1.Zasada wspierania przedsiębiorczości 2. Zasada ograniczonej pomocy publicznej 3. Zasada poszanowania uzasadnionych interesów przedsiębiorcy 4. Zasada prawa do żądania pisemnej informacji w zakresie uiszczania danin publicznych 5. Zasada załatwiania przez organ administracji spraw bezwzględnej zwłoki 6. Zasada współdziałania organów administracji publicznej z organizacjami pracodawców i pracowników 7. Zasada prawowani nadzoru i kontroli z poszanowaniem uzasadnionych interesów pracodawcy i inne.
Zasada swobody (wolności gospodarczej) - polega na wolności w zakresie: podejmowania działalności gospodarczej, wolności w zakresie jej wykonywania, w zakresie wybory formy organizacyjno prawnej prowadzenie działalności gospodarczej, swobody zbywania towarów i usług, w zakresie zaangażowania kapitału, swobody w zakresie zatrudnienia i swobody w zakresie sposobu prowadzenia działalności gospodarczej, a więc wyboru jej profilu itp. Należy odróżnić swobodę w zakresie swobody gospodarczej i swobodę w zakresie jej wykonywania. W tym drugim przypadku swobodę te ograniczają liczne przepisy o charakterze administracyjnym, a wiec przepisy dotyczże nadzoru budowlanego, nadzoru sanitarnego, przeciwpożarowe, zagospodarowania przestrzennego, certyfikacji jakości, podatkowe itp. Działalność gospodarcza może być działalnością zakazaną, wolną i podlegającą różnego rodzaju ograniczeniom - jest to reglamentacja. Zakres dzielności gosp. może wynikać z norm prawa karnego, np. zakaz sprzedaży przedmiotów pochodzących z przestępstwa, zakaz czerpani korzyści z nierządu.
Reglamentacja działalności gosp. polega na konieczności uzyskani koncesji, zezwoleń, zgód i licencji. Reglamentacja jest jednym z instrumentów interwencji państwowej w celu ochrony określonej wartości z pkt. widzenia działalności gosp. Najszerszy zakres reglamentacji dotyczy koncesji.
Koncesjonowaniem objęte są: działalność w zakresie eksploatacji kopalń, wytwarzanie oraz obrót materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologiami o charakterze wojskowym lub policyjnym. Wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią, Ochrona osób i mienia, rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych, przewozy lotnicze. Lista obszarów działalności koncesjonowanej jest zamkniętą, wprowadzenie innych koncesji może nastąpić tylko ze względu na: bezpieczeństwo państwa, obywateli albo inny ważny interes publiczny, gdy działalność tak nie może być prowadzona jako wolna lub regulowana. Szczegółowy zakres i warunki wykonywania działalności podlegającej koncesjonowaniu określają przepisy odrębnych ustaw. Z punktu widzenia formalnego koncesja jest decyzją administracyjną, która przesądza fakt, że działalność taka może być wykonywana przez określonego przedsiębiorcę. Decyzja taka jest wydawana w toku postępowania, które nazywamy postępowaniem koncesyjnym. Toczy się ono przed organem koncesyjnym. Jest nim organ administracji publicznej (państwowej lub samorządowej). Ustawa przyjmuje w tym zakresie domniemanie kompetencji danego ministrant. MSWiA jest organem właściwym do wydania koncesji dotyczącej ochrony osób i mienia. Organami koncesyjnymi są również kierownicy centralnych urzędów państwowych np. URE- Urząd Regulacji Energetyki, UKE- Urząd Kontroli Elektronicznej, KRRiT, itp. Postępowanie przed organem koncesyjnym odbywa się na wniosek przedsiębiorcy ubiegającego się o koncesję (koncesjonariusz). Treść wniosku określa USDG i inne ustawy. Postępowanie o udzielenie koncesji jest uzależnione od tego czy ubiegających się o koncesje jest więcej niż liczba koncesji, w takim przypadku należy przeprowadzić przetarg. Ogłasza się o tym w odpowiednim dzienniku urzędowym. W ogłoszeniu winno się określić: obowiązek zadeklarowania opłat za udzielenie koncesji, określić sposób minimalny opłaty. Wyeliminowany jest ten koncesjonariusz, który zadeklaruje gorszą opłatę. W innych sytuacjach organ koncesyjny sprawdza jedynie czy wniosek odpowiada warunkom i czy koncesjonariusz warunki te spełnia.
Organ koncesyjny może wezwać do uzupełnienia wniosku jak również przeprowadzić postępowanie kontrolne. Organ koncesyjny w drodze decyzji może udzielić koncesji, odmówić jej udzielenia albo ograniczyć jej zakres w stosunku do wniosku. W postępowaniu koncesyjnym koncesjonariusz może żądać nadania pewnym informacjom klauzuli poufności. Organ koncesyjny może żądać wpłacenia wadium w określonej wysokości w postaci pieniężnej, papierów wartościowych lub innej postaci. Wadium ma na celu zabezpieczyć prawidłowość postępowania przetargowego. Podlega zwrotowi tym przedsiębiorcom, których oferty zostały odrzucone a zalicza się go na poczet wpłaty tym przedsiębiorcom, których oferty zostały wybrane. Ustawa określa przesłanki, na podstawie których można wydać decyzję odmowną. Następuje to wtedy gdy: 1)koncesjonariusz nie spełnia warunków, 2)ze względu na zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa państwa bądź obywateli, 3)jeżeli zostali wyeliminowani z przetargu, 4)w sytuacjach wskazanych w ustawie.
Organ koncesyjny: jest uprawniony do kontroli działalności koncesjonowanej. Jest on uprawniony a w pewnych przypadkach zobowiązany do cofnięcia koncesji. Innym rodzajem decyzji jest możliwość ograniczenia koncesji. Przedsiębiorca może domagać się wydania promesy, czyli przyrzeczenia udzielenia koncesji, pod warunkiem, że przedsiębiorca spełni wymagane warunki. Koncesjonariuszem może być tylko przedsiębiorca. Koncesja wydawana jest na czas określony od 5 do 50 lat chyba, że co innego wynika z ustawy.
Zezwolenia traktowane są równorzędnie ze zgodą i licencjami. Obecnie USDG wprowadza również zakres przedmiotowy działalności podlegającej zezwoleniu. Zezwolenie to również rodzaj decyzji administracyjnej, uchylające przeszkodę w wykonywaniu działalności gosp. Zezwolenia nie jest zakazane, lecz z uwagi na ochronę interesu publicznego podlega kontroli ze strony państwa. Zezwolenie w przeciwieństwie do koncesji ma charakter decyzji związanej. Osoba, która spełnia warunki (przedsiębiorca) powinien uzyskać zezwolenie. Koncesje zawierają element uznaniowości. Postępowanie w sprawie udzielenia zezwolenia jest prowadzone na podstawie ustaw szczególnych, w zakresie nieregulowanych stosuje się przepisy KP. Uważa się, iż jest również pewna forma reglamentacji, tzw.
Regulowana działalność gospodarcza: rozumie się przez nią działalność, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków określonych prawem.
