Image198 (3)

Częstotliwość

Rys. 17 Rys. 18

a) widok z góry

System dystrybucyjny (nagłośnienie sufitowe)

Z kilku powodów praktycznie nie stosuje się pojedynczych głośników i transformatorów dużej mocy według wcześniejszych rysunków 1 i ó. Otóż system 100-woltowy często stosowany jest do sufitowego nagłośnienia rozległych obszarów i dużych pow ierzchni (dworce, hale targowe i sportowe, markety), gdzie wykorzystuje się wiele niedużych głośników według idei z rysunku 15.

Niezorientowani natychmiast proponują zmniejszenie liczby i zastosowanie większych głośników'. Rzeczywiście, z punktu widzenia mocy oraz kosztów, lepiej byłoby zastosować kilka dużych głośników....

Tymczasem główny problem w takich systemach nie ma nic wspólnego z. mocą, tylko z właściwościami fal dźwiękowych. Fale akustyczne mają specyficzne właściwości, zależne od długości fali, czyli wysokości dźwięku. Niskie dźwięki rozchodzą się we wszystkich kierunkach i można uznać, że prawidłowo zastosowany głośnik promieniuje je we wszystkie strony, co w uproszczeniu zaznaczone jest na rysunku 16a (dlatego w domowych instalacjach audio wystarczy jeden, dowolnie umieszczony subwoofer).

Al Al t

Rys. 15 Rys. 16

Problem w tym, że wysokie dźwięki nie chcą rozchodzić się we wszystkich kierunkach. Głośnik promieniuje je jako snop, wiązkę. Czym wyższe częstotliwości, tym ta wiązka jest węższa, co w uproszczeniu ilustrują rysunki lób i I6c.

Gdyby więc chodziło tylko o niskie częstotliwości, można byłoby zastosować jeden głośnik dla całego dużego obiektu. Problem też w tym, że o zrozumiałości przekazu słownego decydują właśnie tony średnie i wysokie, a systemy dystrybucyjne bardzo często służą właśnie do przekazywania komunikatów słownych, gdzie zrozumiałość ma kluczowe znaczenie. Jeśli więc duży obszar ma być równomiernie pokryty dźwiękiem o dobrej zrozumiałości, nie ma rady - głośników musi być wiele. Niezbędna liczba głośników będzie zależeć nie od wielkości (powierzchni) obiektu, tylko od jego... wysokości.

W niektórych katalogach można znaleźć wartości kąta promieniowania dla kilku częstotliwości albo wykresy pokazujące kąt promieniowania w funkcji częstotliwości w osi poziomej (hor.) i pionowej (vert.) - patrz rysunek 17. Często jednak do ostrożnych, szacunkowych obliczeń przyjmuje się, że głośnik promieniuje wiązkę o kącie 60 stopni, a potem na planie hali czy sali zaznacza się obszary dobrego działania poszczególnych głośników, jak pokazuje rysunek 18a i 18b. Łatwo się zorientować, że te 60 stopni to przybliżona, bezpieczna wartość do prostych obliczeń i w wielu przypadkach nie tylko ze względu na właściwości głośników, ale też na akceptowalną jakość, można przyjąć do takich projektów kąt stożków promieniowania szerszy niż 60 stopni. To są jednak szczegóły dla profesjonalistów. Przyjęcie kąta 60 stopni daje w niewysokich pomieszczeniach dużą liczbę

głośników i co zostanie wykazane w dalszej części artykułu, zwykle też zaskakująco małe moce tych głośników. W dalszej części artykułu podane są jeszcze bardziej uproszczone recepty doboru rozmieszczenia głośników.

Kolumny

System dystrybucyjny z pojedynczymi głośnikami umieszczonymi w suficie doskonale zdaje egzamin w^r licznych zastosowaniach.

Elektronika dla Wszystkich Sierpień2006 21