img014 (31)

26 Użycie mapy i kompasu

4 Zabłądzenie | 3 Utknięcie | 2 Wyruszenie | 1 Przygotowania

Zasada numer jeden: jeśli jesteś na szlaku - trzymaj się go. Ludzie, którzy go wytyczyli, wiedzieli zapewne, co robią. Jeśli zgubisz szlak, możesz posłużyć się mapą i kompasem, by go znowu odnaleźć albo dojść do celu inną drogą, jeśli trzeba. Najpierw jednak musisz powiązać mapę z rzeczywistym terenem wokół siebie. Zacznij od znalezienia jakichś charakterystycznych obiektów, jak pasmo wzgórz, jezioro czy rzeka. Potem spróbuj odnaleźć je na mapie. Jeżeli wiesz mniej więcej, w którym kierunku zmierzasz, powinieneś bez większych problemów zorientować mapę.

Trzymaj ją płasko przed sobą i obracaj, póki nie skojarzysz rzeczywistych obiektów widocznych przed tobą z ich odpowiednikami na mapie. Pamiętaj, że gęsto rozmieszczone poziomice oznaczają strome zbocze. Sprawdzając poziomice i wykorzystując inne symbole na mapie (zob. s. 25), dość szybko zdołasz zorientować się w terenie.

1.    Załóżmy, że kierujesz się na widoczne w oddali wzgórze. Wyjmij kompas i skieruj strzałkę kierunku marszu w stronę wzgórza.

2.    Zaczekaj, aż igła kompasu się ustabilizuje.

3.    Obróć obudową tarczy, aż oznaczenie północy znajdzie się w jednej linii z igłą kompasu. Nazywa się

to wyznaczeniem azymutu. Jeśli będziesz utrzymywał igłę kompasu równolegle do linii północy i trzymał się kursu wyznaczonego przez strzałkę kierunku marszu, to w końcu dotrzesz do wzgórza. Mało tego, utrzymasz kierunek, nawet będąc na dnie gęsto zalesionej doliny i wcale nie widząc wzgórza. A to dlatego, że wiedząc, gdzie jest północ, i idąc zgodnie ze strzałką kierunku marszu, utrzymasz się na kursie.

TEN ZWODNICZY BIEGUN PÓŁNOCNY

Ledwie uznasz, że chwytasz coś z tego posługiwania się kompasem, dowiadujesz się, że istnieją dwa bieguny północne - magnetyczny (wskazuje go kompas) oraz geograficzny (wyznacza go kierunek północny na mapie). Różnica między nimi (nawet do 30 stopni) zwana jest deklinacją.

Jej aktualna wartość będzie wyrażona na mapie jako deklinacja zachodnia (ujemna) lub wschodnia (dodatnia). Jeśli, na przykład, idziesz na azymut 90 stopni, a mapa mówi, że deklinacja wynosi -10, to w rzeczywistości idziesz na azymut 80 stopni. Aby skorygować kurs, musisz nastawić kompas na azymut 100 stopni. Nawet niewielka deklinacja może oddalić cię o całe kilometry od kierunku marszu, jeśli jej nie skorygujesz.

NAWIGACJA PRZY UŻYCIU SAMEJ MAPY

No dobrze, a co zrobić, kiedy widzisz na mapie, dokąd chcesz iść, a nie możesz tego znaleźć w rzeczywistości - może skrywa to tuman mgły albo zapada zmrok,

nawigacja

,ilbo przesłania to kilka grzbietów? Jeśli wiesz, gdzie jesteś i gdzie chcesz pójść na mapie, przy użyciu kompasu możesz wytyczyć sobie kierunek, nie widząc danych obiektów w rzeczywistym terenie. Oto, jak to działa:

1.    Wyobraź sobie na mapie linię prostą między miejscem, gdzie jesteś, a tym, gdzie chcesz dojść. Połóż kompas

na mapie, by długi bok obudowy znalazł się równolegle do tej linii.

2.    Obróć tarczę, aż wskaźnik północy wskaże północ na mapie (zwykle będzie ona u góry).

3.    Zdejmij kompas z mapy i obróć go tak, by igła była w jednej linii z oznaczeniem północy na tarczy skali. Strzałka kierunku marszu wskaże ci teraz, dokąd iść.

SKALE MAP

Skala kupowanej mapy także ma znaczenie, ale ponieważ wymaga to odrobiny matematyki, większość nas się wtedy wyłącza. Oto, co musisz wiedzieć. Na rzeczywistą wędrówkę twoja mapa powinna być w jednej z poniższych skal:

•    1:24 000 - gdzie 1 cm to 240 m

•    1:25 000 - gdzie 1 cm to 250 m

Planując dłuższą wycieczkę, spróbuj:

•    1:50 000 - gdzie 1 cm to 500 m

•    1:100 000 - gdzie 1 cm to 1 km

Im mniejsza liczba po znaku tym bardziej szczegółowa mapa. Jeśli planujesz dłuższą wycieczkę, najlepiej mieć mapę w skali 1:50 000 lub 1:100 000, gdzie widać całą trasę, ale też kilka map w skali 1:25 000 lub 1:24 000, które marszrutę ukażą bardziej szczegółowo.