Ocena ryzyka zawodowego przy czynnościach wykonywanych przez operatora koparko-spycharki

Identyfikacja zagrożeń

Lp.	Zagrożenie lub czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki
1	2	3	4
1.	Kolizja drogowa.	Uczestnictwo w ruchu drogowym oraz na trasie przejazdu po drogach publicznych.	Ciężkie uszkodzenie ciała (najczęściej złamania kończyn, urazy narządów wewnętrznych), a w skrajnych przypadkach śmierć poszkodowanego.
2.	Potrącenie, przygniecenie innym środkiem transportu lub maszyną.	Poruszające się pojazdy na placu budowy. Zagrożenie występuje najczęściej podczas naprawy awaryjnej maszyny. Droga publiczna, podczas dojazdu z bazy sprzętu do miejsca wykonywania pracy. Zagrożenie dodatkowo potęguje brak kamizelki odblaskowej.	Ciężkie uszkodzenie ciała (najczęściej złamania kończyn, urazy narządów wewnętrznych), a w skrajnych przypadkach śmierć poszkodowanego.
3.	Przygniecenie maszyną.	Zsunięcie się maszyny do wykopu, rowu lub spadnięcie z pochyłości terenu (nasypu). Także przewrócenie się maszyny na płaszczyźnie (np. przy nietypowym załadunku pojazdów).	Ciężkie uszkodzenie ciała (złamania, zmiażdżenia) lub nawet śmierć.
4.	Pożar.	Instalacja elektryczna i hydrauliczna koparko-spycharki. Także w wyniku czyszczenia maszyny niedozwolonymi środkami.	Ciężkie poparzenia ciała.
5.	Pożar.	Praca pod linią elektryczną - zbliżenie łyżki do przewodów linii elektroenergetycznej będącej pod napięciem.	Ciężkie poparzenia ciała.
6.	Upadek na niższy poziom.	Położenie stanowiska pracy na poziomie różnym od poziomu otoczenia: kabina operatora, zabłocone, uszkodzone stopnie w trakcie wejścia (zejścia), konstrukcja maszyny - podczas wchodzenia celem wykonywania czynności obsługi codziennej.	Urazy ciała, złamania i zwichnięcia kończyn, szczególnie niebezpieczne stłuczenia i inne urazy głowy.
7.	Poślizgnięcie, potknięcie i upadek na tej samej płaszczyźnie.	Nierówne, śliskie podłoże - błoto na placu budowy, zwłaszcza po opadach. Porozrzucany gruz, bałagan na placu budowy (materiały i odpady).	Złamania i zwichnięcia kończyn, stłuczenia ciała, także urazy głowy.
8.	Wpadnięcie do zagłębienia.	Świeżo wykonane, głębokie wykopy, w tym wykopy zalane wodą i wykopy wykonane w śliskim i niestabilnym gruncie (zwłaszcza po opadach deszczu), wykopy źle zabezpieczone i oznakowane.	Urazy ciała, a nawet śmierć w wyniku utonięcia.
9.	Przygniecenie, przysypanie spadającym materiałem, osuwającą się ziemią ze skarpy wykopu (podczas przebywania operatora w wykopie).	Osunięcie się ziemi ze ścian wykopu wykonanego w mało stabilnym gruncie.	Śmierć w wyniku uduszenia osuniętą ziemią, poważne urazy ciała, a także stłuczenia.
10.	Uderzenie o nieruchome elementy.	Elementy konstrukcyjne maszyny (w tym szczególnie drzwiczki i elementy wejścia do kabiny), elementy wyposażenia kabiny.	Stłuczenia, skaleczenia barku i kończyn, szczególnie niebezpieczne są także urazy głowy.
11.	Uderzenie, pochwycenie przez ruchome elementy.	Ruchome elementy osprzętu maszyny - szczególnie silnika i układów napędowych (zwłaszcza w trakcie czynności kontrolnych i obsługowych w pobliżu elementów będących w ruchu).	Urazy rąk - najczęściej dłoni i palców.
12.	Kontakt z gorącymi powierzchniami, czynnikami.	Układ wydechowy maszyny, układ chłodniczy oraz układ hydrauliczny (np. uderzenie strumieniem oleju z pękniętego, będącego pod ciśnieniem przewodu).	Oparzenia termiczne dłoni i palców. Rozległe oparzenia całego ciała, uszkodzenie wzroku.
13.	Kontakt z czynnikami chemicznymi - kwas z akumulatora.	Akumulator zainstalowany w obsługiwanej maszynie.	Oparzenia chemiczne - szczególnie dłoni i palców.
14.	Kontakt z ostrymi i szorstkimi krawędziami.	Elementy konstrukcyjne maszyny.	Drobne urazy dłoni (skaleczenia, otarcia, zakłucia).
