Image007101

Ignacy Wapiński, Walenty Gałęzowski, Stanisław Kostka Iżycki, Józef Kawka, Adam Konopacki, Adam Nagurkiewicz, Józef Radomyski, Walenty Skrzyp-czyński, Ludwik Trzciński, Erazm Trzebiński i obywatele z Galicji Tadeusz Łoś i Walenty Jaszewsko-Konarzewski.

Bez wymienienia zawodu: Józef Wojnarowski, Teofil Naymanowski, Walenty Surdykowski, Korytko i Kurowski¹.

W r. 1820 wśród członków loży Wolność Odzyskana widzimy w stopniu pierwszym — ucznia — znakomitego skrzypka Stanisława Serwaczyńskiego, urodzonego w r. 1781 w Lublinie, który był od r. 1840 dyrektorem orkiestry w nowym teatrze hr. Skarbka i dyrektorem muzyki przy kościele dominikańskim.

Generał dywizji Edward Żółtowski był członkiem loży lubelskiej Wolność Odzyskana od chwili jej powstania w r. 1811 do zamknięcia w r. 1821. Piastował w loży urząd 2 Stuarta i posiadał trzeci stopień mistrza.

Zatrzymam się na tej wybitnej i pełnej uroku postaci dzielnego wojaka.

Urodzony 18 marca 1775 r. we wsi Mochowie, w obwodzie mławskim, Żółtowski już w osiemnastym roku życia walczył jako podporucznik korpusu artylerji pod Warszawą i Radoszycami. „Jakkolwiek w młodym wieku opuścił gniazdo rodzinne — pisze o nim K. Wł. Wójcicki^{2 3} — wyniósł on z niego przekonanie, cechujące Mazura, w wyższość zawodu rycerskiego nad wszelki inny, przywiązanie do religji przodków i wszystkich ich obrzędów, poszanowanie dla starszych, wiarę w świętość domowego pożycia, wreszcie ufność we własne siły i we własną pracę. Krótko trwała kampanja, w której miał udział Żółtowski; przy zmianie losów krajowych ujrzał się nagle bez żadnego zawodu, bez żadnych na przyszłość widoków. Ojciec bowiem jego, podstoli ziemi zawskrzyńskiej, nieprzyjaznemi kolejami z obszernych włości, jakie posiadał, zaledwie szczupły uratowawszy majątek, miał do opatrywania liczne młodego żołnierza rodzeństwo. Edward, nie chcąc być ciężarem ojcu, a polegając na własnych siłach, pośpieszył do Włoch, gdzie dnia 20 maja 1797 r. wszedł w stopniu porucznika do artylerji pieszej legjonów polskich i w tymże roku postąpił na kapitana do bataljonu 3 piechoty. Prawie bez przerwy w latach 1797, 1798, 1799 i 1800 był w ciągłym boju. Stan jego służby poświadcza, że uczestniczył w bitwach pod Pescherą, Mantuą, nad rzeką Tagliamento, pod St. Leo, Torrecina, Falari, Monterosse, Itri, Gaeta, nad rzekami Garigliano i Trebio, gdzie otrzymał postrzał kulą karabinową w prawą nogę, Novi, Saravalle, Genuą, tu przetrwał sławne z okropności i trudów oblężenie tegoż miasta i takież oblężenie Mantui; pod Col de Tende, nad

43

1

Poczet BB:. składających spraw.', i dosk.'. □ Sta.', Jana pod osobnem nazwiskiem

2

Wolność Odzyskana na Wschodzie Lublina pracującą, ułożony w roku 1820. Druk. 8°. Biblj. Publ. w Warszawie.

3

op. cit. T. II. str. 165 —166.