Uwagi ogólne.
Cechy neo:
1. nieograniczone rozmnażanie się komórek;
2. inwazyjność = tworzenie przerzutów;
3. autonomia = nie poddaje się zwykłym regulacjom dotyczącym innych kom. w organizmie. Cechy makroskopowe:
1. wzrost egzofityczny = ponad powierzchnię narządu np. polipowate, kalafiorowate, brodawkowate (brodawczak pęcherza moczowego);
2. wzrost endotityczny = wewnątrz narządu np. n. jąder;
3. na pow. zewnętrznej narządu może tworzyć zgrubienie zwane naciekiem nowotworowym;
4. może ulegać owrzodzeniu - wałowate brzegi, nierówne dno;
5. wielkość, barwa, spoistość, czasem charakterystyczna, np. pstry wiśmowo-białawo-żółty rak nerko wokomórkowy=j asnokomórkowy nerki;
6. wylewy krwi do masy guza, zawały krwotoczne, martwica zwapnienia, zwyrodnienia białkowe lub tłuszczowe.
Szerzenie się nowotworu:
1. przez ciągłość, styczność, wszczepianie; wszczepianie - brodawkowate, kiedy kom. neo przenoszone są z moczem drogami moczowymi, albo po nakłuciu igłą lub podczas operacji.
2. tworzenie ognisk przerzutowych drogą krwi lub chłonki; tworzą się zatory z kom. neo, jeżeli trafią na „podatny grunt”, to zagnieżdżają się w nowym miejscu; chłonka głównie do węzłów chłonnych, z krwią nawet do b. odległych narządów.
Obraz mikroskopowy:
1. W zależności od dojrzałości i zróżnicowania nowotwór jest bardziej lub mniej podobny do tkanki, z której się wywodzi. Najmniej przypominają tkankę macierzystą nowotwory niezróżnicowane, -czyli anaplastyczne, zwykle bardzo złośliwe. Natomiast nie można metodami morfologicznymi odróżnić zróżnicowanej komórki nowotworowej od komórki prawidłowej, macierzystej, z której powstał nowotwór.
Podział nowotworów. WHO wydała Międzynarodową Histologiczną Klasyfikację Guzów w układzie narządowym, kilkadziesiąt tomów z przeźroczami. Wyodrębniono w nim 6 głównych gTup:
1. Nowotwory (N) zarodkowe, (np. seminoma-jądro, teratoma-jajnilc)
2. N. zawiązków narządów, (np. nephroblastoma=guz Wilmsa w nerce)
3. N. nabłonkowe, (carcinoma, ca planoepitheliale)
4. N. tkanki nerwowej i tkanek pokrewnych.
5. N. mezenchymalne i mezodermałne.
6. N. złożone.
W obrębie każdej grupy wyróżnia się nowotwory (N) niezłośliwe, miejscowo złośliwe, złośliwe. Zespół paranowotworowy = sugeruje inną chorobę niż nowotwór, ale ustępuje wraz z nim, a pojawia się razem z przerzutami.