86059 PTDC0072

8 Q Pi Pi R R

Ryc. 14. A - elementy uzbrojenia Z obieklu 1 z Rikul; R pochwa miecza z. grobu 296 z Wederath (Niemcy).

Wy K. Garbacza i A. Haffnera

0 P P P P ę.

TTtTfl

jednak tradycje poprzedniej epoki i posiadają zatępione, zaokrąglone sztychy. Wśród mieczy jedno-siecznych pojawiają się wspominane już wcześniej okazy o pełnej rękojeści (typ III w klasyfikacji M. D. i R. Wotągiewiczów). Dalszy rozw ój morfologiczny okuć środka tarczy doprowadził do powstania umb zaopatrzonych w wydłużony, masywny kolec, oraz wysokich wariantów stożkowatych i kopulastych (typy B.8 i B.9). Zestaw form grotów uzupełniony został o egzemplarze o faliście wycinanym liściu, po raz pierwszy pojawiają się także wyspecjalizowane groty oszczepów (groty z. zadziorami). Stopniowo (i w dość jeszcze ograniczonej liczbie) zaczynają wchodzić w użycie ostrogi.

Dominujący model uzbrojenia wydaje się być nieco lżejszy w porównaniu z poprzednią fazą, znacząco wzrasta przy tym udział włóczni i oszczepów. Po raz pierwszy pojawiają się w inwentarzach grobowych zestawy składające się z dwóch i więcej grotów, interpretowanych jako groty włóczni i oszczepu (lub pary oszczepów). Wszystko to wskazuje na stopniową zmianę sposobu walki i zyskiwanie na znaczeniu boju prowadzonego na dystans, z użyciem licznej broni miotającej. Zestawy uzbrojenia rekonstruowane na podstawie wyposażenia grobowego charakteryzuje większa niż wcześniej różnorodność. Można ją opisać - popuszczając nieco wodze fantazji - prezentując domniemany skład ówczesnych drużyn. Wcześniej jednak koniecznych jest kilka uwag. Militaria występują praktycznie wyłącznie w grobach, zatem zestawy uzbrojenia można rekonstruować tylko na podstawie ich inwentarzy. Utrudniają to dwa czynniki. Pierwszym jest kwestia stosunku broni z wyposażeń grobowych do faktycznego uzbrojenia, jakim pochowani wojownicy dysponowali za życia. Truizmem jest przecież stwierdzenie, żc odkrywane dziś groby i znajdowane w nich zabytki przeszły przez swoisty filtr słabo znanych ówczesnych wierzeń i norm obrządku pogrzebowego. Innymi słowy: między wyposażeniem grobowym a rzeczywistym uzbrojeniem zmarłego nie można postawić prostego znaku równości, zaś wszelkie obecne wyobrażenia odnośnie tego ostatniego są pochodną 136 naszej znajomości tych wierzeń i rytuałów. Drugą trudność stwarza kwestia chronologii znalezisk.