Warunki te maja dwojaki charakter: 1)warunek formalny dotyczy konieczności poddania się rejestracji działalności regulowanej, 2)warunki o charakterze merytorycznym. Taką działalnością jest np. turystyczna. Organizatorzy turystyki i pośrednicy turystyczni mogą swoje usługi świadczyć dopiero, gdy zostaną wpisani do rejestru działalności regulowanej, który to prowadzi marszałek województwa. Rejestr ten jest dodatkowym rejestrem. Najpierw należy poddać się rejestracji dot. przedsiębiorców, uzyskać wpis do Krajowego Rejestru Sadowego, ewentualnie ewidencji działalności gosp. prowadzonej przez gminy, a dopiero później wystąpić do marszałka o wpis do RDR. Marszałek dokona wpisu, jeśli spełnione zostaną warunki przewidziane w ustawie o działalnościach turystycznych. Zostanie złożone odpowiednie zabezpieczenie w postaci gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej lub umowa ubezpieczenia na rzecz turystów. Jak również, gdy zatrudni osobę posiadającą wiedzę teoretyczną i praktyczna w obsłudze turystów. Istotna różnica polega na tym, iż marszałek nie wydaje decyzji a sprawdza jedynie czy zostały spełnione te szczególne warunki. Wpisu powinien dokonać w ciągu 7 dniu od daty złożenia oświadczenia o tym, że warunki takie zostały spełnione. Jeśli w tym czasie tego nie uczyni, wnioskodawca po upływie dalszych 7 dni ma prawo podjąć działalność chyba, że został zobowiązany do uzupełnienia wniosku. Zasada ochrony konkurencji konsumentów i dobrych obyczajów jest realizowana na zasadzie prawa antypromonopolowego, na podstawie przepisów dotyczących koncentracji, zwalczania nieuczciwej konkurencji i przepisów dot. ustawy publicznej. Do tej materii zalicza się też ustawy, które ograniczają lub zakazują konkurencję.
Ustawa Antymonopolowa z 2002 r. O ochronie konkurencji i konsumentów.
*Cel: -zapewnienie rozwoju konkurencji, - ochrona przedsiębiorców narażonych na stosowanie praktyk monopolistycznych, -ochrona konsumentów, *Ustawa ta dotyczy podmiotów: - przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy USDG, - osób fizycznych, prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, działających w sferze działalności publicznej, - osoby realizujące działalność zawodową, - osób fiz. Posiadających akcje lub udziały zapewniające im co najmniej 25% głosów organu innego przedsiębiorcy, - zrzeszenia przedsiębiorców. * Podmiotem mogą być: - określa działania, których skutkiem jest ogr. konkurencji, lub działania, które mogą takie skutki wywołać tzw. praktyki ograniczenia konkurencji.
1. Praktyki monopolistyczne - indywidualne(opis niżej)
2. Praktyki kolektywne - porozumienia, których celem jest wyłączenie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Ustawa w sposób przykładowy wymienia porozumienia 1. mogą polegać na ustalaniu cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów, 2. ograniczenia, koordynowania produkcji, zbytu, postępu technicznego lub inwestycji na podziale rynku zbytu lub zakupu, 3. stosowanie uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, uzależnienie zawarcia umowy od przyjęcia świadczenia, przyjęcia od drugiej strony, uzgodnienia warunków przetargu. *Ustawa określa pojęcie rynku właściwego; - jaki rodzaj porozumienia jest jaką praktyką, - parametry, które muszą być spełnione, aby takie porozumienie miało charakter praktyki monopolistycznej, tzw. porozumienie bagatelne
(Ad. 1) Polegają na nadużywaniu przez przedsiębiorcę pozycji dominującej, jest to możliwe gdy ktoś taką pozycję ma. Ustawa określa na czym polega to nadużycie pozycji. *Ustawa określa: - parametry wskazujące na pozycję dominującą, które w procesie dowodzenia może być udowodnione. W razie stwierdzenia praktyk monopolistycznych, organ monopolowy - wydaje decyzję, która stwierdza określoną praktykę i nakazuje jej zaniechanie, - dopuszcza możliwość przyjęcia zobowiązania do przyjęcia lub zaniechania określonego działania przez podmiot stosujący praktyki monopol., wtedy organ wydaje decyzję, zobowiązującą przedsiębiorcę do podjęcia tych działań w określonym terminie, - sankcja nieważności całości lub części zawartych porozumień oraz czynności prawnych będących przejawem nadużycia pozycji dominującej, - kara pieniężna, nie powinna być większa maksymalnie niż 10% przychodu z roku poprzedniego, - może nakładać kary pieniężne w wysokości od 1000 do 50 tyś. Euro w stosunku do tych, którzy naruszają ustawę, są to środki budżetowe, - przeciwdziałanie nadmiernej konkurencji, która może prowadzić do ograniczenia bądź eliminacji konkurencji. W związku z tym wprowadzono środek kontroli, polegający na złożeniu organowi monopolowemu koncentracji. Może ona polegać na: - fuzji, - przyjęciu przez nabyciu lub objęciu udziałów lub akcji przez innego przedsieb. (jeśli w całości to: inkorpor). - utworzenie przez przedsiębiorców wspólnego przedsiębiorcy; * ustawa określa które z w/w przypadków podlegają obow. zgłoszeniu. *Zgoda na koncentracje może być warunkowa lub bezwarunkowa. Organ antymonopol. powinien wówczas określić ten warunek i wskazać termin jego realizacji. Może zakazać podział połączonego przedsieb., zbycie całości lub części majątków, zbycie udziałów lub akcji, odwołanie spółki lub odwołanie ze stanowiska.
