasem w wielu sytuacjach wykonanie badań na obecność środków psychoaktywnych w płynach biologicznych