Grupa 1
1.co wyznacza granice sektora publicznego
Sektor to część gospodarki wyodrębniona wg branży, regionu lub własności lub wg innego kryterium.
Sektor publiczny może być określany jako część gospodarki dysponująca własnością publiczną lub jako część gospodarki wykonująca zadania publiczne. Wśród zadań publicznych wyróżnia się:
- wykonywanie wladczych funkcji państwa
- stanowienie i egzekwowanie prawa oraz wymiar sprawiedliwości
- udzielanie w prawnie okreslonym zakresie zezwoleń i koncesji
- zapewnianie obywatelom bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnetrznego
- reprezentowanie państwa na zewnątrz
- zarządzanie finansami panstwa
- zarządzanie majątkiem stanowiącym własność państwa i innych instytucji publicznych w tym ochrona środowiska i dziedzictwa narodowego
- swiadczenie usług publicznych w zakresie edukacji, kultury, ochrony zdrowia, opiekuńczości oraz usług komunalnych takich jak transport zbiorowy, zbieranie i zagospodarowywanie odpadów, dostarczanie wody i gospodarka ściekowa
- rozbudowa i utrzymanie infrastruktury przeznaczonej do powszechnego uzytku, jak drogi, urządzenia przeciwpowodziowe, budynki, itp.
- wypłata przewidzianych prawem świadczeń pieniężnych : stypendiów, rent, emerytur, zasiłków, nagród, itd.
- wspieranie zadań wykonywanych przez organizacje pozarządowe
Niektóre z tych zadań mogą być powierzane przedsiębiorstwom prywatnym lub organizacjom partnerskim publiczno-prywatnym. Nie zwalnia to jednak wladz publicznych z odpowiedzialności za te zadania i z ich finansowania.
Podział zadań między sektor publiczny i prywatny oraz między administrację rządową i pozarządowa zalezy od założeń ustrojowych. Ważnym załozeniem jest respektowanie zasady subsydiarności czyli pomocowości, która oznacza, że władza publiczna przejmuje tylko te zadania, których nie mogą wykona sami obywatele. Z kolei wyższy szczebel władzy publicznej przyjmuje tylko te zadania, których nie może wykona szczebel niższy.
Władza rządowa nie powinna być przeciwstawiana władzy samorządowej. Szczeble te powinny się wzajemnie uzupełniać, a nie konkurować.
2.co wyróżniamy w klasyfikacji finansowej
Klasyfikacja finansowa wydatków publicznych przyjmuje za kryterium autoryzację wydatków i procedurę ich akceptacji i wyodrębnia:
1.wydatki przesądzone w poprzednich okresach - ich bieżące korekty są łagodne
2.wydatki na nowe przedsięwzięcia, podlegające ostrym korektom
3.wydatki definitywne, które mają charakter ostateczny i podlegają ścisłej kontroli
4.wydatki czasowe - będąc zwrotnymi podlegają mniej sztywnym regułom
5.wydatki wirtualne - są to zobowiązania jednotek publicznych do udzielenia pożyczki lub gwarancji po spełnieniu przez beneficjenta określonych wymogów: jeżeli beneficjent okaże się niewypłacalny wydatki wirtualne mogą przekształcić się w wydatki realne
3.role budżetu państwa
Budżet państwa - to zestawienie przewidywanych dochodów i wydatków, uchwalane co roku przez parlament w formie ustawy budżetowej
Funkcje budżetu
1.ogólne
-polityczna
-ekonomiczna
-prawna
2.finansowe
a.Fiskalna - w budżecie gromadzone są określone dochody przeznaczone na wydatki niezbędne do prowadzenia polityki fiskalnej.
b.Redystrybucyjna - ma zmniejszyć rozpiętość dochodów osiąganych przez różne grupy społeczne.
