31831 skanuj0013 (292)

' Tak oto przedstawiają się rezultaty . podsumowanych przez . RStogdilia badań, zmierzających do wykrycia cech osobowości przywódcy, kierownika. Leżąca u podstaw tych badań tendencja dopatrywania się istoty psychologicznej problematyki kierownictwa w psychologicznych właściwościach przywódcy,' zwana niekiedy teorią cech, przyniosła rozczarowanie. Bliższa analiza otrzymanych wyników prowadzi do vvniosku, że nie ma właściwie specjalnego, odrębnego i jednolitego typu osobowości przywódcy, że poszczególni przywódcy, kierownicy, bardzo się między sobą różnią. Co więcej - nawet istnienie odrębnych zdolności kierowniczych okazało się wątpliwe. Jeśli na przykład nie sposób wątpić w Istnienie specyficznych zdolności muzycznych, to gdy idzie o domniemane "zdolności kierownicze" czy "organizacyjne" - okazują się one nieuchwytne i zamiast nich znajdujemy mnóstwo bardziej elementarnych cech, które ńie są bynajmniej specjalnym . przywilejem kierowników.

Rozczarowanie związane z wzmiankowanymi wyżej wynikami przyczyniły się do wzrostu zainteresowania sytuacyjnymi uwarunkowaniami działalności kierowniczej. Znajomość tych uwarunkowań pozwala uwolnić się od przesadnych oeąekiwan. związanych z badaniem cech kierowników, lecz nie upoważnia do bagatelizowania tych badań. Ich wartość rośnie, jeśli bądź a\ sam autor, bądź b\ czytelnik potrafi wskazać, w jakich to warunkach działali kierownicy, u których stwierdzono takie a nie Inne cechy:

Pierwszą cechą jest psychologiczne ukierunkowanie umysłu, pozwalające najbardziej wszechstronnie i głęboko poznać psychikę innych ludzi.

Drugą cechą jest praktyczna inteligencja psychologiczna, przejawiająca się w wykorzystywaniu właściwości psychologicznych jednostek stosownie do wymagań działalności praktycznej. Jest to więc zdolność czynienia optymalnego użytku z możliwości każdego człowieka, zdolność uwzględniania jego cech indywidualnych w interesie zespołowej realizacji przyjętych zadań.

Trzecią cechą jest takt psychologiczny w obcowaniu z ludźmi, wyrażający się między innymi w uwzględnianiu w toku współdziałania stanu psychicznego i cech indywidualnych partnerów.

Wymienione trzy cechy są ze sobą ściśle powiązane. Pierwsza z nich - jest podstawą dwóch następnych.

Jako czwartą cechę Umanski wymienia energię społeczną, przez którą rozumie się zdolność aktywizacji innych ludzi, pobudzania Ich do działania.

Zdolnych organizatorów (kierowników) cechuje ponadto:

-    stawianie ludziom wysokich wymagań,

-    krytycyzm, wyrażający się w dostrzeganiu i komunikowaniu innym braków w ich postępowaniu,

-    skłonność do pracy organizacyjnej I znajdowanie w niej zadowolenia.

Mimo posiadania wskazanych cech wspólnych (w ramach których istnieje bogate zróżnicowanie indywidualne) zdolni organizatorzy różnią się między sobą pod wieloma względami. W szczególności niejednakowy jest zasięg indywidualny ich zdolności organizacyjnych. Jak więc widzimy, zdolny organizator to według LUmanskiego, połączenie psychologa-praktyka z wymagającym człowiekiem czynu, zamiłowanym w przewodzeniu innym.

Próbę ujęcia cech kierowniczych w sposób zrelatywizowany do pozycji w hierarchii kierowniczej przedstawił- R.L.Katz. Twierdzi on, że efektywne kierowanie ma za podstawę trzy rodzaje sprawności: techniczne, interpersonalne oraz konceptualne (conceptual skill). R.L.Katz rozumie przez sprawności cechy, które ujawniają się w działaniu I sprawdzają poprzez uzyskane wyniki. Nie muszą to być cechy wrodzone.

Sprawności techniczne polegają na znajomości procedur wykonywania • określonych czynności profesjonalnych, występujących np. w pracy robotnika wykwalifikowanego, inżyniera, chirurga ftp. Są to sprawności w operowaniu rzeczami.

Sprawności interpersonalne obejmują wszystko co ułatwia postępowanie z ludźmi, rozumienie Ich, ocenianie, motywowanie, porozumiewanie się itp.

3