Image001001

Porządek wierszy zmieniony jest w następujących ustępach:

Dwa przedostatnie wiersze księgi trzeciej (str 64 rękopisu — t. VII, str. 116) miały w rękopisie pierwotnie takie następstwo:

Albo też szukał nowych władz w (swojem) swoiem (jstnieniu) istnieniu By przeciw (bestyom) ko zwierzom był na głód opatrzony (m)

Porządek ten zmienił Staszic, zaznaczając drugi wiersz jako pierwszy, pierwszy zaś jako drugi przez dopisanie po lewej ich stronie cyfr 2) 1). Także ostatni wiersz otrzymał liczbę 3) z boku. Podobnież na str. 65 ( - Tom Vlj, str. 119, ww. 16 i 17) zmieniono porządek wierszy:

16    (gdzie każde słowo, każde (jego) poruszenie jego)

17    (Ważone rozbierane przez kruczkotworów, drabów) na:

16    gdzie nicuie sam przebor drabów, kruczkntworow,

17    każd(y)e (wyraz) (jego) słowo, wsze jego oczu (ciała) poruszenie Na stronie 3 nowej części rękopisu wiersz następujący po w. 47:

„(Ale przez to wszystko) Zgoła wszystko co wątli truie samodzierstwo” [samodzierstwo truje £*] przeniesiony w D jako w. 45.

Z ważniejszych zmian wymieniam następujące:

1)    Str. 65 — Dzieła t. VII, str. 118, w. 25:

Znaiduj(ez)ę siebie więcej niż gdziekolwiek (j)indziej (znajduję się więcej) jest zmieniony na:

(Tu) Ukryty przed światem (tu) (tu) (tu) tu (i) niż gdziekolwiek indziej

2)    Str. 89 = tom VII, str. 151, w. 7—9:

Gdziekolwiek z starannością, z pracą zbierze trzody,

Tam co tylko drapieżnem zlatu(j)ie się w kupy,

Trze się jawno i skryto na rozbicie skotu zmieniono na:

Gdziekolwiek człek z staraniem, z pracą zbierał trzody,

Tam tuż, co jest drapieżnem, zbiegało się w kupy,

Parło się skrycie, iawnie, na rozbicie skotu.

3)    Str. 113 w. 19: Tak z samym wzrostem Rodu wzmaga się wzrost błędu zmieniono w D na:

19    Tak wszędzie z samym wzrostem ludzkiego narodu

20    Wzmagał się i rozszerzał postęp i wzrost błędu.

4)    Str. 114, zamiast w. 47: gdy iuż poznaczył w pewnych mieiscach Bog(i)ow swo(je)ich ma D:

47    Człek gdy przez swe poznaczył błędy w mieiscach pewnych

48    Lub przez podania poznał Boga w rożnych.

5)    Str. 115 w. 55 zamiast: Jest prawdą wieczną, iest dla następnych przestrogą ma D:

55    Jestto prawdą wieczną, prawdą nieprzeczoną,

56    Niech będzie dla następnych narodów przestrogą.

6)    Str. 4 nowej części rękopisu zamiast rękopiśmiennego:

Dusili samych siebie (i) z sobą (swoie) swoich ma D:

66    Dusili, wyniszczeli najprzód samych siebie,

67    A następnie niszczyli z sobą swoie plemię.

W D dodano w księdze czwartej w. 19 przed w. 20:

Aby ią miał na każdą potrzebę w pogotowiu.

W dalszym ciągu wypisuję porządkiem stron rękopisu pozostałe odmiany.

Strona 63 = tom VII, str. 112 w. 1 od dołu grzbieta: grzbietu. Str. 113 w. 7 łomią: łamią. W. 9 bestja: niedźwiedź D. W. 11 swoje: swoie, opuszczone D 12. Wachnącą się bestya z niezmierną pchnoł mocą: wachnącego się zwierza w niezmiernei pchnął mocy D. 17 zgrzyt zębów: kłów zgrzyty. 18 między zgławą b(...?) swą dziatwą: z zgławą bitwę swoiei dziatwy. Str. 114, 5 nieustannych trudów: tylu prac i trudów. 9 zwierzęciem: zwierzęcym D. 11 gałęzie, tramy łamał całe skały miotał: W obronie z drzew gałęzie, z drzew tramy łamał [„i” dodane po „z” D\.    13 znosił: znosi.

Strona 64—str. 114, w. 18 wycierpieć: wycierpić; dołał zmienione w druku na: zdołał. Str. 115 w. 2 z czuciów: z uczuć; 8 po „potrzebie” dodane u góry: sił. Strona 116 1. (prze) prze.

9