Instrumenty funkcji redystrybucyjnej:
-a.progresywne opodatkowanie dochodów (zyski, dochody wyższe),
-b.zróżnicowanie stałe podatków pośrednich (VAT, akcyza) nakładanych na produkty,
-c.transfery pieniężne,
c.Stymulacyjna - polega na oddziaływaniu państwa za pomocą rozwiązań prawnych i strumieni pieniężnych na zachowanie różnych podmiotów. Państwo oddziałuje na procesy gospodarcze za pomocą następujących instrumentów:
-a.Dotacje - to bezzwrotna pomoc finansowa udzielona przedsiębiorstwom, instytucjom, organizacjom w celu popierania określonej działalności (osobom prywatnym raczej się nie przyznaje),
-b.Subwencje - to bezzwrotna pomoc finansowa udzielona najczęściej przez państwo instytucjom, organizacjom społecznym i osobom prywatnym w celu poparcia ich działalności.
W praktyce dotacja ma bardziej konkretny cel, natomiast subwencja ogólny.
Zmiany strukturalne w gospodarce (czynniki rynkowe) - jeżeli zmienia się struktura popytu to ulega również zmianie strona podaży.
-a.stymulowanie pożądanych kierunków konsumpcji,
-b.polityka proekologiczna,
-c.stymulowanie eksportu.
d.ewidencyjno - kontrolna
4.tendencje rozwoju bankowości
W rozwoju bankowości wyodrębnia się następujące tendencje:
1. globalizacja - przejawia się glównie w tworzeniu swobodnego dostępu do wszystkich rynków finansowych czyli w mozliwości zakładania placówek w innych krajach. Przejawia się tez w mozliwości świadczenia usług za pomocą łączy teleinformatycznych i w mozliwości swobodnego transferu kapitału. Granice państwowe traca na znaczeniu, a umacniają się międzynarodowe centra finansowe. Poszczególne operacje finansowe sa dokonywane w formie transgranicznej.
2. deregulacja - polega na stopniowym usuwaniu ograniczeń administracyjnych przy jednoczesnym rozszerzeniu nadzoru bankowego. Ta tendencja prawdopodobnie osłabnie w wyniku kryzysu finansowego. Nadzór bankowy będzie niewątpliwie rozszerzany, ale wiekszą rangę zyskają też ograniczenia ze strony administracji rządowej.
3. dezintermediacja - odpośredniczenie oznaczające ograniczenie roli banków w zasilaniu kapitałowym. Duże przedsiębiorstwa oraz silne jednostki samorządu terytorialnego zamiast kredytów bankowych mogą pozyskiwac kapitał bezposrednio np. emitując obligacje.
4. integracja działalności bankowej z ubezpieczeniową, aby lepiej wykorzystać potencjał kadrowy banków sprzedając produkty bankowe razem z ubezpieczeniowymi np. kredyt bankowy z ubezpieczeniem.
5. nastepuje integracja dzialalnosci finansowej z usługami telekomunikacyjnymi i informacyjnymi
5.opisz instrumenty pochodne
Oprócz instrumentów rynku kasowego na GPW w Warszawie notowane są również instrumenty pochodne. Obrót instrumentami pochodnymi dokonywany jest na tzw. rynku terminowym, w odróżnieniu od rynku kasowego, na którym handluje się rzeczywistymi aktywami, takimi jak akcje czy obligacje.
Na rynku kasowym transferowi podlega kapitał, natomiast na rynku terminowym zobowiązania (do przyszłej zapłaty lub dostarczenia instrumentu, który jest przedmiotem kontraktu). Zobowiązania te są nabywane przez strony transakcji terminowej w chwili zawarcia transakcji, a zapłata następuje w przyszłości, w przeciwieństwie do rynku kasowego, na którym zapłata następuje w chwili zawarcia transakcji.
Instrumenty pochodne są instrumentami finansowymi, których cena bezpośrednio lub pośrednio zależy, czyli "pochodzi od" ceny papierów wartościowych (akcje, obligacje) lub innych instrumentów (kursy walut, indeksy giełdowe).
Instrumenty pochodne notowane na GPW:
-jednostki indeksowe MiniWIG 20,
-kontrakty terminowe,
-opcje,
-warranty.