15.	Praca z użyciem narzędzi bez napędu mechanicz­nego.	Niewłaściwie dobrane lub niesprawne narzędzia ręczne.	Skaleczenia, zakłucia, stłuczenia, uderzenia odpryskami materiału.
16.	Porażenie prądem elektrycznym.	Energia elektryczna z uszkodzonej izolacji kabli przewodów (np. kabel energetyczny ziemny pod napięciem). Kontakt z linią energetyczną napowietrzną (np. nisko podwieszone przewody elektryczne pod napięciem). Najczęściej dochodzi do porażenia podczas wychodzenia z maszyny będącej pod napięciem pochodzącym z uszkodzonej sieci elektrycznej.	Śmierć lub ciężkie uszkodzenie ciała.
17.	Wybuch, pożar.	Rurociąg gazowy, w sytuacji uszkodzenia rurociągu w wyniku pracy bez uprzedniego planu lub prac koparką w bezpośredniej bliskości gazociągu.	Śmierć lub ciężkie uszkodzenie ciała (oparzenia).
18.	Wybuch.	Natrafienie na niewybuchy.	Śmierć lub ciężkie uszkodzenie ciała.
19.	Kontakt z czynnikami chemicznymi.	Natrafienie na niezidentyfikowane substancje pozostawione (składowane) w ziemi.	Zatrucia, poparzenia chemiczne.
20.	Zmienny mikroklimat (gorący, zimny), czasem skrajne warunki termiczne.	Zmienne warunki atmosferyczne (zima, lato), wysoka temperatura w kabinie maszyny podczas upałów, niska w przypadku mrozów.	Choroby układu oddechowego - przeziębienia, udar cieplny, odmrożenia.
21.	Hałas.	Silnik i układy napędowe maszyny. Także hałas powodowany przez maszyny pracujące w sąsiedztwie, zwłaszcza maszyny i urządzenia służące do wyburzania i prac drogowych (np.: młoty pneumatyczne, zagęszczarki).	Uszkodzenie słuchu.
22.	Drgania ogólne i miejscowe.	Pracujący silnik i ruch (jazda) maszyny.	Uszkodzenie narządów wewnętrznych, układu mięśniowo-szkieletowego, stawów (wystąpienie zespołu wibracyjnego).
23.	Wymuszona pozycja ciała.	Ograniczona przestrzeń kabiny. Obsługa maszyny tylko w pozycji siedzącej.	Choroby układu mięśniowo-szkieletowego.

KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY					Data …...........		Numer Karty ....................................
							Sporządził zespół ............................................................ ............................................................ ............................................................
Stanowisko pracy Operator koparko-spycharki						Liczba narażonych ........................
Charakterystyka stanowiska pracy: • wykonywanie prac ziemnych, • codzienna obsługa maszyny z ewentualnym usuwaniem drobnych usterek, • prowadzenie „Książki pracy maszyny”, • przejazd maszyną z bazy sprzętu do miejsca wykonywania prac. Operatora koparko-spycharki wyposażono w: • odzież i obuwie robocze - letnie i zimowe, • rękawice robocze, • hełm ochronny, • kamizelkę odblaskową, • instrukcje: obsługi koparko-spycharki, bezpiecznego wykonywania prac, poruszania się ludzi i pojazdów po terenie budowy.					Dokumenty odniesienia: rozp. MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.), rozp. MI z 6.2.2003 r. w sprawie bhp podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. Nr 47, poz. 401), rozp. MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.), rozp. Ministrów: Komunikacji oraz Administracji, Gosp. Terenowej i Ochr. Środowiska z 10.2.1977 r. w sprawie bhp przy wykonywaniu robót drogowych i mostowych (Dz.U. Nr 7, poz. 30), ustawa 20.6.1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, ze zm.), Polska Norma PN-N-18002, zakładowy regulamin pracy, instrukcje zakładowe, instrukcja obsługi i DTR maszyny.
Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia Wyniki pomiarów	Ciężkość szkód	Prawdopodo- bieństwo	Oszacowanie ryzyka		Działania profilaktyczne
1	2	3	4	5	6		7
1.	Kolizja drogowa.	Uczestnictwo w ruchu drogowym oraz na trasie przejazdu po drogach publicznych.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Przestrzeganie przepisów Prawa o ruchu drogowym. Zachowanie ostrożności. Dbałość o sprawność maszyny. Sprawność psychofizyczna operatora. Ograniczanie zbędnego pośpiechu.
