016601

260

się przyczyną puchliny, wszędzie mogą powstać zastoiny, a następstwem ich rozkład krwi. Gdy rozpocznie się gromadzenie wody w jakimś narządzie, więc najpierw na niego zadziałać należy. Skoro puchlina źródło swe ma w nerkach, przeto na nerki najpierw działać należy, a gdy rozszerzyła się już po calem ciele, wtedy całe ciało leczymy. Czasem usadowi się puchlina we wątrobie, więc działamy wtedy na wątrobę w szczególności. Skoro puchlina usadowi się w jakimś narządzie, wówczas oddziaływa szkodliwie na całe ciało. Dlatego działamy także na całe ciało. Jeżeli ustrój stracił dużo sił, trzeba mu naprzód dodać siły. Gdy materja chorobotwórcza wniknęła w rozmaite części ciała, i urządziła tam spustoszenie, to trzeba ją z możliwą szybkością wydalić. Tak więc naraz w dwojaki sposób leczymy dotkniętych puchliną: działamy na całe ciało, i działamy specjalnie na cierpiące miejsce.

Najsłabszymi zabiegami na całe ciało są omywania całkowite, które każdy chory sam sobie zrobić może; one podwyższają ciepłotę, której właśnie brakuje puchliną dotkniętym, jakkolwiek czują tak wielkie pragnienie. Brak im także transpiracji, prawie wszystko ga-larecieje w ich ustroju; skóra jest sucha, pory zamknięte. Gdy raz mocz należycie odpływać nie chce, znak że powstrzymaną jest transpiracja. Omywaniami pobudzamy ją, powiększamy, i zazwyczaj już po kilku omywaniach wy-stępują poty, co dla chorego największem jest szczęściem. Cóż skuteczniej wzmacnia ciało, jak nie zimna woda, szczególniej gdy zmieszana jest z octem? Gdy chory jest przy siłach, silniejszymi zabiegami podwójny i potrójny osiągamy skutek. Dzieje się to przez polewania; od najprostszego rozpoczynamy i przechodzimy do najsilniejszego.

Omywaniami i polowaniami złamaliśmy siłę choroby, ale zawijaniami i okładami górnemi i dolnemi działamy jeszcze skuteczniej. Gdy rozpoczęła się puchlina na jakimś miejscu, gdy powstrzymana transpiracja, a choroba zrobiła postępy, wówczas płaszcz hiszpański otwiera pory i wciąga soki. Trzeba tylko zawsze łagodnymi działać środkami, aby nie osłabić siły organizmu, i dlatego płaszcz hiszpański trwać może najwyżej jedną godzinę. Po dwóch lub trzech zawijaniach poci się chory łatwiej i silniej. Płaszcz hiszpański działa na całe ciało, okłady zaś, górny i dolny, działają na części ciała. Z powodu nieregularnych funkcyj nerek wytwarza się dużo gazów, powstaje puchlina wietrzna (wzdęcie) która zwykle poprzedza wodną puchliną. Wiatry te, które nietylko działają szkodliwie na brzuch, lecz i na wewnętrzne narządy górnej połowy ciała, wypędza energicznie okład górny i dolny, sprowadzając ulgę organizmowi. Takie zastoiny wody, usuwają okłady; mocz odpływa obficie, stolec jest wydatny, a to także wiele pomaga. Jak działamy zewnątrz wodą na całe ciało, podobnie działać możemy z wewnątrz z pożytkiem na te miejsca, na których rozpoczęła się puchlina. Gdy puchlina rozpocznie się w nerkach, więc działamy na nie półkąpiołkiem i polaniem ud; one wzmacniają, rozgrzewają, rozpuszczają i wydalają.—Rozpocznie się puchlina w wątrobie, to i w tym przypadku działamy skutecznie okładami. Jeżeli zaś z innych przyczyn powstanie wodna puchlina, np. z gorączki, utraty krwi, z ogólnego osłabienia po chorobach, wówczas wystarczą tylko ogólne zabiegi na całe ciało.

Gdy błąd serca jest przyczyną puchliny, wtedy musimy szczególniejszą zwrócić uwagę na dolegliwości sercowe, które wymagają największej ostrożności. Z początku działamy na sąsiednie części ciała.

Jak z zewnątrz działamy na całe ciało i pojedyncze miejsca chorobą dotknięte, podobnie działać możemy w e-wnętrznie. Gdy wpatrzysz się w twarz chorego na puchlinę, wówczas nasuwa ci się mimo woli taki sąd: Człowiek ten wygląda chory, a całe ciało jest u niego chore. Na wewnątrz działamy poprawiając trawienie, i przez rozpuszczenie i wydzielenie ohorowitych materyj. Najlepiej skutkuje herbata z j ałowcu, korzeni bzu nizkiego, piołunu, a w szczególności z korzeni kurzego ziela i rozmarynu. Wszystkie te zioła, i wiele innych jeszcze dokonywują rozpuszczenia, wydalenia, oczyszczenia, wzmocnienia organizmu i wewnętrznych części. —Gdy puchlina powstała z wątroby, wówczas zmieszać kurze ziele, jałowiec, piołun i rozmaryn, gdyż one działają na polepszenie wątroby, chorowite materje wyrzucają i dokonywują ogólnej poprawy ustroić