Instrumenty pochodne są wykorzystywane przez inwestorów do trzech podstawowych celów:
-zabezpieczenia - zawierane w celu ograniczenia strat wynikających z inwestycji na rynku kasowym,
-spekulacji - zawierane w celu osiągnięcia zysku wynikającego z przekonania o wzroście lub spadku wartości instrumentu pochodnego,
-arbitrażu - zawierane w celu osiągnięcia zysku bez ponoszenia ryzyka dzięki jednoczesnemu zawarciu transakcji na rynku kasowym i terminowym.
Grupa 2
1.jakie warunki powinien brać inwestor pod uwagę przy podejmowaniu decyzji
Inwestor podejmując decyzję powinien brać pod uwagę warunki ryzyka i niepewności. Ryzyko to prawdopodobieństwo, że efekt rzeczywisty jakiegoś działania będzie inny od zamierzonego.Działania, które mogą przynieść tylko efekt ujemny to ryzyko czyste np. w przypadku kredytu kredytobiorca może spłacić kredyt w całości, w części lub wcale , ale bank nie uzyska żadnych dodatnich korzyści. Jest też ryzyko spekulatywne. Obok ryzyka występuje tez pojęcie niepewności. Ryzyko jest stanem wiedzy, a niepewność stanem umysłu. Niepewność może występować w 3 aspektach:
a.psychologicznym-nie mamy dostatecznego przekonania , że coś było, jest lub bedzie
b.organizacyjnym - kiedy wystepuje niedostatek informacji potrzebnych do podjęcia prawidłowej decyzji
c.behawioralny - uczestnik obrotu gospodarczego może zachować się inaczej, niz przyjmuje się, z jemu tylko wiadomych podwodów
Nie da się oddzielić ryzyka od niepewnosci. W nowszej literaturze wymiania się także kryzys. Z kryzysem mamy do czynienia jeżeli rozmiar ryzyka jest taki, że grozi upadłością firmy.
2.co to są wydatki wirtualne
Wydatki wirtualne to rodzaj wydatków publicznych wyodrębniony wg klasyfikacji finansowej. Są to zobowiązania jednostek publicznych do udzielenia pozyczki lub gwarancji po spełnieniu przez beneficjenta określonych wymogów: jeżeli beneficjent okaże się niewypłacalny wydatki wirtualne mogą przekształcić się w wydatki realne.
3.operacje otwartego rynku
Operacje otwartego rynku to instrument wykorzystywany przy realizacji polityki pieniężnej przez Bank Centralny. Operacje otwartego rynku polegają na warunkowej lub bezwarunkowej sprzedaży lub kupnie papierów wartościowych z udziałem Banku Centralnego. Możemy wyróżnić następujące rodzaje operacji otwartego rynku:
1.REPO - oznacza, że Bank Centralny kupuje papiery wartościowe od banków komercyjnych z zastrzeżeniem, że banki te odkupią je po określonej cenie i w okreslonym terminie.Tą drogą banki komercyjne osiągają dopływ stałej gotówki.
2.REVERSE REPO- Bank Centralny sprzedaje bankom komercyjnym swoje papiery wartościowe pod warunkiem, że banki odsprzxedadzą je Bankowi Centralnemu po określonej cenie i w określonym terminie. Operacja taka pozwala bankom komercyjnym pozbyć się okresowego nadmiaru gotówki
3.OUTRIGHT - operacje takie polegają na sprzedaży lub zakupie papierów wartościowych, ale bez obowiązkowego odwracania ich w okreslonym terminie.
Papiery sa wykupowane zgodnie z okresem zapadalności. Wszystkie operacje służą do regulowania płynności finansowej banków. Są też sprzedawane i wykupowane przez NBP 7 i 14-dniowe bony pieniężne oprocentowane wg stopy referencyjnej wyznaczonej przez Radę Polityki Pieniężnej. Bank Centralny udziela też kredytów lombardowych pod zastaw skarbowych papierów wartościowych oraz kredytu redyskontowego, ale mają one niewielkie znaczenie, bo nie wystepują w wiekszym wymiarze.
