0000012

po zdjęciu protezy miejsca te przetrzeć 70% alkoholem i posmarować merkur ochr omem czy roztworem zieleni brylantowej. Przy większych otarciach należy prócz tego przerwać na kilka dni chodzenie w protezie. Zawsze należy ustalić przyczynę otarcia i usunąć ją.

Protezy kończyny dolnej

Protezą kończyny dolnej nazywamy sztuczną kończynę, zastępującą brakującą część kończyny naturalnej zarówno pod względem podstawowych jej funkcji mechanicznych, jak i pod względem zewnętrznego jej kształtu. Podstawowymi elementami budowy protezy końćzyny dolnej są lej kikutowy oraz stopa protezowa. Reszta elementów konstrukcyjnych zależy od typu protezy, odpowiadającego poziomowi amputacji.

Protezy goleni, uda oraz całej kończyny dolnej mogą mieć konstrukcją zewnątrzszkieletową lub wewnątrzszkieletową. W protezach zewnątrz-szkieletowych elementem nośnym jest ścianka zewnętrzna, nadająca kształt protezie. Proteza zewnątrzszkieletową może być wykonana z drewna, laminatu żywicowego, skóry wzmocnionej szynami metalowymi lub z lekkiego metalu. W protezach wewnątrzszkieletowych konstrukcją nośną jest rura osiowa z lekkiego metalu o średnicy ok. 30 mm, łącząca lej ze stopą. Rura ta, odpowiednio do typu protezy, może być zaopatrzona w mechanizm stawu kolanowego oraz stawu biodrowego. Zewnętrzne pokrycie tego rodzaju protez stanowi odpowiednio ukształtowana powłoka z tworzywa gąbczastego (ryc. 11).

Ryc. 11. Proteza goleni: a — konstrukcja we-wnątrzszkieletowa; b — konstrukcja zewnątrz-szkieletowa.

Protezowe zaopatrzenie kikuta stopy

Amputacje w obrębie stopy w różnym stopniu — zależnie od poziomu odjęcia — zaburzają jej funkcję statyczno-dynamiczną.

Odjęcie w obrębie palców z pozostawieniem głów kości śródstopia nie zaburza w zasadzie statyki, ale może wpływać na osłabienie siły odepchnięcia się stopy od podłoża w końcowej części fazy podparcia. Może to utrudniać przyspieszenie kroku, bieg, skoki. Protezowanie polega na stworzeniu substytucji siły propulsyjnej przez wzmocnienie podeszwy buta pasmem cienkiej blachy stalowej. Jej zadaniem jest również zapobieganie zaginaniu się nie wypełnionej przedniej części buta.

Amputacje w obrębie śródstopia i stępu zaburzają statykę stopy, pozbawiając ją przednich punktów podparcia. W większym stopniu, niż miało to miejsce w przypadku amputacji palców, upośledzają propulsję oraz wpływają na zaburzenie równowagi mięśniowej. W związku z tym kikut stopy wykazuje tendencję do ustawiania się w pozycji końskiej, a krótsze kikuty, np. po amputacji w stawie Choparta, także do ustawienia szpotawego.

Protezowe zaopatrzenie tych kikutów polega na korekcji ustawienia stopy przez zastosowanie wkładki supinującej i odtwarzającej tylny łuk sklepienia podłużnego stopy, uzupełnieniu brakującej części stopy oraz zastąpieniu siły propulsyjnej elastycznością płytki metalowej wmontowanej w podeszwę buta. W zależności od długości kikuta stopy uzupełnienie protezowe można wbudować do normalnego, sznurowanego buta z cholewką, sięgającą nieco powyżej kostek. Można też wykonać tzw. mobilizator, czyli protezowe uzupełnienie stopy z cholewką obejmującą kikut i obwodową część goleni, wzmocniony metalową podeszwą i przytrzymaniem pięty. Na mobilizator nakłada się skarpetkę, a następnie but z wyższą nieco cholewką (ryc. 12).

Ryc. 12. Mobilizator — uzupełnienie protezowe stopy, mające sztywną podeszwę metalową oraz metalowy stabilizator pięty (a).

Ryc. 13. Proteza dla amputacji Syme'a.

25