80220 rośliny II (1)

Gnidosz królewski

Pedicularis sceptrum-carolinum, A Nazwa rodzaju (łac. pedicutus - wesz) pochodzi od szorstkiej powierzchni liści przypominającej wszy. Można ja również tłumaczyć używaniem naparu z roślin przeciwko gnidom (jajom wszy). Gnidosz zawiera glikozyd: ankubinę, trującą dla owadów. Jest roślina półpasożytnicza (może asymilować dwutlenek węgla), żyjącą na trawach. Z trawy czerpie wodę i sole mineralne za pomocą ssawek wnikających do jej korzeni.

Gnidosz królewski jest bylina wysokości <xl 30 do 100 cm. Łodygę ma sztywno wzniesiona, liście przyziemne skupione w rozetkę, podwójnie pierzaste, lekko omszone. Dwuwargowe kwiaty długości ponad 3 cm zebrane sa w klosowaly kwiatostan. Maja żółty kolor, ale dolna warga na szczycie jest krwistoczerwona.

Ta wspaniała roślina występuje rzadko, głównie na torfowiskach niskich oraz w podmokłych lasach i zaroślach. Zanika na skutek postępującego odwodnienia gleby.

Gnidosz rozesłany

Pedicularis sylvatica, B

Jest to nieduża, dwuletnia lub kilkuletnia roślina wysokości od 5 do 20 cm. Łodyga środkowa wzniesiona, boczne łodygi leżące lub podnoszące się, zwykle wszystkie zakwitające. Liście ma ogonkowe, podwójnie pierzaste. Kwiaty skupione sa w górnych odcinkach łodyg. Korony maja jasnoróżowe lub purpurowe.

Gnidosz rozesłany spotykany jest jeszcze rzadziej niż poprzedni gatunek. Preferuje stanowiska bardzo wilgotne, związane z wysokim poziomem wód gruntowych (mokradła śródleśne, bagna, laki itp.). Roślina ta spotykana jest głównie na zachodzie Polski.

Goryczka Klusjusza

Gentiana clusii, C

Jest roślina wieloletnia, o delikatnym kłączu, mającą zimotrwałe, skó-rzaste liście zebrane w przyziemna rozetkę. Krótka, z reguły jedno-kwiatowa łodyga (wys. do 5 cm) po przekwitnieniu osiąga wysokość do 15 cm. Piękne, ciemnoszafirowe kwiaty rozkwitające w maju i czerwcu dochodzą do 7 cm długości.

Goryczka Klusjusza występuje w wysokich partiach Tatr, na skalach, upłazach i piargach. Należy do najpiękniejszych spośród naszych rodzimych goryczek i stanowi charakterystyczny element górskiej roślinności.

ffisStitesi 00

7