76971 rośliny I (28)

Żmijowiec czerwony

Echium rubrum, A

W Polsce spotykany jedynie na Wyżynie Lubelskiej. Jest okazała roślina stepowa, szorstko owłosiona, dwuletnia, wysokości do I m, z przyziemna różyczka liściowa. Licznokwiatowe wierzchołki wyrastają w pachwinach liści górnych. Kwiaty ma krwistoczerwone, rurkowate, dwukrotnie dłuższe od kielicha, z wystającymi pręcikami.

Żmijowiec czerwony jest roślina trującą i leczniczą (używany dawniej przeciw ukąszeniom żmii - stad nazwa). Rośnie w miejscach suchych i słonecznych, można go spotkać w parkach i ogrodach.

Pokrzyk wilcza jagoda

Al ropa belladonna, B

Cała roślina jest silnie trująca. W dawnych czasach, głównie w średniowieczu. wytwarzano z niej maśt i czarnoksięskie (oszałamiący narkotyk). Wszystkie części tej rośliny zawierają silne alkaloidy, głównie atropinę, hioscyjaminę i skopolaminę, toteż wykorzystywane są w przemyśle farmaceutycznym. W odpowiednich dawkach zmniejszają napięcie mięśni gładkich, łagodzą Iłóle w kolce nerwowej i żółciowej. Rozszerzanie źrenicy ocznej przez atropinę jest wykorzystywane w okulistyce. Nazwa gatunkowa pokrzyku: belladonna oznacza „piękna panią" (Rzymianki używały soku z jagód do barwienia policzków i powiększania ż.renic). Nazwa rodzajowa pochodzi od imienia jednej z trzech greckich bogiń przeznaczenia - Alropos, która przecinała nić życia - i nawiązuje do trujących właściwości rośliny. Pokrzyk wilcza jagoda jest bylina osiągającą 2 m wysokości. Liście ma duże, jajowate lub eliptyczne, zaostrzone, najczęściej umieszczone parami. W ich katach wyrastają dzwonkowate kwiaty barwy brunat-notioletowej, z ciemniejszymi żyłkami, a kielich jest zielony o działkach rozpostartych. Owocem jest czarna, lśniąca jagoda, podobna do czarnej wiśni (niestety, czasami jagody te sa zjadane przez dzieci, co powoduje silne zatrucia lub śmierć). Polska nazwa: „wilcza jagoda" pochodzi od tego, że dawniej wykorzystywano tę roślinę jako truciznę na wilki. W miejscach występowania tych zwierząt wykładano mięso zatrute sokiem z jagód pokrzyka.

Obecnie roślina ta w warunkach naturalnych występuje na Podkarpaciu, w Sudetach i Beskidzie Śląskim. Na nizinach rośnie rzadko. Dla celów leczniczych |>ozyskiwana jest z upraw. Gatunek ten zaliczany jest do roślin o dużych wymaganiach pokarmowych. Potrzebuje gleb z duża zawartością próchnicy oraz zasobnych w wapń.

61