*Organ antymonopol. w Polsce to Prezes Urzędu Ochrony Konsumentów i Konkurencji; - powoływany przez Prezesa Rady Ministrów na 5 lat, - Prezes UOKiK zajmuje się ochroną antymonopol., ochroną konsumentów, nadzorowaniem pomocy publicznej, nadzorem nad bezpieczeństwem produktu i popularyzacja wiedzy na temat praw konsumentów. W szczególności gromadzeniem orzecznictwa sądowego w sprawie ochrony konkurencji i konsumentów. * Prezesowi urzędu podlega inspekcja handlowa, - posiada on aparat w postaci urzędu z centralą w Wawie z 9 delegaturami. Prezes prowadzi postępowanie 1. wyjaśniające albo 2. antymonopolowe. 1. ma na celu wstępne ustalenie, czy zaistniały przesłanki do postępowania antymonopol. Decyzje Prezesa UOKiK (ostateczne i prawomocne) są poddane SOKiK (sadu ochrony KiK) Sąd ten orzeka co do istoty sprawy. Od wyroku - apelacja. *Pomoc Publiczna: Na terenie UE, PP jest zakazana, a jedynie w wyjątkowych przypadkach może być dopuszczalna.. Reguluję tą problematykę: - Rozporządzenie Rady Europy, - Ustawa Polska z 2004 r. o postępowaniach w sprawach PP. PP podlega regułom wspólnotowi, gdy: - jest udzielana przez państwo, - ze środków publicznych. Pomoc taka ma charakter selektywny, gdyż uprzywilejowuje 1 lub kilku z przedsieb. *Warunek, aby przedsieb. uzyskał korzyści materialne i aby groziło to lub zakłóciło w konkurencji. Polska zobowiązana jest do przesłania Komisji Europejskiej projektów, pomocy na restrukturyzację przedsieb. *Zasada: - nie można udzielić pomocy bez zgody komisji. Wyjątkiem jest pomoc do kwoty 100 tyś. Euro na jednego przedsiębiorcę w okresie 3 lat. Wymagana jest jedynie ratyfikacja. *Organem pośród. między Komisją Europ. a Polskim Organem Pomocy jest Prezes UOKiK *Może być pomocą regionalną, dotyczy tych regionów, których średnia PKP brutto nie przekracza 75% średniej PKB na okres 1 mieszkańca unii. Ma ona pobudzić zacofanie regionów (Danuta Hubner) *Może to być pomoc horyzontalna przeznaczona na: - restrukturyzacją przedsiębiorstw, - prace badawczo-rozwojowe, - utrzymanie poziomu zatrudnienia,- rozwój małych i średnich przedsiębiorstw,- ochronę środowiska, - szkolenia. Pomoc doraźna to też horyzontalna. *Pomoc w sektorach wrażliwych dopuszczalna w: sektorze motoryzacyjnym, stoczniowym, hutniczym i stalowym. *Zwalczanie nieuczciwej konkurencji : Ustawa z 1993 r. : Czyny nieuczciwej konkurencji są to działania sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagrażają lub naruszają interes innego przedsiębiorcy lub klienta. *Ustawa dotyczy: przedsiębiorców jak i konsumentów (klientów)* W sposób przykładowy zawiera określenie takich czynów: - wprowadzenie klientów błąd co do tożsamości przedsiębiorstwa; (bezprawne używanie firmy, logo itp. ) - oznaczenie towarów i usług fałszywymi lub oszukańczymi oznaczeniami geograficznymi, - inne postaci niewłaściwego oznaczenia (błąd co do ilości , wagi, , jakości), -błąd co do przydatności i możliwości zastosowania (spoż. przeterminowane), - błąd co do warunków naprawy i konserwacji, - opakowanie wywołujące błędne wyobrażenie,- naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do niewykonywania lub nienależytego wykonywania obowiązków albo nie wywiązania umowy, - kopiowanie zewnętrznej postaci produktu, rozpowszechnianie inform. nieprawdziwych lub wprowadzanie w bląd, - dumping (rabaty itp.), - nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży odbiorców, - przekupstwo, - sprzedaż bez marży handlowej, nieuczciwa reklama, - reklama sprzeczna z dobrymi obyczajami i uwłaczająca godności człowieka, - reklama wprowadzająca w błąd, reklama odwołująca się do uczuć klientów, zwłaszcza dzieci, - reklama naruszająca prywatność, - reklama porównawcza, - reklama z prezentami i loterie, - sprzedaż laminowa i sprzedaż argentyńska. Niektóre ustawy z różnych powodów zakazują konkurencji :
1. Ustawa o przedsiębiorstwach handlowych: zakazująca personelowi zajmowania stanowisk w podmiotach konkurencyjnych i podejmowania działalności gosp. w konkurencji, 2. Ustawa o spółdzielni. Prawo spółdzielcze, 3. Kodeks Spółek Handlowych, 4. Kodeks pracy art. 104 § 1- zakazuje się konkurencji w trakcie i po ustaniu zatrudnienia (podpisuje się umowę). Najwięcej zakazów konkurencji znajduje się w tzw. ustawie Antykorupcyjnej, a więc zakazu prowadzenia działalności gospod. osobom publicznym. Ma ona charakter ogólny. Są to osoby pełniące funkcje, które nie pozwalają na prowadzenie dział. gospod. i pełnienie funkcji publicznej. Zostały uregulowane te zakazy w ustawach min. o służbie cywilnej, o sądach powszechnych * Ustawy te przewidują sankcje: - utrata stanowiska, - zapłata odszkodowania,.
* Zakończenie działalności gospodarczej: jest pojęciem faktycznym, z którym związane są uwarunkowania prawne. Może mieć różne przyczyny: - zgon przedsiębiorcy, - upadłość, - utrata koncesji, - rozwiązanie umowy, spółki itp. Dość często związane jest z postępowaniem likwidacyjnym. Dopiero po jego przeprowadzeniu okaże się że spłata zobowiązania nie jest możliwa, likwidatorzy składają wniosek o upadłość przedsiębiorcy (Ustawa o postępowaniu upadłościowym i naprawczym) Upadłość może być likwidacyjna lub naprawcza. * Prawo gosp. publiczne do tej pory nie przewidywało stanu przejściowego jakim jest zawieszenie dział. gosp. Od 31.03.2009 przeds. nie zatrudniający pracowników zawiesić działa. Gosp. na okres od 1 mies. do 24 miesięcy. W okresie zawieszenia dział. gosp. nie może być wykonywana i nie mogą być osiągane przychody. Przedsiębiorca taki ma prawo jedynie wykonywać czynności do zabezpieczenia tych przychodów. Ma prawo przyjmować należności powstałe przed zawieszeniem. Ma prawo zbywać własne środki i wyposażenie. Wykonuje „wszelkie obowiązki zakazane przepisami prawa”. Może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców.
Zawieszenie dział. gosp. wymaga złożenia wniosku właściwemu organowi do ewidencji dział. gosp. To jest wniosek o wpis informacji. W stosunku do zobowiązań o charakterze publiczno-prawnym wymierne skutki prawne od pierwszego dnia miesiąca, następującego po miesiącu, w którym wniosek został złożony.
Analogiczne zasady obowiązują w przypadku wniosku o wznowienie dział. gosp. Te wnioski są bezpłatne i mają być informacją polegającą na wprowadzeniu informatycznego danych o przedsiębiorcy. Obecna ustawa sprecyzowała obowiązek udzielania interpretacji dot. różnego rodzaju obciążeń publiczno- prawnych. Jest ona udzielana na wniosek podlegający opłacie 40pln, którą należy uiścić wciągu 7 dni od złożenia wniosku. Wniosek może zawierać kilka stanów faktycznych podlegających interpretacji i pobiera się opłatę od każdego stanu faktycznego (opłatę uiszcza się na rachunku organu administracji lub państwowej jednostki interpretacyjnej właściwej do wydania interpretacji. Max wydaje się ja w terminie 30 dni. Nie wydana w terminie może upoważniać wnioskodawcę do postępowania skarbowego. Nie jest ona wiążąca dla przedsiębiorcy, ale dla organów administracji publicznej lub tychże państwowych jednostek organizacyjnych. Jeśli nie wydano w terminie wnioskodawca może uznać prawidłowość swojego stanowiska. Formalnie interpretacja ma postać decyzji, od której przysługuje odwołanie na zasadach określonych w ordynacji podatkowej.
Przedsiębiorców można podzielić na: - indywidualnych (np. osoby fizyczne) - kolektywnych (np. spółki) 1. Typu fundacyjnego (fundacje) - podstawą jest fundusz, 2. typu korporacyjnego (spółdzielnie). 1. Prywatni i Publiczni (podział nieostry, gdyż istnieją spółki o kapitale mieszanym, państwowym i prywatnym)
*Przedsiębiorca jako osoba fizyczna: może sama prowadzić działalność i działać w ramach spółki cywilnej. * Osoba fizyczna powinna mieć pełną zdolność do czynności prawnych co nie oznacza, że za przedsiębiorcę tego który jest niepełnoletni albo ubezwłasnowolniony, czynności może wykonywać jego przedstawiciel ustawowy.
