FizykaII97201

966

ruchu wirowym, ¹) nieco odmienna wartość onej wypada. Ciepło w zwojach wirującego elektromagnesu rozwinięte, oznaczono tym sposobem, iż dochodzono podniesienia temperatury wody, którą on w szklannej rurze, niejako w naczyniu zewsząd zamkniętem, był oblany.Dla oznaczenia zaś mechanicznej pracy? potrzebnej do ciągłego utrzymywania rotacyi elektromagnesu, na przedłużeniu osi jego był nawinięty sznurek, który wskutek opadającego ciężarka znajomej wielkości odwijał się i w mowie będące..wirowanie sprawiał. Z tych ostatnich doświadczeń obliczył Joule, że do utworzenia ilości ciepła, która 1 funt czystej wody o 1°F podnieść jest w stanie, potrzebna jest mechaniczna siła, mogąca 838 funt. ang. w jednej sekundzie na stopę ' ang. podnieść do góry: zatem jedna cieplina odpowiada wydatkowi 460 K. M. mechanicznej siły.

§ 147. Przemiana ciepła w mechaniczną, pracę. Że za pomocą ciepła otrzymać można mechaniczną siłę, wiedziano bardzo dawno; bo już Hero w Alexandryi używał pary, pod większym naciskiem wypływającej, za mechaniczną siłę, która aparat jego podobnym sposobem, jak woda koło Segnera, w ruch wirowy wprawiała. Że zaś „w każdym razie,gdzie wskutek ciepłu powstaje praca, znika czyli raczej zużywa się ilość ciepła, proporcjonalna do wielkości pracy icykonanej i odwrotnie przez spotrzcb&icanie takiej samej ilości pracy tworzy się znowu HoSG ciepła zupełnie równa tamtej'-'- prawo to, przez Klauzyusza ogłoszone, jest nabytkiem najnowszych czasów, chociaż tę metamorfozę ciepła wykonywano już dawniej na wielkie rozmiary za pośrednictwem machin parowych, nie troszcząc się wcale o to, iż właściwie ciepło żarzących się węgli pod kotłem parowym jest tu ową siłą, która porusza tłoki parowej machiny, a woda i para są tylko przenosicielkami onej z miejsca żaru na rzeczone tłoki, przyczem pewna część ciepła idzie na podniesienie temperatury tych ciał i najbliższego okolenia; reszta zaś zużywa się w pokonywanin pewnych przeszkód wewnętrznych i zewnętrznych, tj. przemienia się w mechaniczną pracę.

1

Joule Philos. Magaz T. XXIII.