2.	Potrącenie, przygniecenie innym środkiem transportu lub maszyną.	Poruszające się pojazdy na placu budowy. Zagrożenie występuje najczęściej podczas naprawy awaryjnej maszyny. Droga publiczna, podczas dojazdu z bazy sprzętu do miejsca wykonywania pracy. Zagrożenie dodatkowo potęguje brak kamizelki odblaskowej.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Przestrzeganie przepisów Prawa o ruchu drogowym. Przejrzenie i uzupełnienie instrukcji poruszania się po placu budowy. Stosowanie kamizelek odblaskowych i hełmów ochronnych. Prawidłowa organizacja prac. Zachowanie ostrożności.
3.	Przygniecenie maszyną.	Zsunięcie się maszyny do wykopu, rowu lub spadnięcie z pochyłości terenu (nasypu). Także przewrócenie się maszyny na płaszczyźnie (np. przy nietypowym załadunku pojazdów).	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Stosowanie instrukcji wykonywania prac ziemnych. Przestrzeganie zapisów instrukcji obsługi koparko-spycharki. Dbałość o stan techniczny maszyny. Zaznajomienie pracowników z warunkami geologicznymi i gruntowymi w miejscu wykonywania prac (instruktaż na placu budowy). Zachowanie ostrożności. Ograniczenie zbędnego pośpiechu.
4.	Pożar.	Instalacja elektryczna i hydrauliczna koparko-spycharki. Także w wyniku czyszczenia maszyny niedozwolonymi środkami.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne		Regularne przeglądy okresowe sprawności maszyny. Bieżące usuwanie usterek. Kontrola i legalizacja podręcznego sprzętu gaśniczego.
5.	Pożar.	Praca pod linią elektryczną - zbliżenie łyżki do przewodów linii elektroenergetycznej będącej pod napięciem.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Stosowanie instrukcji wykonywania prac - zachowanie przepisowych odległości od przewodów linii elektrycznej (zwrócenie szczególnej uwagi pracownikowi na te odległości w trakcie instruktażu na placu budowy). Zachowanie szczególnej ostrożności. Sprawny podręczny sprzęt gaśniczy.
6.	Upadek na niższy poziom.	Położenie stanowiska pracy na poziomie różnym od poziomu otoczenia: kabina operatora, zabłocone, uszkodzone stopnie w trakcie wejścia (zejścia), konstrukcja maszyny - podczas wchodzenia celem wykonywania czynności obsługi codziennej.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Dbałość o czystość stopni maszyny i czystość obuwia. Naprawa uszkodzonych stopni. Stosowanie obuwia roboczego. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności zwłaszcza w trakcie wchodzenia do kabiny i jej opuszczania oraz przy pracach konserwacyjnych wymagających wchodzenia na elementy konstrukcji maszyny.
7.	Poślizgnięcie, potknięcie i upadek na tej samej płaszczyźnie.	Nierówne, śliskie podłoże - błoto na placu budowy zwłaszcza po opadach. Porozrzucany gruz, bałagan na placu budowy (materiały i odpady).	Średnia	Prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Dbałość o ład i porządek na placu budowy. Stosowanie obuwia roboczego. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
8.	Wpadnięcie do zagłębienia.	Świeżo wykonane, głębokie wykopy, w tym wykopy zalane wodą i wykopy wykonane w śliskim i niestabilnym gruncie (zwłaszcza po opadach deszczu), wykopy źle zabezpieczone i oznakowane.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Oznakowanie i ogrodzenie wykopów. Kontrola prawidłowości wykonania wykopu i jego zabezpieczenia. Zaznajomienie pracowników z warunkami geologicznymi i gruntowymi w miejscu wykonywania prac. Stosowanie obuwia roboczego. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
9.	Przygniecenie, przysypanie spadającym materiałem, osuwającą się ziemią ze skarpy wykopu (podczas przebywania operatora w wykopie).	Osunięcie się ziemi ze ścian wykopu wykonanego w mało stabilnym gruncie.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Oznakowanie i ogrodzenie wykopów. Kontrola prawidłowości wykonania wykopu i jego zabezpieczenia. Zaznajomienie pracowników z warunkami geologicznymi i gruntowymi w miejscu wykonywania prac. Stosowanie obuwia roboczego. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
10.	Uderzenie o nieruchome elementy.	Elementy konstrukcyjne maszyny (w tym szczególnie drzwiczki i elementy wejścia do kabiny), elementy wyposażenia kabiny.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Dbałość o ład i porządek w miejscu wykonywania prac. Bezwzględne stosowanie hełmu ochronnego. Zachowanie należytej ostrożności. Działania ograniczające pośpiech.
11.	Uderzenie, pochwycenie przez ruchome elementy.	Ruchome elementy osprzętu maszyny - szczególnie silnika i układów napędowych (zwłaszcza w trakcie czynności kontrolnych i obsługowych w pobliżu elementów będących w ruchu).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji obsługi maszyny - przestrzeganie zakazu wykonywania obsługi i napraw przy pracującym silniku maszyny. Stosowanie rękawic roboczych.
