73915 PA275007

ANALIZA STATYSTYCZNA DANYCH

W przypadku pierwszej serii porównań otrzymujemy następujące wyniki uj*. w tabelach na rys. 10.12 i 10.13.

W tabeli na rys. 10.12 zawarte są średnie dla poszczególnych grup o różnvnj statusie finansowym i jednocześnie cieszących się określonym stanem zdroju Czytamy w pierwszym wierszu, że osoby o złym stanie zdrowia i niskich zarój), kach posiadają średnie poczucie szczęścia na poziomie 2,9; w populacji średnia ta z 95-procentowym prawdopodobieństwem, mieścić się będzie w przedziale^ 2,11 do 3,69 (por. tabela na rys. 10.12). Kolejne wyniki w tej tabeli odczytujemy analogicznie.

Porównania parana

Zmrermarafezna poczucie szczęścia

stan zdrowia	(H stan finansów <J) stan finansów		Różnica średnich (KO	Błąd standardowy	istotność'	95% przedział ufności da różnicy*
						Dolna granica	Górna grana
2to	reskie	sredme	-.800	.560	.478	-2,185	.58$
		wysokie	-1.300	.560	.073	-2.685	m
	sredme	niskie	.800	.560	.478	-.585	2.185
		wysokie	-.500	.560	1.000	-1.885	.385
	wysokie	niskie	1,300	.560	.073	-.085	m
		sredme	.500	.560	1.000	-.885	1,885
dobre	niskie	sredme	-3,800*	.560	.000	-5,185	-2.415
		wysokie	-6.500*	.560	.000	-7.885	-5.115
	sredme	niskie	3.800*	.560	.000	2.415	5,18$
		wysokie	-3.700*	.560	.000	-4.085	-1.315
	wysokie	niskie	6.500*	.560	.000	5,115	7,885
		średnie	3,700*	.560 |	.000 |	1,315	4.08$

W oparciu o estyrnowane średnie brzegowe.

* Bóżnica średnich jest istotna na poziomie .05 a. Poprawka dia porównań wielokrotnych - Bonferromego

Rys. 10.13. Testy PORÓWNAŃ PARAMI efektów prostych dla czynnika FINANSE na różnych po ziomach czynnika ZDROWIE.

W tabeli na rys. 10.13 prezentowane są wyniki testów porównań średnich wymienionych powyżej (por. tabela na rys. 10.12). Tabela na rys. 10.13 może na pierwszy rzut oka wydawać się nieco skomplikowana, ale w rzeczywistości wyniki, które zawiera, są stosunkowo proste w interpretacji. Jej konstrukcja jest podobna do tabeli na rys. 10.11 z dołożonym podziałem ze względu na stan zdrowia.

Stąd wiersz pierwszy mówi nam, że dla osób cieszących się słabym zdrowiem różnica w poczuciu szczęścia pomiędzy tymi o niskim i średnim statusie finansowym wynosi -0,8 i jest nieistotna statystycznie, ponieważ p > 0,05. W wierszu drugim czytamy, że dla osób posiadających zły stan zdrowia różnica w poczuciu szczęścia między badanymi z niskim i wysokim statusie wynosi -1,3 i jest nieistotna statystycznie, ponieważ p > 0,05. Pozostałe różnice średnich interpretujemy analogicznie. Ponownie zwróćmy uwagę, że połowa wierszy zawiera informacje powtarzające się.

W tabeli na rys. 10.13 widzimy, że istotne statystycznie różnice w poczuciu szczęścia pomiędzy osobami o różnym statusie finansowym istnieją wyłącznie dia osób cieszących się dobrym zdrowiem. Dla osób mających słabe zdrowie status finansowy nie odgrywka istotnej roli w ich poczuciu szczęścia - nie ma istotnydi różnic między grupami.

10 • DWUCZYNNIKOWA ANALIZA WARIANCJI W SCHEMACIE...

Przypatrzmy się również porównaniom osób z różnym stanem zdrowia na poszczególnych poziomach ich statusu finansowego. Dla tych porównań również otrzymamy w raporcie SPSS dwie tabele. W pierwszej z nich widzimy, jakie są wartości statystyk — średnich, błędów standardowych i granice przedziałów ufności dla osób mających zły stan zdrowia oraz osób cieszących się dobrym stanem zdrowia na poszczególnych poziomach czynnika określającego status finansowy Jest ona identyczna jak tabela na rys. 10.13, dlatego nie prezentujemy jej ponownie. Najbardziej interesująca dla badaczy jest tabela zawierająca porównania tych efektów prostych (por. tabelę na rys. 10.14).

Porównania parami

Zmienna załezna: poczucie szczęścia

stan finansów	(Ostań zdrowia	(J) stan zdrowia	Ró2nica średnich O-J)	Błąd standardowy	istotność'	95% pGBdzłatuthośti dia różnic/
						Dolna granica	Górna grareca
niskie	ae	dobre	.800	,560	.158	-.324	1524
	dobre	zie	-.800	.560	.159	-t.924
średnie	zie	dobre	*2.200*	.560	.000	-3.324	-1578
	dobre	zie	2.200*	.560	.000	1.076	3.324
wysokie	zie	dobre	-4,400*	.560	.000	-5524	-3276
	dobre	zie	4,400*	,560	.000	3.276	5.524

W oparciu o estyrnowane średnie brzegowe.

*| Różnica średnich jest istotna na poziomie ,05 3 Poprawka dla porównań wielokrotnych - Bonfetroniego

Rys. 10.14. PORÓWNANIA PARAMI średniego poczucia szczęścia osób o złym i dobrym stanie zdrowia na poszczególnych poziomach statusu finansowego.

Sposób rozumienia powyższej tabeli jest analogiczny jak w przypadku tabeli na rys. 10.13. W wierszu pierwszym czytamy, że dla osób mających niski stan finansów różnica w poczuciu szczęścia pomiędzy grupą o złym i dobrymi stanie zdrowia wynosi 0,8 i jest nieistotna statystycznie, ponieważ p > 0,05. Istotne statystycznie różnice pomiędzy osobami o złym i dobrym stanie zdrowia uzyskaliśmy wtedy, kiedy stan finansów badanych był średni i kiedy był wysoki (por. tabela na rys. 10.14). Interpretując uzyskane wyniki powiemy, że stan finansów przestaje mieć wpływ na poczucie szczęście wtedy, kiedy zdrowie jest w złej kondycji (por. tabele na rys. 10.12 i 10.13).

Wybrane opcje dwu czynnikowej analizy

WARIANCJI

Dla raportowania wyników analizy wariancji przydatne są statystyki opisowe, gdyż interpretując efekty przywołujemy wartości poszczególnych średnich oraz ich odchylenia standardowe. Stąd też warto je zaznaczyć w okienku OPCJI (por. rys. 10.8). Ważną informacją są także oceny wielkości efektów; które uzyskamy. Szczególnie wtedy, kiedy chcemy porów nywać ze sobą uzyskane efekty lub wyniki naszych badań z wynikami innych. Również w okienku OPCJE możemy „zamówić" takie oszacowanie (por. rys. 10.8). W tym oknie można również zadekJaro-