Osoby fizyczne w celu prowadzenia działalności gosp. mogą zawiązywać spółkę cywilną. Jest ona umową na mocy której wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gosp. w sposób oznaczony przez wniesienie wkładu. A zatem spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą ale jej wspólnicy. Spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej, w związku z tym nie może być podmiotem praw i obowiązków, nie może mieć majątku, zdolności sądowej, wekslowej.
*Umowa spółki cywilnej winna być zawarta w formie pisemnej, która jest zastrzeżona, jedynie dla celów dowodowych. Nie zachowanie tej formy, nie powoduje nieważności umowy spółki.
* Stosunki majątkowe: - Spółka nie może mieć majątku, - majątek spółki tworzą wkłady wniesione przez wspól. i przyrosty (majątek nabyty), - majątek ten jest należący do wspólników na zasadzie współwłasności łącznych, - należy odróżnić majątek osobisty wspólników i majątek wspólników pozostający we współwłasności.
*Prowadzenie spraw spółki zawsze dotyczy czynności wewnętrznych, natomiast reprezentacja dotyczy czynności z osobami trzecimi. W praktyce pojęcia te mieszają się ponieważ ten kto prowadzi sprawy spółki również ją reprezentuje. O tym przesądza umowa spółki kto ją reprezentuje. Prowadzenie spraw spółki może odnosić się do wszystkich, kilku, jednego wspólnika spółki lub do osób trzecich. Istotne znaczenie dla prowadzenia spraw spółki jest to jakiego rodzaju czynności ma być wykonana. Czynności o zakresie zwykłego zarządu - potrzebna do jej wykonania jest Uchwała Wspólników. W innych sprawach każdy ze wspólników może wykonać czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu.
*W podobny sposób rozwiązano problem reprezentacji: - mogą reprezentować: jeden, kilku lub wszyscy wspólnicy lub osoba trzecia
*Odpowiedzialność za zobowiązania spółki - ponoszą wspólnicy spółki, z tym że odpowiadają majątkiem osobistym jak i wspólnym. Odpowiedzialność ma charakter osobisty i zarazem nieograniczony. Jest to odpowiedzialność solidarna i pierwszorzędna.
Spółka cywilna- (Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami). Spółkę cywilną można rozwiązać z przyczyn określonych w ust., np. przez śmierć jednego z dwóch wspólników s.c., z przyczyn określonych w ustawie spółki, np. upływ czasu na jaki zawarto umowę spółki, z przyczyn określonych w ustawie wspólników i na mocy orzeczenia sądu. Należy odróżnić rozwiązania spółki od wystąpienia wspólnika. Każda zmiana w tym układzie powoduje zmianę ustawy spółki. Wspólnik spółki cywilnej może wypowiedzieć umowę spółki zawartą na czas nieokreślony wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego. Umowa spółki może przewidywać krótszy termin wypowiedzenia. Wypowiedzenie należy złożyć w formie pisemnej pozostałym wspólnikom spółki. Wspólnik może wypowiedzieć swój udział w spółce również bez zachowania terminu wypowiedzenia z ważnych powodów. Dotyczy to także umowy spółki zawartej na czas określony. Ważne powody należy rozpatrywać oddzielnie w każdym przypadku. Mogą nimi być np. niemożność współpracy ze wspólnikami, długi okres nieobecności wspólnika itp. Rozwiązanie spółki wymaga zdefiniowania majątku. Występujący wspólnik ma roszczenie w stosunku do pozostałych wspólników o wypłatę mu w pieniądzu wartości jego wkładu wniesionego do spółki oznaczoną w umowie spółki. Rzeczy, które wspólnik wniósł do spółki tylko do używania podlegają zwrotowi w naturze. Wspólnikowi występującemu ze spółki wypłaca się w pieniądzu taką część majątku wspólnego pozostałego po odliczeniu wszystkich wkładów, w jakiej wspólnik ten uczestniczył w zyskach spółki. Występujący ze spółki wspólnik ma także prawo do niewypłaconego w poprzednich latach zysku. Zgodnie, bowiem z zasada określoną w art. 868 § 2 k.c., wspólnik ma prawo żądać podziału i wypłaty zysku osiągniętego przez spółkę z końcem każdego roku obrachunkowego. W braku takich wypłat, wspólnik występując ze spółki ma o nie roszczenie.
Spółki handlowe (USH) Ustawa podzieliła spółki handlowe na spółki osobowe i kapitałowe. Do spółek osobowych, uregulowanych w ksh należą: spółka jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna, partnerska. Spółkami kapitałowymi są: spółka z o.o. i spółka akcyjna. W spółkach osobowych akcent położony jest na zaangażowanie wspólników, zaś w s. kapitałowych najważniejszą rolę odgrywa kapitał.
Spółka jawna - jest to osobowa spółka prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą i niebędąca inną spółką handlową. Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej. Może jednak zawierać umowy, może pozywać i być pozywana. Posiada swój majątek, który stanowią wkłady wniesione do spółki oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. W spółce jawnej odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem zarówno obecnym, jak i przyszłym. Obowiązuje jednak zasada subsydiarnej odpowiedzialności wspólników. Oznacza ona, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, co nie oznacza jednak, że wierzyciel nie może wcześniej wystąpić z pozwem przeciwko wspólnikom.
Podmiotowość prawna spółek osobowych- Konstrukcja prawna tych spółek przyjęta kodeksie przesądza o nadaniu im podmiotowości prawnej. Zgodnie z art. 8 ksh spółki te mogą we własnym imieniu nabywać prawa (w tym własność i inne prawa rzeczowe). W związku z tym, spółki osobowe mogą posiadać swój własny majątek, różny od majątku wspólników. Mogą być im również przyznane koncesje i zezwolenia. O podmiotowości prawnej spółek osobowych świadczy również fakt nadania im statusu przedsiębiorcy. Inaczej jak w przypadku spółek cywilnych, gdzie to wspólnicy są przedsiębiorcami. Spółki osobowe mogą również zaciągać we własnym imieniu zobowiązania. W związku z tym stroną stosunku łączącego wierzyciela za spółką nie są wspólnicy, a sama spółka. Przyjęcie takiej konstrukcji, w znacznym stopniu upraszcza i ułatwia sposób zaciągania zobowiązań. Kodeks spółek handlowych, przyznaje również spółkom zdolność sądową. Art. 8 wyraźnie stanowi, że spółki te mogą pozywać i być pozywane. Dlatego w przypadku roszczeń przysługujących spółce, z pozwem do sądu osoby reprezentujące spółkę powinny wystąpić w imieniu spółki, a nie wspólników.
