65872 img007 (46)

GYwvuzA<jj6 ^'meoiYTMe

ci/ T- Oiawa*- «cAa*    i

X)i™;iA,gęw

•51 - 70

Rozdział I    5 AA - 5~bX .

PISMO KLINOWE

NAZWA

Pismo klinowe jest jednym z najstarszych systemów, pisma. Nazwę tę (angielskie cuneiform, od łacińskiego cuneus — „klin” i „forma”, „kształt”) nadajemy pismom starożytnym, których znaki stanowią połączenie kresek w kształcie klinów, stożków lub ćwieków. Terminu ,,cuneiform” użył po raz pierwszy Thomas Hyde (1636—1703), profesor hebrajskiego na uniwersytecie oksfordzkim: Istius modi enim ductuli pyramidales seu Cuneiformes... sunt peculiares Persepoli, nec alibi ter-rarum cernuntur...¹ Niemiecki podróżnik Engelbert Kampfer w swej książce Amoenitates exoticae (Lemgo Westph. 1712) określił te znaki jako ,,litterae cuneatae”. Po angielsku zwano ten system także arrow-headed (pismem grotowym), lecz termin ten wyszedł już z użycia. Niemcy nazywają to pismo KeU.sch.Tijt (pismem klinowym), Arabowie zaś — mis-mari (pismem ćwiekowym) *.

POCZĄTKI

Nie znamy dokładnej daty wynalezienia'tego systemu pisfna, jednakże istniał on już pod koniec czwartego bądź na początku trzeciego tysiąclecia p.rne. Wydaje się, że tego wielkiego wynalazku dokonali Sumerowie, lud, który nie posługiwał się językiem semickim czy indo-europejskim, lecz językiem aglutynacyjnym. Jak dotąd nie udało się ustalić ich przynależności językowej i etnicznej. Niektórzy uczeni zaczynają wszakże ^wątpić, czy słusznie przypisujemy to osiągnięcie Sumerom. Nie potrafimy również rozstrzygnąć, czy system ften wynaleziono w Mezopotamii, czy poza nią, co wydaje się bardziej prawdopo-

¹ Tego bowiem rodzaju kształty występujące na piramidach, czyli klinowe... są typowe dla Persepolis i nigdzie indziej na świecie nie są znane... (lac.) Historia reli-giqnis oeterum Persarum eorumąue Magorum..., Oxonii, E Theatro Sheldoniano, 1709.

*• W dawniejszej terminologii polskiej pismo klinowe nazywano „pismem ćwiekowym” lub „ćwiekopisem” (przyp. tłum.).