89116 skanuj0043 (50)

EH

zjawiska. Tak oto postęp techniczny, czyniąc pracę zawodową coraz i poprawiając warunki żyda pozazawodowego, powoduje zmniejszenie akty|| nośd ruchowej człowieka niezbędnej do podtrzymania jego wydolnośd fłzyli nej. W ramach zajęć rekreacyjnych, głównie poprzez wysiłek fizyczny i n|| w sporcie i turystyce, należy pracować nad utrzymaniem sprawnośd fizyczr^ i wydolnośd własnego organizmu. W tabeli 24 wskazano na negatyw^ skutki braku ruchu i pozytywne aktywnośd ruchowej.

Według opinii fizjologów, zajmujących się zagadnieniami adaptacji człowiji ka do zmieniających się warunków życia, nie spoczynek lecz ruch jegf naturalnym stanem, któremu odpowiadają morfologiczne i funkcjonalni cechy organizmu. Skutki negatywne dla organizmu związane z obniżeniem aktywnośd ruchowej wynikają z naruszenia bilansu energii przyjmowani z pokarmem i wydatkowanej głównie w postad energii mechaniczne! i aeplnej, czemu towarzyszy obniżenie się wydolnośd fizycznej organizm! i upośledzenie jego przystosowania do zmiennych warunków żyda. Badanii prowadzone w związku z poszukiwaniem metod skracania rekonwalescenci po długotrwałym unieruchomieniu wykazały, że 2-3 tygodniowe pozostawał nie w łóżku powodowało 1-5-25% obniżenie ogólnej wydolnośd fizycznej! W podobny sposób zmniejszała się maksymalna minutowa pojemność serci i tendencja do zapaśd ortostatyeznej (omdlenia przy przyjmowaniu pozycji pionowej) i występowało cały szereg innych zaburzeń w funkcjonowaniu układów wewnętrznych. Powrót do normy trwał zwykle znacznie dłużej.] Długotrwałe ograniczanie większych wysiłków fizycznych prowadzi do stanów! kiedy nawet niewielki wysiłek jest trudny do wykonania, a człowiek czuje się! zawsze zmęczony i słaby. Innym skutkiem ograniczenia wysiłku fizycznego jest; otyłość, która podąga z sobą ryzyko wielu schorzeń. Otyłość staje się już-chorobą cywilizacyjną.

Ustalono związek pomiędzy ograniczaniem wysiłku fizycznego i przyspie-i szeniem procesów starzenia się organizmu. Uderzające jest bowiem podobieństwo wielu zmian fizjologicznych typowych dla starzejącego się organizmu i zmian występujących u młodych ludzi w warunkach ograniczenia ich aktywnośd ruchowej. Nasuwa to sugestię szerokiego wykorzystania różnych form zorganizowanej bądź spontanicznej lecz dostatecznie intensywnej aktywności ruchowej, jako środka zapobiegającego obniżaniu się wydolnośd fizycznej, a w ślad za nią ogólnej aktywnośd życiowej w starszym lub podeszłym weku.

Tabela 24

znaczenie zdrowotne pracy nad sobą jako funkcji czasu wolnego

Aktywność ruchowa

Mała

Duża

Skutki

Obniżenie się wydolnośd fizycznej organizmu i upośledzenie jego przystosowania do zmiennych war runków życia. Zmniejszenie się maksymalnej minutowej pojemności serca i tendencja do zapaśd orto-statycznej (omdlenia przy przyjmowaniu pozycji pionowej). Zaburzenia w funkcjonowaniu układów wewnętrznych. Otyłość, która podąga z sobą ryzyko wielu schorzeń. Przyspieszenie procesów starzenia się organizmu._

Im-

Uzyskanie i utrzymanie wysokiej sprawnośd fizycznej i zdrowa oraz zdolnośd riągłego przystosowywania się do zachodzących zmian. Szansa uzyskania wysokiej wydolności fizycznej istnieje tylko do 20-25 roku życia. Jeżeli w okresie tym w wyniku dużej aktywnośd mchowej osiągniemy wysoką wydolność fizyczną, uzyskamy pomyślną perspektywę zachowania jej do późnej starośd, pod warunkiem nawet umiarkowanej lecz stałej aktywnośd._

IjkW świetle badań wydaje się prawdopodobne, że w życiu człowieka szansa ^zyskania wysokiej wydolnośd fizycznej istnieje tylko do 20-25 roku życia. IJeżeli w okresie tym, w wyniku dużej aktywnośd ruchowej osiągniemy Jjjwysoką wydolność fizyczną uzyskamy pomyślną perspektywę zachowania jej Ido późnej starości, pod warunkiem nawet umiarkowanej lecz stałej aktywno-i|d. Perspektywy te będą o wiele gorsze, gdy do intensywnego treningu litycznego spróbujemy przystąpić po przekroczeniu 25 roku tycia. Tak więc o wydolnośd fizycznej w późniejszych latach żyda w bardzo dużej mierze decyduję to jaką troskę okazał czbwiek o swój stan fizyczny w latach mfodośd. > Bezspornym jest również fakt, że po przekroczeniu 13-14 roku życia człowiek wykazuje tendencję do lenistwa ruchowego. Tendencję tę trzeba niwelować rzeczową argumentacją - wskazywaniem zalet związanych z systematycznymi ćwiczeniami fizycznymi i zagrożeń wynikających z ich zaniechania.

59