MIKROZANIECZYSZCZENIA

● są toksyczne, rakotwórcze, mutagenne już w bardzo małych ilościach
● długo utrzymują się w środowisku
● kumulują się w gruntach i osadach
● kumulują się w organizmach żywych
● ograniczają samooczyszczanie wód
● ulegają przemianom w równie niebezpieczne związki (np. podczas chlorowania wody

albo pod wpływem enzymów w tkankach)
● są w pokarmie, w wodzie, w powietrzu
● wchłaniamy je przez skórę
● zaliczamy do nich związki organiczne pochodzenia syntetycznego oraz metale ciężkie

i radionuklidy

Substancje, preparaty, czynniki i procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym określa
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r.
(Dz. U. nr 280 z 2004 roku, poz. 2771)

PESTYCYDY
(środki ochrony roślin)

Podział pestycydów:

- zoocydy (np. insektycydy, moluskocydy, repelenty)
- fungicydy (środki grzybobójcze)
- bakteriocydy (środki bakteriobójcze)
- herbicydy (środki chwastobójcze)
- inne (regulatory wzrostu roślin, środki wspomagające inne pestycydy)

Cechy pestycydów:
● słabo rozpuszczalne w wodzie
● dobrze rozpuszczalne w tłuszczach → kumulacja w tkankach
● w wielu przypadkach bardzo długi czas rozpadu, np.
►DDT 4-30 lat ►lindan 3-10 lat ►dieldryna 5-25 lat

● nowe, dobre pestycydy szybko ulegają rozkładowi (biodegradacji, fotodekompozycji)
● toksyczne dla ludzi są zwłaszcza fosforki, bromki, cyjanki

● są uważane za substancje szczególnie niebezpieczne dla środowiska
Rozporządzenie….. (Dz. U. nr 217 z 2003 roku, poz. 2141)
- aldryna
- dieldryna
- endryna
- izodryna
- dichlorodifenylotrichloroetan (DDT), również metabolity DDT → DDD i DDE
- heksachlorocykloheksan (HCH)
- lindan (γ-HCH)
ale także wiele innych: chlordan, heptachlor, mireks, heksachlorobenzen, toksafen……….
● stosowanie wielu z nich jest zakazane w różnych krajach

Miary toksyczności pestycydów i innych mikrozanieczyszczeń:

LD₅₀ - dawka śmiertelna dla połowy testowanych organizmów,
najczęściej w mg na kg masy ciała [mg/kg]

LC₅₀ - stężenie w powietrzu śmiertelne dla połowy testowanych organizmów
w określonym czasie, np. LC₅₀(24 h) [μg/m³]

TLM - stężenie w wodzie śmiertelne dla połowy testowanych organizmów
w określonym czasie, np. TLM(96 h) [g/m³] [mg/dm³] [μg/dm³]


Stężenie bezpieczne dla danego gatunku w środowisku wodnym:

Klasa toksyczności pestycydów	LD50 [mg/kg]	Zagrożenie
I	poniżej 1	Skrajnie toksyczne (trucizna)
II	1-50	Bardzo toksyczne (trucizna)
III	51-500	Umiarkowanie toksyczne (substancja szkodliwa)
IV	501-5000	Słabo toksyczne (substancja szkodliwa)
V	5001-15000	Praktycznie nietoksyczne
VI	ponad 15000	Praktycznie nieszkodliwe

Substancje zakazane do stosowania w ochronie roślin określa między innymi
Rozporządzenie Ministra rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 listopada 2004 r.
(Dz. U. nr 254 z 2004 roku, poz. 2553)

Obecnie w Polsce dopuszczono do stosowania 861 preparatów ochrony roślin
► wykaz na stronie www Ministerstwa Rolnictwa

Warunki stosowania pestycydów:
Ważniejsze zasady w Ustawie o ochronie roślin (Dz. U. nr 11 z 2004 roku, poz. 94)

● pestycyd musi być dopuszczony do obrotu
● należy rozpoznać szkodnika i nasilenie występowania (pestycyd powinien działać

selektywnie)
● należy stosować dawkę najniższą z zalecanych w instrukcji
● należy stosować na jak najmniejszą powierzchnię
● przy pogodzie bezwietrznej (wiatr ewentualnie do 3 m/s)

● dopuszcza się stosowanie z samolotu - warunki w ustawie
● ponad 5 m od dróg publicznych (z wyjątkiem gminnych i powiatowych)
● ponad 20 m od zabudowy, pasiek, upraw zielarskich, ujęć wody, ogródków działkowych,

wód, granic rezerwatów, granic parków narodowych, stanowisk roślin chronionych

● obowiązek prowadzenia ewidencji stosowania pestycydów
nazwa rośliny
powierzchnia uprawy i powierzchnia oprysku
termin i przyczyna zastosowania
nazwa pestycydu i dawka
● obowiązek posiadania zaświadczenia o przeszkoleniu do używania pestycydów

(ważne 5 lat)
● atest na sprzęt do oprysków (co 3 lata)
● zachowanie okresu prewencji (okres w którym ludzie, zwierzęta i pszczoły nie powinny się

stykać z roślinami na których zastosowano pestycyd i nie przebywać na terenie upraw)
● zachowanie okresu karencji (okres jaki musi upłynąć od zastosowania pestycydu

do zbioru rośliny)

Usuwanie pestycydów z wody:

- sorpcja przez osad podczas infiltracji
- sorpcja na węglu aktywnym pylistym lub granulowanym SKUTECZNE
- koagulacja z bardzo dużą dawką koagulanta (np. siarczanu żelazowego)
- nie należy stosować chemicznego utleniania (np. ozonem, chlorem, KMnO₄)
- odwrócona osmoza na membranach SKUTECZNE

---