88288 Obraz7 (124)

380 Podstawy nzjorauni

bólowymi struktur objętych procesem patologicznym oraz tzw. masaż poprzeczny miejsc bolesnych), jak i działania ukierunkowane na przyczynę dolegliwości, czemu mają służyć trakcje i manipulacje.

Metoda J. Mendla nie zawiera żadnego specjalnego działania przeciwbólowego. lecz koncentruje się na jego przyczynie - tzn. na pochodzeniu zaburzeń funkcji stawowych, spowodowanych subklinicznymi podwichnięciami lub zablo-kowaniami. W metodzie tej właśnie na likwidację dwóch powyższych patologicznych mechanizmów nakierowano postępowanie terapeutyczne, czemu służą specjalne techniki trakcji i „przesunięć” powierzchni stawowych.

Metoda Kaltenborna-Evjenth'a znajduje zastosowanie w leczeniu dysfunkcji o charakterze somatycznym (dolegliwości bólowe, hipo- i hipermobil-ność stawów, zmiany tkankowe). Ważna jest tutaj jakościowa oraz ilościowa ocena ruchomości stawowej oraz lokalizowanie (prowokowanie) bólu i określanie czynników nasilających bądź likwidujących ból.

Metodę charakteryzuje kompleksowe podejście do problemu. Znajdujemy w niej środki dające bezpośredni efekt przeciwbólowy (np. stosowanie pozycji antalgicznych czy pewnych przedmiotów ortopedycznych, termo-, hydro- i clek-troterapii. a nawet mające łagodzić ból trakcje, wibracje i oscylacje). Najważniejsze są jednak działania zmierzające do zlikwidowania nieprawidłowości - przede wszystkim ograniczenia ruchomości (mobilizacje tkanek miękkich, mobilizacje stawów i tkanki nerwowej oraz ćwiczenia podtrzymujące uzyskane efekty). Podstawową sprawą jest tutaj kierunek mobilizacji - stosownie do reguły wklęsło-wypu-kłej powierzchni stawowych oraz płaszczyzna mobilizacji i trakcji, jak również zwiększanie długości funkcjonalnej mięśni, w oparciu o techniki hamujące. Niekiedy zachodzi potrzeba ograniczeni hipermobilności (sposobami biernymi lub poprzez ćwiczenia czynne o działaniu stabilizującym). Metoda ta zawiera również elementy działań podtrzymujących i zapobiegawczych (automobilizacje, autostabi-lizacje i autostrttching oraz ćwiczenia kształtujące i naukę właściwych sposobów trzymania się).

Metoda G. Maitlanda ukierunkowana jest na takie objawy i symptomy, jak: ból, ograniczenie ruchomości i zmiany napięcia mięśniowego. Najważniejsze są informacje dotyczące bólu (jego obszaru, rodzaju, intensywności i częstotliwości) oraz objawów towarzyszących. Ważne jest tutaj rozeznanie jakie ruchy, jaka postawa ciała lub jaka aktywność fizyczna przyczyniają się do pojawienia się bólu, po jakim czasie, z jaką intensywnością i jak długo trwającego. Ocenie poddaje się nie tylko struktury obszaru bólowego, ale również i te, z których ból może być rzutowany w ten obszar (np. ból promieniujący, przeniesiony, punkty spustowe). Stosowane w tej metodzie tzw. „diagramy ruchu” pozwalają na obserwację zachowania się wszystkich ważniejszych objawów w trakcie wykonywania pojedynczego nichu.

W zależności od przyporządkowania pacjenta do jednej z czterech wcześniej wspomnianych grup klinicznych, dobiera się techniki mobilizacyjne. Wykonywane są one zawsze pod kontrolą pacjenta, a jakiekolwiek uczucie dyskomfortu wymusza zmianę techniki, stopnia mobilizacji lub nawet jej przerwanie. Ruch mobilizacyjny kończony jest zwykle tuż przed granicą bólu, a coraz to wyższe stopnie mobilizacji wprowadza się stopniowo.

Metoda R. Mc Kenziego stanowi swego rodzaju łącznik pomiędzy kinezyterapią. terapią manualną i pewnymi działaniami profilaktycznymi. W swym założeniu terapia jest swoiście antagonistyczna w stosunku do czynnika wywołującego dysfunkcję. Stosuje się tu więc ruchy niejako odwracające mechanizm wywołujący dolegliwości bólowe. U podłożą działania leży podział zespołów bólowych na posturalne. funkcjonalne i związane z trwałymi zmianami napięć w obrębie krążka międzykręgowego lub przemieszczeniem jądra miażdżystego. Drugim istotnym elementem jest zależność zaburzeń od kierunku wykonywania powtarzanej czynności ruchowej (zgięć, wyprostów, bocznych skłonów) i obecność tzw. „fenomenu centralizacji” (cofania się doznań bólowych w kierunku centralnym), lub zjawiska peryferyzacji bólu (obwodowego przemieszczania się tych doznań). Właśnie na możliwościach swoistego sterowania powyższym fenomenem, w znacznej części, oparta jest omawiana metoda.

W postępowaniu wykorzystuje się ruchy odwracające mechanizm wywołujący dolegliwości bólowe. Wykonuje się je zatem w stronę przeciwną, w stosunku do zdiagnozowanego kierunku ruchu wzmagającego te dolegliwości. Niezwykle istotne jest, by tego rodzaju terapii towarzyszył wspomniany wcześniej tzw. „fenomen centralizacji”, czyli stopniowe dośrodkowe przemieszczanie się objawów bólowych, co ma świadczyć o ustępowaniu mechanizmów uciskowych na korzenie nerwowe oraz tkanki okołokręgosłupowe. Zasadniczym celem postępowania jest natomiast przywrócenie (w miarę możliwości) fizjologicznych stosunków anatomicznych, prawidłowej postawy ciała i funkcji tkanek miękkich oraz uzyskanie dobrej stabilizacji kręgosłupa. Stosowany w tej metodzie test funkcjonalny stanowi nie tylko punkt wyjścia dla dokładnego doboru wykonywanych w terapii ruchów, ale pozwala też określić ruchy, jakich należy unikać w czynnościach dnia codziennego.

Metoda D. Butlera może mieć zastosowanie, gdy przyczyną dysfunkcji są zaburzenia zdolności poślizgowych struktur łącznotkankowych układu nerwowego. Na podstawie opracowanych przez autora testów lokalizuje się przyczynę zaburzenia zdolności poślizgowych struktur łącznotkankowych obwodowego lub centralnego układu nerwowego.