4.ranga sektora publicznego
O randze sektora publicznego świadczy relacja dochodów i wydatków publicznych do PKB. Kryteria określajace znaczenie sektora publicznego są następujace:
1. deficyt - nie powinien przekraczć 3 % PKB
2. dług publiczny - nie powinien przekraczać 60 % PKB
3. udział w popycie globalnym - od 8% do 11%
4. udział osób zatrudnionych w sektorze publicznych w ogolnej liczbie zatrudnionych w kraju
5. jaki odsetek mieszkańców kraju utrzymuje się wyłacznie lub co najmniej glównie z dochodow uzyskiwanych z sektora publicznego
6. majątek rzeczowy i finansowy będący własnością publiczną
5.co to jest pułapka zadłużeniowa państwa
Deficyt grozi powstaniem pułapki zagrożeniowej ( zadłużeniowej), kiedy koszt obsługi długu ogranicza swobodę podejmowania decyzji.
Pułapka zadłużenia, określenie sytuacji podmiotu gospodarczego, który utracił zdolność spłacania w terminie i w wynikającej z umów wysokości swojego długu wobec wierzycieli krajowych i zagranicznych, nie będąc w stanie spłacać na bieżąco zadłużenia wraz z odsetkami, zaciąga nowe pożyczki na spłatę odsetek i zadłużenia.
Najczęściej stosuje się to określenie do sytuacji państw słabo rozwiniętych gospodarczo, korzystających w przeszłości z kredytów zagranicznych dla finansowania inwestycji pobudzających wzrost gospodarczy.
Przyjmuje się, że bezpieczny poziom zadłużenia państwa wobec zagranicy to taki, przy którym roczne spłaty długu (raty wraz z odsetkami) nie przekraczają 25% rocznej wartości eksportu.
Wyjście z pułapki zadłużenia jest możliwe dzięki umorzeniu części długu przez wierzycieli oraz przeprowadzeniu restrukturyzacji pozostałej do spłacenia jego części.
Grupa 3
1.różnice między finansami publicznymi a prywatnymi
a.sposób uzyskiwania dochodów
Większość dochodów publicznych jest realizowana mocą sprawowanej władzy z zastosowaniem przymusu. Dzięki własnej wytwórczości czy usługom sektor publiczny osiąga znikomą część swoich dochodów.
W finansach prywatnych wszystkie dochody są osiągane z własnej pracy lub działalności.
b.Cel
Finanse publiczne służą zaspokojeniu potrzeb ogółu lub określonych społeczności.Celem wydatków nie jest osiąganie zysków. Nie jest on też kryterium oceny. Sprawność gospodarowania jest osiągana dzieki rozbudowanej kontroli i nadzorowi.
Finanse prywatne zaspokajają potrzeby gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Ich ważnym celem jest zysk, który jednoczesnie jest kryterium sprawności finansów prywatnych.
c.Finanse publiczne sa bardziej skoncentrowane niż prywatne.
2.czym się charakteryzują decyzje finansowe
Decyzja to postanowienie będące wynikiem wyborów. Decyzja finansowa jest charakteryzowana przez cztery podstawowe cechy:
a.skala decyzji finansowej - decyzje podejmuje się w zależności od kwoty
b.czas - decyzje długookresowe wymagają większej analizy, bo w długim okresie czasu wiele może się zmienić
c.ryzyko
d.swododa wyboru - uzależnienie od innych podjętych decyzji
Poszczegolne decyzje po ich wykonaniu przynoszą różne stopy zwrotu. Stopa zwrotu jest to inaczej stopa procentowalub stopa dyskontowa, zaleznie od sytuacji. Składa się ona z kilku elementów:
- realna stopa procentowa, będaca ceną pieniadza, która na rynku pieniężnym zależy od podaży i popytu na pieniądz. Popyt na pieniądz moze być transakcyjny, przezornośćiowy i spekulacyjny.
