Zapalenie włóknikowe (krupowe) płuc wywoływane jest przez różne czynniki infekcyjne (u zwierząt najczęściej przez pasterelle i mykoplazmy) i cechuje się w swym przebiegu wyraźną fazowością występowania zmian anatomopatolog icznych.
W typowym przebiegu zapalenia włóknikowego płuc wyróżnia się trzy okresy:
a. Okres nawału (stadium infiltrationis) - makroskopowo płuca są powiększone, ciężkie, barwy ciemnoczerwonej, o strukturze drobnoziarnistej, na przekroju ociekające szaroczerwonym, mętnym płynem. Mikroskopowo w obrębie pęcherzyków płucnych widoczny jest płyn surowiczy zawierający pojedyncze makrofagi, leukocyty oraz erytrocyty.
b. Okres zwątrobienia (stadium hepatisationis s. hepatisatio) dzielony na:
- okres zwątrobienia czerwonego (hepatisatio rubra) - w obrazie sekcyjnym płuca są powiększone, ciężkie, szaroczerwone, o konsystencji zbitej, przypominającej konsystencję wątroby; mikroskopowo w pęcherzykach płucnych widoczne są liczne erytrocyty, mniej liczne granulocyty oraz delikatne nitki włóknika;
- okres zwątrobienia szarego (hepatisatio grisea) - w którym zmienione partie płuc są silnie powiększone, jeszcze cięższe, koloru szaro-żółtego i konsystencji tęgiej. W obrazie histopatologicznym widoczne są zawieszone w sieci utworzonej z włóknika liczne granulocyty obojętnochłonne, makrofagi, złuszczone nabłonki oraz pojedyncze erytrocyty;
c. Okres rozpuszczania (stadium resolutionis s. lysis) - makroskopowo płuco traci strukturę drobnoziarnistą, odzyskuje swoją wilgotność, a ogniska zapalne stają się wiotkie i powietrzne; w obrazie mikroskopowym widoczne są rozpadające się leukocyty, liczne makrofagi i ulegające upłynnieniu nitki włóknika.
U zwierząt rzadko występuje całkowite rozpuszczenie i resorpcja wysięku. Ogniska pozapalne ulegają najczęściej organizacji tkanką łączną, co prowadzi do tzw. zmięśnienia płuc (carnificatio pulmonis), lub zostają oddzielone przez pas łącznotkankowy (sekwestracja) z następowym powstaniem martwaka (seguester).
78