Prowadzenie spółki jawnej- każdy ze wspólników ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki jawnej bez dodatkowego wynagrodzenia. Umową spółki albo późniejszą uchwałą wspólników można powierzyć prowadzenia spraw spółki jednemu lub kilku wspólnikom. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Umowa może też przewidywać wynagrodzenie za prowadzenie spraw spółki. Prowadzenie spraw spółki nie może zostać powierzone osobom trzecim z wyłączeniem wspólników. Każdy wspólnik bez uprzedniej uchwały wspólników może prowadzić sprawy spółki nie przekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed dokonaniem tej czynności sprzeciwi się jej przeprowadzeniu choćby jeden z pozostałych wspólników, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników. W tym przypadku uchwała podejmowana jest jednomyślnie przez wspólników mających prawo do prowadzenia spraw spółki. W przypadku czynności przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest jednomyślna uchwała wspólników podejmowana przez wszystkich wspólników, także tych, którzy są wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Wyjątek dotyczy czynności nagłych, których zaniechanie naraziłoby spółkę na poważną szkodę. Wówczas każdy ze wspólników mających prawo do prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wspólników wykonać taką czynność. Wspólnik może zostać zwolniony od obowiązku prowadzenia spraw spółki, jak również może zostać pozbawiony prawa prowadzenia spraw spółki. Następuje to tylko z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.
Reprezentacja s. jawnej- prawo do reprezentacji w spółce jawnej posiada każdy wspólnik i dotyczy ono wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Nie można w umowie wyłączyć danego wspólnika od reprezentacji ze skutkiem względem osób trzecich, można w umowie ograniczyć prawo reprezentacji przez ustalenie reprezentacji łącznej (dwóch wspólników lub wspólnik łącznie z prokurentem).
Rozwiązanie spółki jawnej- rozwiązanie spółki jawnej nastąpić może z następujących powodów:1) z mocy samego prawa (ustąpienie lub śmierć wspólnika spółki dwuosobowej, upadłość spółki, upadłość wspólnika, śmierć wspólnika), 2) z przyczyn ustalonych w umowie spółki (upływ czasu, na który spółkę zawarto, osiąganie przez spółkę strat w ciągu określonej ilości kolejnych lat obrotowych), 3) z woli wspólników osób trzecich albo na mocy orzeczenia sądowego (jednomyślna uchwała wszystkich wspólników; wypowiedzenie umowy przez wspólnika, co może nastąpić tylko gdy umowa była zawarta na czas nieoznaczony). Likwidacja majątku- w przypadku „normalnego“ zakończenia działalności spółki dokonuje się określonych czynności, mających na celu spłatę zobowiązań spółki (np. kredytów), ściągnięcie przysługujących jej należności, spieniężenie majątku spółki i jego podział między wspólników. Likwidacja ma na celu spieniężenie majątku oraz zakończenia jej bieżących spraw. Sposób przeprowadzenia likwidacji spółki jawnej regulują art. 67-85 ksh. Osoby, które mają być likwidatorami w spółce zobowiązane są zgłosić do sądu rejestrowego fakt otwarcia likwidacji, nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy, sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów. Każdy likwidator ma prawo i obowiązek dokonania zgłoszenia. Likwidatorami mogą być wszyscy wspólnicy lub niektórzy spośród nich, jak również osoby trzecie. Wewnątrz spółki likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał wspólników. Na wniosek osób mających interes prawny sąd może, z ważnych powodów, odwołać likwidatorów i ustanowić innych. Likwidator może być odwołany również w drodze jednomyślnej uchwały wspólników. Celem likwidacji spółki jest przede wszystkim spieniężenie jej majątku oraz zakończenia jej bieżących spraw. Likwidatorzy w ramach czynności likwidacyjnych zobowiązani są: zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności spółki, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki. Likwidatorzy mogą podejmować nowe interesy tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw poprzednich. Suma pieniężna uzyskana przez likwidatorów w wyniku likwidacji majątku spółki zostaje w pierwszej kolejności przeznaczona na pokrycie zobowiązań spółki. Pozostały majątek dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy spółki. W przypadku braku stosownych postanowień umowy zwraca się wspólnikom w gotówce ich udziały kapitałowe. Jeżeli pozostaje nadwyżka, wówczas dzieli się ją między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczą oni w zysku. Rzeczy wniesione przez wspólnika do spółki tylko do używania zwraca się wspólnikowi w naturze. Jeżeli majątek spółki nie wystarcza na spłatę udziałów wspólników i długów spółki, wówczas niedobór dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy. W razie braku takich postanowień niedobór dzieli się w stosunku, w jakim wspólnicy uczestniczą w stratach spółki. W przypadku niewypłacalności jednego ze wspólników, przypadającą na niego część niedoboru dzieli się między pozostałych wspólników w takim samym stosunku. Zakończenie likwidacji likwidatorzy zgłaszają do rejestru, składany jest również wniosek o wykreślenie spółki z rejestru.
Spółka partnerska- typ spółki osobowej wprowadzonym do systemu prawa z dniem 1 stycznia 2001 r. przez ustawę ksh. Spółkę partnerską tworzą wspólnicy (partnerzy) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Wobec czego niedopuszczalne jest tworzenie spółek partnerskich w innym celu niż wykonywanie wolnego zawodu, a także w celu wykonywania jakiejś działalności gospodarczej, np. produkcyjnej czy handlowej, obok wykonywania wolnego zawodu. Wspólnikami w spółce partnerskiej - zwanymi partnerami - mogą być tylko osoby fizyczne. Utworzyć takiej spółki nie mogą, zatem osoby prawne, spółki cywilne czy inne handlowe spółki osobowe, choćby tworzyli je reprezentanci wolnych zawodów. Dodatkowym elementem charakteryzującym osoby wspólników, jest wykonywanie przez nich określonych wolnych zawodów wymienionych w art. 88 ksh. Spółka partnerska powstaje z chwila wpisu do rejestru sądowego. Umowa spółki partnerskiej powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego. Założycielami i wspólnikami w spółce partnerskiej mogą być osoby fizyczne wykonujące wolny zawód. W celu założenia spółki partnerskiej osoby te powinny zawrzeć umowę spółki partnerskiej. Umowa ta powinna mieć formę aktu notarialnego. Kodeks spółek handlowych przewiduje zamknięty krąg wolnych zawodów, których przedstawiciele mogą prowadzić działalność gospodarczą w formie spółki partnerskiej. Pamiętać należy, że nie jest zabronione prowadzenie tego rodzaju spółki w stosunku do dwóch różnych wolnych zawodów.
Odpowiedzialność w sp. partner spółki partnerskiej ponosi odpowiedzialność nieograniczoną, osobistą tylko za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem wolnego zawodu w spółce przez niego samego (odpowiedzialność partnera za własny błąd), jak również za zobowiązania spółki stanowiące następstwo działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie jakiegokolwiek zatrudnienia, które podlegały kierownictwu tego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki (odpowiedzialność partnera za błąd osób, którymi kieruje).
Rozwiązanie sp. przyczyny rozwiązania spółki określone w umowie, mogą być różne. Może to być np. upływ czasu, na jaki spółka została utworzona, osiągnięcie (lub nie osiągnięcie) określonego wyniku finansowego w określonym czasie itp., Ponieważ do spółki partnerskiej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółki jawnej, rozwiązanie spółki partnerskiej powodują ponadto okoliczności powodujące rozwiązanie spółki jawnej. Już po zakończeniu całego postępowania likwidacyjnego partner lub osoba trzecia powinna przechowywać księgi i dokumenty spółki przez okres nie krótszy niż pięć lat.