- stopa inflacji - pieniądze udostępniane są przez podmiot z nadwyżką podmiotowi z niedoborem , więc podmiot udostepniający chce je odzyskać bez utraty siły nabywczej
- premia za płynność - oznacza wyższe oprocentowanie instrumentów długoterminowych niż krótkoterminowych. Godzi się na to zarówwno bank kredytobiorcy jak i kredytobiorca, ale kierują się oni różnymi przesłankami. Bank chętniej udziela kredytów krótkoterminowych , bo obarczone są mniejszym ryzykiem i pozwalają eleastyczniej dostosować się do warunków rynkowych. Z tego powodu bank jest gotów oferować kredyty krótkoterminowe za mniejsze oprocentowanie niż długoterminowe. Kredytobiorca woli mieć kredyt długoterminowy, bo to na dłuższy okres stabilizuje jego sytuację i za taki kredyt jest skłonny zapłacić więcej.
- premia za ryzyko - nazywana jest ceną ryzyka
Pierwsze trzy elementy składają się na tzw. Cenę czasu, a ostatni to cena ryzyka.
Stopa zwrotu jest ustalana przez inwestora.
3.cechy dobra publicznego
Istnieją dobra, które mają charakter publiczny np. powietrze, rzeki, jeziora, morza, parki narodowe.
Znaczna część dóbr może być dobrem prywatnym i publicznym np. energia elektryczna w domu i do oświetlania ulice.
Kryteria decydujące o charakterze dobra:
a.kryterium użyteczności (społeczne) - korzyści z dobra prywatnego ograniczają się do jednej osoby, niekiedy do kilku osób. Występuje tutaj zjawisko rywalizacji między użytkownikami danego dobra. W dostępie do dóbr publicznych to nie występuje, ponieważ fakt korzystania z dobra przez jednego człowieka umożliwia korzystanie z tego samego dobra przez innego człowieka
b.kryterium odpłatności (ekonomiczne) - decyduje tu źródło odpłatności. Dobrami publicznymi są te dobra, które są finansowane przez budżet państwa, budżety samorządowe i inne fundusze publiczne. Dobra te tworzą konsumpcje zbiorową społeczeństwa. Konsumpcja dóbr publicznych ogranicza konsumpcje dóbr prywatnych. Konsumpcja dóbr publicznych oznacza zawsze konsumpcje przymusową, narzuconą poszczególnym jednostką.
Dobra publiczne zawsze są finansowane z funduszy publicznych. Przesłankami tworzenia dóbr publicznych są:
- istotne znaczenie dla egzystencji społeczeństwa
- cechy fizyczne
4.instrumenty finansowe NBP
Zalicza się ona do instrumentów ilościowych. Stopa rezerw obowiązkowych określa, ile procent od każdej złotówki zdeponowanej na rachunkach a vista lub terminowych banki komercyjne muszą przekazać na swój rachunek w banku centralnym lub utrzymywać je w swojej kasie w formie zapasów gotówki. Rezerwie obowiązkowej przypisuje się rolę rynkowego instrumentu ogólnego oddziaływania, gdyż stopy ich ustalane są zazwyczaj w jednakowej wysokości dla wszystkich banków, a obowiązek ich tworzenia nie łączy się z ingerencją w układ stosunków między bankami komercyjnymi i klientami. Istnieją różne zasady odprowadzania tych rezerw na rachunek w banku centralnym. Zależą one głównie od metody naliczania rezerw, wysokości stopy, oprocentowania środków utrzymywanych w formie rezerw jak również i gromadzenia środków.
Prowadzone są z bankami komercyjnymi z inicjatywy banku centralnego. Polegają na zakupie lub sprzedaży papierów wartościowych, dewiz oraz bonów pieniężnych emitowanych na własny rachunek przez bank centralny. W ramach tych operacji, transakcje mogą być dokonywane w sposób warunkowy lub bezwarunkowy. Poprzez nie bank centralny ma wpływ na płynność i zdolności emisyjne banków komercyjnych, wysokość stóp procentowych oraz efektywność funkcjonowania rynku pieniężnego. W operacjach otwartego rynku mogą brać udział wybrane banki, zwane dealerami rynku pieniężnego.
