66030 Socjologia 1 (2)

ROZDZIAŁ 1

Pojęcie tożsamości a współczesność

Pojęciami w socjologii zajmujemy się przede wszystkim ze względu na ich funkcję poznawczą. Ale musimy pamiętać, iż pojęcia te mają także swoją historię społeczną. Odzwierciedla ona w mniej lub bardziej kompletny sposób refleksję światopoglądową i polityczną jakiegoś okresu. Istotniejsze wszakże jest to, że historia owa poprzez kształtowanie zakresów i odniesień pojęć wyznacza sposoby wykorzystywania ich w refleksji naukowej w socjologii, w tym także w badaniach empirycznych. To, co nazywamy historią społeczną pojęć socjologicznych, to dłuższe lub krótsze dzieje wpływów płynących z różnych obszarów życia społecznego, kumulujące się ostatecznie w propozycjach nowych kategorii, pozwalających wyraźniej dostrzeczmiany sytuacji jednostek i wyłaniające się nowe formy życia zbiorowego. Należy przy tym zaznaczyć, iż historię społeczną pojęć wybitnie przyspiesza i czyni bardziej produktywną gruntowna zmiana społeczna we wszystkich jej przejawach.

Można w związku z tym powiedzieć, iż proces powstawania nowych, niekiedy kluczowych pojęć w socjologii to zracjonalizowane odzwierciedlenie podstawowego procesu zmiany społecznej. Podręczniki socjologii przytaczają na rzecz tej tezy wiele argumentów, np. wykazując, że sama socjologia jako dyscyplina naukowa zarówno