Spółka komandytowa- jako spółka osobowa jest podmiotem praw i obowiązków zaciągniętych w jej imieniu. Może ona we własnym imieniu nabywać prawa oraz zaciągać zobowiązania. Spółka komandytowa ma także zdolność procesową - może pozywać i być pozywana. Spółka komandytowa jest handlową spółką osobową, która łączy w sobie wiele cech typowej spółki osobowej - spółki jawnej oraz pewne cechy spółki kapitałowej. Czynnikiem wyróżniającym spółkę komandytową spośród innych spółek osobowych jest charakter wspólników tej spółki. Spółka komandytowa może być utworzona, co najmniej przez dwie osoby, z których jedna jest komandytariuszem a druga komplementariuszem. Według nowej ustawy spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki, co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność, co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Obecnie, więc spółkę komandytową można powołać dla prowadzenia jakiegokolwiek przedsiębiorstwa, także tego "małego".
Komplementariusz odpowiada bez ograniczeń całym swoim majątkiem i solidarnie z pozostałymi komplementariuszami i ze spółką. Ponosi on odpowiedzialność:
• osobistą - oznacza, że komplementariusz odpowiada swoim majątkiem osobistym, odrębnym od majątku spółki,• nieograniczoną - oznacza, że nie można w stosunkach zewnętrznych ustalić granic odpowiedzialności tego wspólnika. W stosunkach zewnętrznych górna granica odpowiedzialności wyznaczona jest wysokością zaciągniętych przez spółkę zobowiązań. W stosunkach wewnętrznych odpowiedzialność, komplementariuszy może być zróżnicowana i ograniczona.• Solidarną - polega na tym, że każdy komplementariusz odpowiada za całość długu solidarnie z innymi komplementariuszami, komandytariuszami i spółką,• subsydiarną - wierzyciel spółki może egzekucję z majątku komplementariusza, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Zasada ta nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Komplementariusz ponosi odpowiedzialność nieograniczoną, osobistą za zaległości podatkowe spółki i wspólników wynikające z działalności spółki. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. Może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Jeżeli dokona w imieniu spółki czynności prawnej nie ujawniając swego pełnomocnictwa odpowiada wobec osób trzecich bez ograniczenia. Dotyczy to także reprezentowania spółki przez komandytariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres. Komandytariusz nie jest zobowiązany do zwrotu tego, co pobrał tytułem zysku na podstawie sprawozdania finansowego, chyba, że działał w złej wierze. Komandytariusz w zakresie swoich praw i obowiązków jest ograniczony. Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki (jednak umowa może stanowić inaczej), inaczej razie wątpliwości komandytariusz uczestniczy w stracie jedynie do wartości umówionego wkładu.
Rozwiązanie i likwidacja spółki odbywa się według zasad określonych w spółce jawnej. Należy pamiętać, że ze względu na specyfikę spółki komandytowej zawsze musi pozostać, co najmniej jeden komplementariusz i jeden komandytariusz.
Spółka komandytowo-akcyjna jest nowym typem spółki osobowej mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Posiada zarówno cechy charakterystyczne dla spółki komandytowej, jak też dla spółek akcyjnych. W spółce komandytowo-akcyjnej występują dwie grupy wspólników: komplementariusze, tzw. Inwestorzy aktywni, akcjonariusze, tzw. Inwestorzy pasywni. Komplementariusz prowadzi sprawy spółki, a także reprezentuje spółkę na zewnątrz w stosunku do osób trzecich.
Komplementariuszem mogą być osoby prawne i osoby fizyczne.
Akcjonariusz posiada status wspólnika kapitałowego. Co najmniej jeden wspólnik musi być akcjonariuszem. Akcjonariuszem może być osoba fizyczna, osoba prawna, a także handlowa spółka. Forma organizacyjna, jaka jest spółka komandytowo-akcyjna, polega na prowadzeniu działalności gospodarczej przez wspólników, posiadających status komplementariusza nie angażują w spółkę, środków finansowych, ale aktywnie prowadza sprawy spółki posiadając określoną wiedze i przygotowanie, natomiast pozostali akcjonariusze inwestują w spółkę środki, ponosząc związane z tym ryzyko, a w zamian za to nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Koniecznym elementem w prawidłowym funkcjonowaniu tego typy spółki jest zaufanie akcjonariuszy do umiejętności związanych z zarządzaniem posiadanych przez komplementariuszy. Nazwa spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie,, spółka komandytowo-akcyjna''. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „S.K.A.”. Spółka komandytowo-akcyjna powstaje na podstawie statusu podpisanego przez założycieli spółki, który w części określającej zobowiązania wspólników ma charakter umowy. Statut musi podpisać każdy komplementariusz, natomiast akcjonariusze mogą, ale nie muszą, złożyć podpisy pod statusem spółki.
Dla powstania spółki komandytowo-akcyjnej konieczne są następujące czynności: 1. Zawiązanie spółki( podpisanie statutu przez założycieli. Zawiązanie tej spółki następuje z chwila dokonania ostatniej czynności, jaka jest objecie wszystkich akcji lub ich minimum. Akcjonariusze musza złożyć oświadczenie wyrażające zgodę na zawiązanie spółki i brzmienie statutu oraz na objecie określonej liczby akcji. Zasada jest także obowiązek wzniesienia wkładów przez wspólników na pokrycie całego kapitału zakładowego przed zarejestrowaniem spółki). 2. Wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego. 3. Wskazanie osób reprezentujących spółkę i prowadzących sprawy spółki. 4.Ustanowienie Rady Nadzorczej (dotyczy to spółek, w których liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób). 5.Wpis do rejestru, który ma charakter konstytutywny. Momentem powstania spółki komandytowo-akcyjnej jest wpis do rejestru przedsiębiorców wchodzącego w skład krajowego rejestru sadowego, który polega na wprowadzeniu do systemu informatycznego danych zawartych w postanowieniu sadu rejestrowego niezwłocznie po jego wydaniu. Wpis jest dokonany z chwila zamieszczenia danych w rejestrze. Wspólnicy obowiązani są do zgłoszenia spółki do rejestru nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia sporządzenia statusu.
Organy władzy spółki komandytowo-akcyjnej; 1.Rada Nadzorcza- 1. Może, ale nie musi być ustanowiona. Jej ustanowienie jest obowiązkowe, jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób.2. Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie. 3. Członkami rady nie może być komplementariusz, ani jego pracownik.4. Jeżeli komplementariusz objął lub nabył akcje spółki komandytowo-akcyjnej nie może on być pełnomocnikiem pozostałych akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu. Kompetencje Rady Nad.- Rada nadzorcza sprawuje stały dozór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Rada nadzorcza może delegować swoich członków do czasowego wykonywania czynności komplementariuszy w przypadku, gdy żaden z komplementariuszy uprawnionych do prowadzenia spraw spółki i do jej reprezentowania nie może sprawować swoich czynności. Rada nadzorcza może wytoczyć w imieniu spółki powództwo o odszkodowanie przeciwko komplementariuszom niepozbawionym prawa do prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania.