12.	Kontakt z gorącymi powierzchniami, czyn­nikami.	Układ wydechowy maszyny, układ chłodniczy oraz układ hydrauliczny (np. uderzenie strumieniem oleju z pękniętego, będącego pod ciśnieniem przewodu).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji obsługi maszyny. Stosowanie rękawic roboczych. Działania ograniczające pośpiech. Dbałość o właściwy stan osłon. Zwrócenie szczególnej uwagi pracownika na elementy powodujące zagrożenie.
13.	Kontakt z czynnikami chemicznymi - kwas z akumulatora.	Akumulator zainstalowany w obsługiwanej maszynie.	Mała	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne		Szkolenie z zasad wykonywania ręcznych prac transportowych przedmiotów mogących stanowić zagrożenie - akumulatorów. Stosowanie rękawic i butów roboczych. Zachowanie należytej ostrożności. Działania ograniczające pośpiech.
14.	Kontakt z ostrymi i szorstkimi krawędziami.	Elementy konstrukcyjne maszyny.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji obsługi maszyny. Stosowanie rękawic roboczych oraz hełmu ochronnego. Działania ograniczające zbędny pośpiech.
15.	Praca z użyciem narzędzi bez napędu mechanicznego.	Niewłaściwie dobrane lub niesprawne narzędzia ręczne.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne		Odpowiedni dobór narzędzi do wykonywanej pracy. Kontrola spraw­ności narzędzi. Stosowanie rękawic roboczych. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
16.	Porażenie prądem elektrycznym.	Energia elektryczna z uszkodzonej izolacji kabli przewodów (np. kabel energetyczny ziemny pod napięciem). Kontakt z linią energetyczną napowietrzną (np. nisko podwieszone przewody elektryczne pod napięciem). Najczęściej dochodzi do porażenia podczas wychodzenia z maszyny będącej pod napięciem pochodzącym z uszkodzonej sieci elektrycznej.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji wykonywania prac. Identyfikacja infrastruktury podziemnej i naziemnej. Prawidłowa organizacja prac. Działania ograniczające pośpiech. Przestrzeganie zasady nie wychodzenia z maszyny bez pewności wyłączenia sieci spod napięcia.
17.	Wybuch, pożar.	Rurociąg gazowy, w sytuacji uszkodzenia rurociągu w wyniku pracy bez uprzedniego planu lub prac koparką w bezpośredniej bliskości gazociągu.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji wykonywania prac. Identyfikacja infrastruktury podziemnej. Prawidłowa organizacja prac (prace w bezpośrednim sąsiedztwie gazociągów i innych instalacji należy wykonywać ręcznie). Działania ograniczające pośpiech.
18.	Wybuch.	Natrafienie na niewybuchy.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji wykonywania prac. Prawidłowa organizacja prac. Ostrożność działania. Działania ograniczające pośpiech.
19.	Kontakt z czynnikami chemicznymi.	Natrafienie na niezidentyfikowane substancje pozostawione (składowane) w ziemi.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji wykonywania prac. Prawidłowa organizacja prac. Ostrożność działania. Działania ograniczające pośpiech.
20.	Zmienny mikroklimat (gorący, zimny), czasem skrajne warunki termiczne.	Zmienne warunki atmosferyczne (zima, lato), wysoka temperatura w kabinie maszyny podczas upałów, niska w przypadku mrozów.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne		Używanie przydzielonych sortów ubraniowych. Zapewnienie napojów zimnych i gorących w zależności od warunków atmosferycznych. Zapewnienie pomieszczeń do ogrzania się i wypoczynku. Przerwy podczas pracy.
21.	Hałas.	Silnik i układy napędowe maszyny. Także hałas powodowany przez maszyny pracujące w sąsiedztwie.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne		Stosowanie ochronników słuchu. Praca w zamkniętej kabinie. Likwidowanie luzów (drgań, stuków) elementów maszyny powodujących dodatkowy hałas. Stosowanie sprawnych: tłumików wydechu, układu wentylacyjnego kabiny
22.	Drgania ogólne i miejscowe.	Pracujący silnik i ruch (jazda) maszyny.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne		Kontrola sprawności maszyny, likwidowanie pojawiających się luzów. Dobór odpowiednio amortyzowanego siedziska.
23.	Wymuszona pozycja ciała.	Ograniczona przestrzeń kabiny. Obsługa maszyny tylko w pozycji siedzącej.	Mała	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne		Stosowanie przemienności prac. Zastosowanie ergonomicznego fotela dla operatora koparko-spycharki.
Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku, choroby.							Zatwierdził:

---