Image007201

63

dojrzewają do przeznaczenia, ile dochodzą do punktu martwego, śmierci moralnej.

Kreśląc los danego człowieka, poeta stara się mu nadać znaczenie ogólniejsze i w tym celu wprowadza pewien motyw, zwany winą tragiczną, która sprawia, że w doli indywidualnej ujawnia się wszechwładza ogólnych praw życia. Ta konstrukcja zaznacza się szczególnie wyraźnie w Judaszu, który został postawiony wobec alternatywy: bądź zimny, albo gorący, ponieważ zaś oscylował między oboma biegunami, porwało go i zmiażdżyło nieubłagane koło młyńskie. Tę samą dwoistość charakteru i czynów wykazuje Kaligula, mieszanina podłości i szlachetności. Chwiejnym jest również Józef Kopeć (Antychryst), a śmierć jego ma charakter łaski i ekspiacji. Rodzonym bratem tych typów jest również Franek o chwiejnej postawie wobec życia. Ten sam motyw występuje w Czerwonym Marszu. Wszystkie te typy należą do rzędu tzw. przykładów odstraszających. Zwykle jednak figury takie bywają traktowane w dramatach z wyraźną niechęcią, są stawiane niejako pod pręgierz. Rostworowski przeciwnie darzy je współczuciem, bo widzi w nich ludzi, a ludzi uważa za straszne dzieci.

Stwierdziliśmy, że wyobraźnia artystyczna Rostworowskiego miała swój szczególny kąt wi-