2. Walne Zgromadzenie- 1. Może być zwyczajne lub niezwyczajne.2. Prawo uczestniczenia w nim ma akcjonariusz oraz komplementariusz także w przypadku, gdy nie jest akcjonariuszem spółki komandytowo-akcyjnej.3. Każda objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementariuszem daje prawo do jednego głosu.4. Każda akcja objęta lub nabyta, przez komplementariusza daje prawo do 1 głosu.5. Nie można całkowicie pozbawić akcjonariusza prawa głosu. Walne zgromadzenie uchwala: 1. Rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz z sprawozdania tymczasowego spółki za ubiegły rok.2. Udzielenie komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków.3. Udzielenie członkom rady nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowiązków.4. Wybór biegłego rewidenta chyba, że statut przewiduje w tej sprawie kompetencję rady nadzorczej.5. Rozwiązanie spółki.6. Inne, które wymagają zgody wszystkich komplementariuszy.
Komplementariusz reprezentuje spółkę, o ile nie został tego prawa pozbawiony, odpowiada bez ograniczeń wobec wierzycieli za zobowiązania spółki; może wnosić wkłady do spółki na kapitał zakładowy lub na inne fundusze, przy czym nie wyłącza to jego nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki; nowy komplementariusz odpowiada także, za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru, pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spółki stanowi zmianę statutu spółki i wymaga zgody wszystkich pozostałych komplementariuszy. Może ono nastąpić jedynie z ważnych powodów na mocy orzeczenia sądowego; każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki; komplementariusze uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wartości wkładów wniesionych do spółki, chyba, że statut stanowi inaczej; ma prawo wypowiedzieć umowę spółki i wystąpić z niej; komplementariusz ma prawo być likwidatorem spółki chyba, że statut stanowi inaczej.
Rozwiązanie spółki koman.-akcyjnej - rozwiązanie spółki następuje wg. Zasad określonych w statucie spółki, na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia, albo innych przyczyn. Do rozwiązania i likwidacji spółki stosuje się przepisy dotyczące spółki akcyjnej.
Spółka z o.o. Przed utworzeniem spółki cały kapitał zakładowy winien być pokryty wkładami. Zarząd składa oświadczenie tej treści.
Zarząd jest organem obligatoryjnym, natomiast rada nadzorcza organem fakultatywnym. Jeśli winne być one ustanowione przed powstaniem spółki należy ustanowić te organy. Wpis do rejestru KSH w sposób szczegółowy formułuje treść wniosku. Do zgłoszenia spółki zobowiązany jest zarząd. Do wniosku winien dołączyć umowę spółki, oświadczenie członków zarządu o pokryciu wkładu, listę wspólników, poświadczenie notarialne, wzory podpisów członków zarządu. Dopuszcza się możliwość skreślenia podpisów przed sadem. Przed dokonaniem rejestracji spółka może działać jako spółka w organizacji. W dodatku firmy winno znaleźć się: „spółka w organizacji ma podmiotowość prawną, a wiec może zaciągać bez zobowiązania, pozywać i być pozwaną”. *Należy rozróżnić: - majątek spółki z o.o., - kapitał spółki z o.o. (zakładowy) jest sumą udziałów wspólników. Udział w spółce z o.o. jest pojęciem wieloznacznym. Może on bowiem oznaczać część kapitału zakładowego jak i prawa i obowiązki udziałowe. Kapitał zakładowy stanowi majątek początkowy spółki. Na majątek spółki składają się również inne jej fundusze: - rezerwowy, - zapasowy, - socjalny. Kapitał zakładowy od strony księgowej przedstawia się jako zobowiązanie spółki (pasywa). Po stronie aktywów następują wkłady, którymi pokrywany jest kapitał zakładowy. Wkładem jest określany w umowie przedmiot świadczenia wspólnika w zamian za definiowane udziały w spółce.
* Wkłady: 1)pieniężne, 2)niepieniężne (tzw. aporty) Aportami mogą być rzeczy ruchome i nieruchomości, i również prawa, tylko te które mają zdolność apportową, więc gdy można je wycenić, gdy prawo jest zbywalne, a przede wszystkim gdy istnieje możliwość ustanowienia tego prawa. Umowa winna szczegółowo określić przedmiot tego wkładu, osobę wspólnika wnoszącego apport jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów. Wartość apportu może być nieoszacowana i wówczas nadwyżka winna być wpłacona na fundusz spółki. Kapitał zakładowy w spółce pełni przede wszystkim rolę gwarancyjną wobec wierzycieli. Świadczy również o zdolności kredytowej spółki i jej potencjale. Spółka w wysokości kapitału zakładowego winna być wypłacalna.
* Funkcje gwarancyjną określa się przyjmując trzy zasady kapitału zakładowego: 1) zasada oznaczenia - oznaczenie następuje a) w umowie spółki, b) w rejestrze sądowym, 2) zasada całkowitej wpłaty - jest wymagana jako warunek rejestracji spółki, 3) całość kapitału zakładowego- w trakcie trwania spółki nie wolno zwracać wspólnikom wniesionych wkładów. Wysokość kapitału winna zawsze odpowiadać czystemu majątkowi spółki. Każde uszczuplenie kapitału zakładowego rodzi obowiązek jego wyrównania. Jednym ze sposobów jest system dopłat, które określane są jako wewnętrzne pożyczki udzielane w spółce przez wspólników, nie zwiększające kapitału zakładowego, ale mogą go uzupełniać. Wspólnik ma obowiązek uiszczać opłaty w wysokości proporcjonalnej do posiadanych udziałów. Wspólnicy wystosunkowują co do tego uchwałę. Dopłaty mogą nie podlegać zwrotowi. Udziały mogą mieć charakter: 1. udziałów zwykłych, 2. udziałów uprzywilejowanych. Przywilej może dotyczyć - prawa głosu, max na 1 udział 3 głosy , max 150% dywidendy, w przedziale majątku likwidacyjnego. Udziałami wspólnicy mogą co do zasady swobodnie dysponować.
Umowa spółki może zawierać zakazy i ograniczenia. Zbycie udziałów jest czynnością prawną wymagającą formy pisemnej z podpisami notarialnie potwierdzonymi. W przypadku zbycia udziału lub jego części nabywca przez 3 lata odpowiada wobec spółki ze zbywcą, z niespłacone świadczenia z danego udziału.
* Prawa i obowiązku wspólników: Jeśli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej wspólnicy mają równe prawa i obowiązki. Rozróżniamy: - o charakterze majątkowym i nie majątkowym. Prawa i obowiązki mogą wynikać z mocy prawa jak również z mocy umowy. Ponadto rozróżniamy prawa wykonywane indywidualnie i kolektywnie.
* Obowiązek o charakterze majątkowym: - obowiązek pokrycia udziału, - wyrównania brakującej części apportu, - uiszczenia dopłat do udziału, - dostarczeni spółce powtarzających się świadczeń niepieniężnych.
*W przypadku praw rozróżnia się: - prawa przysługujące indywidualnie, - prawa kolektywne (np. wspólnikami reprezentującymi 1/10 kap. zakł przysługuje prawo zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia). Prawa o charakterze majątkowym to prawo o podziale zysku, o niemajątkowym - do uczestnictwa w podziale masy likwidacyjnej. Prawo do uczestnictwa w organach spółki, prawo głosu, do zaskarżenia uchwał itp.
* Organy spółki: spółka jako osoba prawna działa przez swoje organy: 1) Zarząd, 2) Rada Nadzorcza, 3) Komisja Rewizyjna, 4) Zgromadzenie wspólników.
