DSCN4677

Rozpraszanie pracy daje taki sam efekt termodynamiczny, jak doprowadzanie ciepła z zewnątrz do układu. Wprowadza się więc pojęcie ciepła rozpraszania pracy, np. w postaci ciepła tarcia, ciepła JouIe'a itp. Ciepło rozpraszania pracy jest doprowadzane do układu, czyli jest dodatnie dla przemian nieodwracalnych, a równe zeru dla przemian odwracalnych.

Ernst Schmidt sformułował drugą zasadę termodynamiki następująco:

W żaden sposób nie można w pełni odwrócić procesu, w którym ciepło powstaje w wyniku tarcia.

Jest to zawarte w ogólniejszym sformułowaniu:

Wszystkie procesy, w których występuje dyssypacja energii lub pracy (istniejącej lub teoretycznie możliwej do uzyskania), są nieodwracalne.