072 5

wykańczaj ąco otwór na sworzeń tłokowy: trzymany w ręku tłok nasuwa się na obracający rozwiertak, a następnie docierak zamocowany we wrzecionie tokarki.

Pozycja „l” ilustruje operację wykańczającego toczenia wewnętrznej powierzchni płaszcza tłoka. Ma to miejsce tylko wtedy, jeśli w pierwszej operacji pozostawiono tam grubą warstwę materiału dla zwiększenia sztywności dolnej części płaszcza tłoka podczas obróbki.

Ostatnią operacją „m” jest toczenie diamentem i szlifowanie płaszcza tłoka aż do uzyskania wymaganych ostatecznych wymiarów i gładkości powierzchni tłoka. W operacji tej nadaje się wymaganą stożkowatość i owalizację tłoka. Gładkość powierzchni płaszcza

daje na ogół zowalizowanie tłoka rzędu 0,01—0,03 mm. Wielkości uzyskiwanych odkształceń należy dokładnie kontrolować za pomocą mikrometra.

Innym sposobem owalizacji jest ostrożne zgniatanie tłoka w imadle wzdłuż osi otworu sworznia. Powierzchnie płaszcza tłoka należy zabezpie-

A i /    ?

Rys. 4.46. Owu-lizacja tłoka (D> Di)

Rys. 4.45. Docierak nastawny do otworów na sworzeń tłokowy

I — kamienie karborundowe, 2 _ śruba na-

stawcza, 3 — oprawki kamieni, 4 — nakrętka nastawcza, 5 — część stożkowa do mocowania we wrzecionie maszyny

tłoka powinna mieścić się w 9—10 klasie. Ostre krawędzie rowków; na pierścienie tłokowe oraz dolne i górne krawędzie tłoka należy załamać wg wymiaru 0,1—0,2/45°.

Przy obróbce mechanicznej tłoka, duże trudności sprawia niekiedy uzyskanie właściwego zowalizowania części prowadzącej. Opisane niżej sposoby owalizacji tłoka są proste, wymagają jednak pewnej wprawy. Niedoświadczonym zaleca się przeprowadzenie najpierw kilku prób na starych tłokach.

Jednym ze sposobów jest plastyczne odkształcenie (zgniecenie) tłoka wzdłuż osi sworznia tłokowego. Trzymany w ręku tłok uderza się z umiarkowaną siłą igelitowym lub drewnianym młotkiem o ciężarze około 0,3 kG. Uderzać należy wzdłuż osi sworznia, w miejscach bezpośrednio nad i pod otworem na sworzeń. Jedno dość silne uderzenie czyć przed pokaleczeniem i zagniece-niem za pomocą podkładek z twardej skóry lub twardej płyty spilśnionej. Przy czynnościach tych konieczna jest duża ostrożność ze względu na możliwość pęknięcia tłoka.

Wymiana pierścieni tłokowych

Pierścienie tłokowe należą do części silnika, które wskutek normalnego zużycia wymieniane są zazwyczaj już po kilku lub kilkunastu tysiącach kilometrów przebiegu motocykla, a więc po uzyskaniu około Vs—-li przebiegu mię-dzynaprawczego silnika.

Jako ogólne kryterium potrzeby wymiany pierścieni tłokowych — bez konieczności rozbiórki silnika — przyjmuje się dla silnikowi dwusuwowych spadek ciśnienia sprężania o 10—15°/o w stosunku do ciśnienia uzyskiwanego

72