Tlenki

- tlenki niemetali - tlenki metali

CO₂, CO, NO₂, SO₂, Na₂O, CaO, FeO, ZnO

-reagują z wodą

Tlenki metali (z I i II gr)	Tlenki niemetali
Na2O	CO2
K2O	SO2
MgO	SO3
CaO	NO2
BaO	P2O5
SrO
Odczyn zasadowy Tlenki zasadowe	Odczyn kwaśni Tlenki kwasowe

-nie reagują z wodą

Tlenki obojętne

-FeO Fe₂O₃ Al₂O₃ ZnO CuO

-CO N₂O (nie reagują z kwasami i zasadami)

Tlenki amfoteryczne (w tlenkach obojętnych) - reagują i z kwasem i z zasadą, np.: ZnO, CuO, Al₂O₃

• BaO: 2Ba+O₂→2BaO

Ba(OH)₂
BaO + H₂O

BaCO₃
BaO+CO₂

• S^IVO₂ : S+O₂
  SO₂

H₂SO₃
SO₂ +H₂O

BaSO₃
SO₂ +BaO

Wodorotlenki

-rozpuszczalne w wodzie -tworzą zasady

NaOH KOH Ba(OH)₂ Sr(OH)₂

-nierozpuszczalne w wodzie (otrzymywane z reakcji soli z tlenkami metali z I lub II gr)

Fe^II(OH)₂ Fe(OH)₃ Mg(OH)₂ Cu(OH)₂

Zn(OH)₂ Al^III(OH)₃

• Ca(OH)₂

Ca + 2H₂O → Ca(OH)₂ +H₂O↑

CaO + _H2O → Ca(OH)₂

(przykład reakcji w przypadku pierwiastków z I i II grupy)

• Mg + 2H2O → ↓Mg(OH)2 + H2O

• Cu(OH)2

Cu + H+O →X Cu nie reaguje z wodą!

CuO + H+O →X CuO nie reaguje z wodą!

Cu^IIS^VIO₄ + 2NaOH →↓Cu(OH)₂ + Na₂SO₄

• Al(OH)₃

Al(NO₃)₃ +NaOH_{(rozcieńczony)} →↓Al(OH)₃ + 3NaNO₃

• Cu(OH)₂

Ca(OH)₂ (zasada)

! każda zasada jest wodorotlenkiem, ale nie każdy wodorotlenek jest zasadą !

Zasadami nie są:

Fe(OH)₂ Fe(OH)₃ Mn(OH)₂

Kwasy

-kwasy beztlenowe:

HCl H₂S HBr HI HCN

-kwasy tlenowe

HN^VO₃ kwas azotowy (V)

HN^IIIO₂ kwas azotowy (III)

H₂SO₃ kwas siarkowy (IV)

H₂SO₄ kwas siarkowy (VI)

H₂CO₃ kwas węglowy

H₃PO₄ kwas ortofosforowy

HPO₃ kwas metafosforowy

H₄P₂O₇ kwas pirofosforowy

-kwasy beztlenowe powstają z bezpośredniej syntezy pierwiastków

H₂ + Cl → 2HCl

S + H₂ → H₂S

ZnS+ 2HCl →H₂S + ZnCl₂

2NaCl + H₂SO₄ → 2HCl +NaSO₄

-kwasy tlenowe

CO₂ + H₂O → H₂CO₃

P₂O₅+H₂O →

S^IVO₂ + H₂O →H₂SO₃

S^VIO₃ + H2O →H₂SO₄

N₂O₅ + H₂O → 2HNO₃

Bezwodniki kwasów

P₂O₅ + H₂O → 2HPO₃

P₂O₅ + 2H₂O → H₄P₂O₇

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

NO₂ nie jest bezwodnikiem - 2NO₂ + H₂O → HNO₃ + HNO₂

HNO₃ → N₂O₅ - bezwodnik kwasu

HNO₂ → N₂O₃ - bezwodnik kwasu

N₂O₃ + H₂O → 2HNO₂

-K₂SO₄ + HCl→ X

+ K₂CO₃ + HCl → 2KCl + H₂O + CO₂

+ K₂S + HCl → 2KCl +H₂S

H₂CO₃ 12% najbardziej lotny

H₂S 24%

HCl 36%

HNO₃ 63%

H₂SO₄ 96% najmniej lotny

! Reakcja pomiędzy solą, a kwasem zachodzi, gdy na sól kwasu bardziej lotnego działamy kwasem mniej lotnym.