W ich ramach banki komercyjne mogą pożyczać z własnej inicjatywy pieniądze od banku centralnego. Istnieją jednak pewne limity i warunki specjalne tych pożyczek ustalane bezpośrednio przez bank centralny, który występuje tu jako kredytodawca ostatniej instancji. Do operacji depozytowych natomiast, należą wszelkie lokaty na rachunku terminowym w banku centralnym, zwane depozytami na koniec dnia. Są istotne kiedy regulowanie płynności płatniczej sektora bankowego za pomocą operacji otwartego rynku nie zapewnia utrzymania ustabilizowanego i zgodnego z oczekiwaniami poziomu stóp procentowych.
Stosowane przez bank centralny instrumenty bezpośredniego oddziaływania można podzielić na dwie zasadnicze grupy. Pierwsza obejmuje instrumenty wykorzystywane do kontroli rozmiarów udzielanych kredytów i wysokości stóp procentowych, druga zaś swoistego rodzaju oddziaływanie poprzez perswazję.
1.Kontrola udzielanych kredytów i stóp procentowych
Zadaniem kontroli wysokości udzielanych przez banki komercyjne kredytów jest utrzymanie podaży pieniądza na określonym poziomie w celu przywrócenia lub po prostu zapewnienia równowagi w gospodarce i/lub obrotach bieżących z zagranicą. Kontrola kredytów może przybierać różne formy. Różny też może być zakres jej stosowania. Może przybrać bowiem formę:
a.Kontyngentów lub pułapów kredytowych.
b.Kwotowych lub procentowych ograniczeń dotyczących depozytów lub papierów wartościowych.
c.Dyrektywnych wskaźników określających procentowy stosunek danego typu kredytów do kapitału własnego.
d.Badania wypłacalności banków komercyjnych.
e.Innych łagodniejszych form kontroli.
Kontrola poziomu stóp procentowych natomiast, należy do bezpośrednich instrumentów selektywnego oddziaływania na gospodarkę za pomocą zjawisk pieniężnych. Prowadzi się ją poprzez podmiotowe lub przedmiotowe różnicowanie stawek oprocentowania bądź za pomocą wyznaczania górnej lub dolnej wysokości stóp procentowych bądź też narzucania bankom komercyjnym ściśle określonej wysokości stawek.
2.Perswazja
Polega ona na przekazywaniu w różnej formie informacji na temat krótko i średniookresowych założeń polityki pieniężnej, jej instrumentów i zamierzonych efektów. Skala posługiwania się nimi zależy od szeregu uwarunkowań, mających swoje źródła w sytuacji wewnętrznej danego kraju oraz w jego powiązaniach z zagranicą. Można zaryzykować stwierdzenie, iż wielkość zapotrzebowanie na wspieranie polityki pieniężnej instrumentami perswazji powinna być odwrotnie proporcjonalna do poziomu niepewności i niemożności osiągnięcia jej celów za pomocą instrumentów ogólnego oddziaływania na system bankowy.
Przesłanki do perswazji:
a.Stany nadpłynności w sektorze bankowym, które poprzez finansowe uzależnienie banków komercyjnych od banku centralnego zawieszają regulacyjne właściwości stopy oprocentowania kredytu lombardowego.
b.Konieczność jednoczesnego realizowania wykluczających się nawzajem celów polityki pieniężnej, czego przykładem może być potrzeba schłodzenia koniunktury gospodarczej oraz zmniejszenia dopływu kapitału z zagranicy.
c.Wpływ wywierany na kurs walutowy oraz zmiany w rezerwach dewizowych państwa.
d.Niejednoznaczność w interpretowaniu zamierzeń banku centralnego na podstawie wykorzystywanych przez niego instrumentów pośrednich.
W ostatnich latach w Polsce, instrumenty perswazji wykorzystuje również Rada Polityki Pieniężnej, która w sprawozdaniach ze swoich posiedzeń informuje o kształtowaniu nie tyle bieżącej co przyszłej inflacji, wskazując przy tym prawdopodobny kierunek zmian stóp procentowych w przyszłości.