Ad. 1 Zarząd - jest organem wykonawczym, Prowadzi sprawy spółki i ją reprezentuje. Składa się z jednego lub większej liczby członków spośród wspólników lub spoza jej grona. Może nim być tylko osoba fizyczna Umowa spółki określa podmiot uprawniony do powoływania członków zarządu, którego wybiera się na określoną kadencję. Umowa może przewidywać wspólną kadencję członków zarządu. Mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzających sprawozdanie finansowe. Należy odróżnić stosunek członkowstwa w zarządzie na podstawie aktu powołania przez uprawniony organ od stosunku wew. jakim jest stosunek prawny, na podstawie którego zatrudnia się członka (może to być umowa o pracę, kontrakt menadżerski itp.). Automatyczne odwołanie z funkcji członka zarządu nie jest jednoznaczne z odwołaniem stosunku pracy. Jeśli umowa nie stanowi inaczej stosuje się zasadę reprezentacji łącznej, tj. przez 2 członków zarządu, lub członka zarządu i prokurenta. Prowadzenie spółki: Może to czynić każdy członek zarządu. Jeśli w grę wchodzi czynność przekraczająca zwykłego zarządu potrzebna jest uchwala zarządu. Spółkę może tez reprezentować pełnomocnik powołany uchwala zgromadzenia wspólników. W sporze spółkę reprezentuje Rada Nadzorcza. W rożnych sytuacjach zarząd przed wykonaniem czynności winien uzyskać zgodę innych organów spółki, przede wszystkim zgromadzenia wspólników (np. gdy chce sprzedać nieruchomość spółki itp.) KSH dopuszcza możliwość podjęcia takiej uchwały w terminie 2 miesięcy od dnia złożenia oświadczenia. Członkowie zarządu są zobowiązani do przestrzegania zakazu nieuczciwej konkurencji. * Organy kontrolne: KSH dopuszcza możliwość kontroli indywidualnej i instytucjonalnej stosowanej przez radę nadzorczą lub komisję rewizyjną. Kontrola indywidualna przysługuje każdemu wspólnikowi. Wspólnik może żądać wyjaśnień. Kontrola indywidualna w spółce jest wyłączona gdy umowa spółki tak stanowi i w spółce ustanowiono rade nadzorcza. Umowa spółki może ustanowić rade nadzorcza lub komisje rewizyjna albo oba organy. Jeden z tych organów jest ustanowiony, gdy kapitał zakładowy przewyższa 500 tys. zł a wspólników jest więcej niż 25. Do kompetencji Komisji Rewizyjne należy stały nadzór nad działalnością zarządu. Natomiast Komisja Rewizyjna ogranicza się do oceny sprawozdań zarządu oraz wniosków zarządu.
Ad.2 Rada Nadzorcza składa się co najmniej z 3 członków. KSH wymienia liczbę stanowisk, które są wyłączone z możliwości zasiadania w R.N. Posiedzenia RN winny być co najmniej 3 w roku
Ad.3 Komisja rewizyjna, Kodeks spółek handlowych określa obowiązki komisji rewizyjnej. Pokrywają się one z obowiązkami rady nadzorczej, a więc obejmują dokonywanie oceny sprawozdań zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami oraz ze stanem faktycznym. Ocena ta obejmuje także wnioski zarządu w kwestii podziału zysku albo pokrycia straty. W celu wypełnienia swych ustawowych obowiązków komisja, podobnie jak rada może badać wszystkie dokumenty i księgi spółki, może żądać od zarządu i pracowników spółki wyjaśnień i sprawozdań a także dokonywać rewizji stanu majątkowego spółki. Tym, co różni komisję rewizyjną od rady nadzorczej jest brak prawa tej ostatniej do uzależniania wykonania określonych czynności przez zarząd od jej zgody a także brak możliwości zawieszania poszczególnych albo wszystkich członków zarządu. Nawet wówczas, gdy umowa spółki rozszerza uprawnienia komisji rewizyjnej, nie może komisja posiadać uprawnień tak szerokich ja rada nadzorcza. Należy także zaznaczyć, że rozszerzenie uprawnień komisji rewizyjnej może nastąpić tylko wówczas, gdy w spółce nie ustanowiono rady nadzorczej. Ad.4 Jest to organ obligatoryjny, uchwałodawczy i kontrolny. Realizuje część praw z zakresu prowadzenia spraw spółki. Nie ma żadnych kompetencji do reprezentacji spraw spółki. Na ZW mogą zapadać uchwały. Poza nim jeśli wszyscy wspólnicy wyrażą zgodę na piśmie. ZW może być: zwyczajne i nadzwyczajne. Przedmiotem zgromadzenia zwyczajnego (powinno odbyć się w terminie 6 miesięcy po upływie roku obrotowego) jest rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu i sprawozdania finansowego, powzięciu uchwały o podziale zysku lub powzięciu strat. Udzielenie organom spółki absolutorium Z. Nadzwyczajne zwołuje się w przypadku przewidzianych w ustawie lub umowie spółki. Zgromadzenie spółki zwołuje zarząd, listami poleconymi lub pocztą kurierską za pisemnym potwierdzeniem odbioru wysłanym co najmniej 2 tyg. przed terminem zgromadzenia. W zaproszeniu powinien być uwzględniony porządek obrad. Ma charakter wiążący Zgromadzenie. Jeśli cały kapitał zakładowy jest reprezentowany można podejmować ustawy. Ważność zgromadzenia nie zależy od liczby reprezentowanych udziałowców. Co do zasady zgromadzenie jest jawne. Tajne w sprawie odwołania spółki i w sprawach osobowych. Tajność wprowadza się na wniosek jednego ze wspólników. Glosuje się osobiście lub poprzez pełnomocnika. Pełnomocnictwo winno być sporządzone na piśmie i dołączone do księgi protokołów. Uchwały mogą być zaskarżone. Można domagać się jej uchwalenia. Gdy jest sprzeczna z ustawą można domagać się stwierdzenia nieważności. Podmioty uprawnione do tego działania określa KSH, organy spółki, wspólnicy, którzy glosują przeciw ustawie. * Spółka Akcyjna: powstaje przez : 1) zawiązanie spółki tj. przede wszystkim podpisanie statusu. Podpisujący są założycielami spółki. Może być zobowiązanie jednoczesne, a więc jednym aktem notarialnym lub wieloma aktami notarialnymi zawiązane więc jest jednorazowe lub złożone. Momentami zawiązania jest objęcie wszystkich akcji. 2) Zebranie kapitału zakładowego - KSH dopuszcza możliwość opłacenia części akcji, co najmniej ¼ ich wartości nominalnej, jak również dopuszcza częściowe pokrycie akcji apportowych. 3) Powołanie Zarządu i Rady Nadzorczej , 4) rejestracja. *Akcja - to część ułamkowa kapitału zakładowego jako ogół praw udziałowych i jako papier wartościowy inkorporujący. Akcja winna mieć postać: - tradycyjną (materialną, papierową), - zdematerializowaną (w formie zapisu komputerowego)
Akcjonariusz otrzymuje jedynie dokument w postaci imiennego świadectwa depozytowego. Jest to legitymacja posiadacza. - Imienne świadectwo tymczasowe : to dokument stanowiący dowód częściowej wpłaty na akcje. - Imienne świadectwo założycielskie: wydawane założycielom spółki, - świadectwo użytkowe jest wydawane w przypadku umorzenia akcji.,
3