Sole

BaCl₂ ZnSO₄ H₂(SO₄)₃ CaS

• Ba + HCl → BaCl₂ + H₂↑ na metal działamy kwasem

• ZnO + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂O na tlenek działamy kwasem

• 2 Al(OH)₃ + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 6H₂0 wodorotlenek + kwas

• CaCl₂ + H₂SO₄ → CaSO₄ + 2HCl sól + kwas

• Na₂SO₄ + BaCl₂ → 2NaCl + BaSO₄ sól + kwas

• BaO + CO₂ → BaCO₃ tlenek metalu + tlenek niemetalu

-CuCl₂ + NaSO₄ → X

-Zn(NO₃)₂ + KCl → X

+Fe^IISO₄ + NaCO₃ → ↓FeCO₃ + NaSO₄

+2Na₃PO₄ + 3Ba(NO₃)₂ →↓Ba₃(PO₄)₂ + 6NaNO₃

! Reakcja pomiędzy solami zachodzi, gdy przynajmniej jeden z produktów reakcji jest trudno rozpuszczalny lub łatwo lotny.

- rozpuszczalne w wodzie:

KNO₃ Cu(NO₃)₂ Fe(NO₄)₃

! Wszystkie azotany są rozpuszczalne w wodzie.

HNO₃ N

HCl C

H₂SO₄ S

H₃PO₄ P

H₂CO₃ C

K Na N
K₂CO₃ Na₃PO₄ (NH₄)₃PO₄

-nierozpuszczalne w wodzie:

AgCl CuCl PbCl₂

-trudno rozpuszczalne w wodzie:

CaSO₄ Ag₂SO₄

-prawie nierozpuszczalne w wodzie:

BaSO₄ SrSO₄ PbSO₄

CaCO₃ - sól obojętna

Ca, Fe, Cu, Mg

Ca(HCO₃)₂ - sól kwaśna

Mg₃(PO₄)₂ - nierozpuszczalne w wodzie

Mg(H₂PO₄)₂ - rozpuszczalne w wodzie (od H3PO4)

MgSO₄ - rozpuszczalne w wodzie

MgCO₃ - nierozpuszczalne w wodzie

Mg(HCO₃)₂ - rozpuszczalne w wodzie

Reakcja podstawiania

H₃PO₄ H₃SO₄ HNO₃

NaH₂PO₄ KHSO₄ NaNO₃

NaHPO₄

Itd.

jedna sól obojętna,

dwie kwasowe

! kwasy jednowodorowe nie dają soli

• Ca(OH)₂ + H₂CO₃ →↓CaCO₃ + 2H₂O

(CaCO3 - nierozpuszcza się w wodzie)

• Ca(OH)₂ + H₂CO₃ → Ca(HCO₃)₂ + 2H₂O

(Ca(HCO₃)₂ - rozpuszcza się w wodzie)

• Ca(OH)₃ + H₃PO₄ → CaHPO₄

Ca(H₂PO₄)₂

Ca₃(PO₄)₂

-hydroksosole

Al(OH)₃ + HNO₃ → Al(OH)₂NO₃ + H₂O

AlOH(NO₃)₂ - azotan (V) hydroksoglinu

Al^III (N^VO₃)₃ - azotan (V) dihydroksoglinu HNO₃ kw. azotowy(V)

Al(N^IIIO₂)₃ - azotan (III) dihydroksoglinu HN^IIIO₂ kw. azotowy (III)

a)(FeOH)SO₄ - od Fe(OH)₃ - siarczan (VI) żelaza (III)

b) (CuOH)₂CO₃ - węglan hydroksomiedzi (II)

c) [Fe(OH)₂]SO₄ - siarczan (VI) dihydroksożelaza (II)

ad.a)

---