img028 (32)

cena tych otwartych powierzchni. Standardowe ogłoszenia informują, że powierzchnia tarasu nie jest wliczana w cenę powierzchni mieszkania i że za każdy jego metr należy płacić dodatkowo (najczęściej I/3 ceny mkw. mieszkania, choć czasem i normalną cenę za 1 mkw.). Jeden z artykułów podkreśla, że:

Główną atrakcją (osiedla - przyp. J.G.) będą tzw. ogrody zimowe i oranżerie, w których okrągły rok będzie panować temperatura pokojowa. Ogrody zimowe to rodzaj przeszklonych balkonów: są raczej nieduże (nieco ponad 6 mkw.), wychodzi się na nic z salonu¹ '⁵. Z kolei przywilejem mieszkańców ostatnich pięter będą 60-metrowe oranżerie na dachu (płaci się za nic jak za resztę mieszkania) (nr 11).

Sposobem podkreślania związku z naturą jest wskazywanie proporcji między powierzchnią terenów zielonych a tych przeznaczonych pod zabudowę. Odpowiednio „dobre” proporcje automatycznie podnoszą ceny osiedli oraz ich prestiż, choć często nawet luksusowe realizacje są gęsto zabudowywane:

Tu jest taki „Neapol": tutaj wystarczy tylko linki rozwiesić i przesuwać pranie na korbce. Do tego stopnia, że ludzie zaczęli sobie stawiać jakieś luksfery, parawany, ścianki, przykrywać balustrady wikliną (...]. Mamy dwa balkony, w sumie 30 metrów, ale korzystamy z nich sporadycznie (Respondent 2).

* * *

Na poprzednim osiedlu najlepsze było to, że szkoła była bardzo blisko |...|. Poza tym nie było takiej bliskości między blokami. Bo tutaj, tak jak pan widzi, widzę telewizor sąsiadów, z drugiej strony tak sarno. Więc tutaj jest po prostu mało intymnie. Tam ta perspektywa była większa, nie było tak blisko jak tutaj (Respondentka 8).

Na uwagę zasługują też wątki dbałości o naturę i umiejętność powiązania nowych inwestycji z otoczeniem dla podkreślenia harmonijnego krajobrazu osiedla i jego wpływu na krajobraz dzielnicy czy miasta. Artykuły o informacyjno-promocyjnym charakterze często cytują deweloperów oraz projektantów, którzy, choćby symbolicznie, starają się podkreślić ekologiczny charakter przedsięwzięcia:

¹⁷⁵ Ten fragment artykułu wymaga szczególnej uwagi. Tekst usiłuje bowiem zdefiniować „ogród zimowy”, zakładając, że koncepcja oranżerii jest mieszkańcom miasta albo nieznana i wymaga wyjaśnienia, albo nic kojarzy się wprost z prestiżem mieszkania. Podobną nowością jest penthouse, który reprezentuje nowy typ zamieszkiwania: prestiżowy i silniej powiązany z naturą dzięki dużym tarasom zlokalizowanym na dachach lub ostatnich piętrach.

:

Nowe domy powstaną przy ul. Deszczowej między setką starych drzew: grabów. ,    jaworów i lip. - Stąd nazwa: Archipelag Zieleni - tłumaczą projektanci. Tylko trzy

drzewa trzeba będzie wyciąć, a kilka przesadzić [...], usytuowanie budynków zostało podporządkowane kwestii odpowiedniego doświetlenia mieszkań, naturalnego oświetlenia. Męczyliśmy się z tym przez dwa miesiące [...] (nr 28).

W opisie osiedli strzeżonych dostrzega się wyraźne zróżnicowanie dyskursu natury. Wymiar przyrody jest obecny w opisach osiedli przygotowanych bądź prezentowanych przez grupy projektantów (architektów i architektów zieleni), którzy raczej akcentują powiązania nowych inwestycji z otoczeniem i wskazują na ich walor}' naturalne, niż koncentrują się na elementach grodzonych. Zmiana ta jest wyraźnie widoczna w czasie: pierwotnie w przypadku osiedli grodzonych podkreślano ich zamknięty charakter, dopiero później deweloperzy starali sic koncentrować na estetycznych i naturalnych walorach osiedli. Tc wątki zaczynają dominować w artykułach czysto informacyjnych i informacyjno-promocyjnych (oparte są na materiałach promocyjnych lub rozmowach z projektantami i deweloperami). Ciekawym przykładem zastosowania retoryki opartej na dyskursie natury jest rozmowa z projektantem osiedla Eko Park w Krakowie:

Dlaiego poza naszym otwarciem na oczekiwania przyszłych mieszkańców osiedla trzeba jeszcze dodać stosowanie odpowiedniełt materiałów. Dotychczas w naszym ]    kraju wystarczyło posiać trawę na dachu, by mówić o budownictwie ekologicznym

[...]. W naszym rozumieniu ekologia polega na tym, by przede wszystkim ograniczać zanieczyszczenia produkcyjne, które powstają przy wytwarzaniu materiałów stosowanych w budownictwie. Nie przeszkadza to zapewnieniu wysokiej jakości projektowanych przez nas mieszkań przy jednoczesnym schowaniu wszystkich garaży pod ziemią, pełnej separacji ruchu samochodowego od traktów pieszych i zapewnieniu na osiedlu dużych przestrzeni zielonych. Oczywiście, osiedle będzie ogrodzone i odpowiednio strzeżone (kursywa — J.G.) (nr 90).

Z jednej strony projektant konstruuje wizję osiedla, które powstaje w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju, łączącego dobrąjakość budowania i zamieszkiwania z dbałością o ekologiczny wymiar procesu budowy i zagospodarowania oraz z zachowaniem i udoskonalaniem natury. Z drugiej strony pod koniec wypowiedzi projektant daje do zrozumienia, że osiedle będzie „oczywiście” grodzone. Wypowiedź odzwierciedla ważne z punktu widzenia krytycznej analizy dyskursu,

197