10512 medsadowa
2

Z.Z.b. Inne artykuły k.k. dotyczące przestępstw przeciwko zdrowiu

Jeżeli do uszkodzeń ciała, o których mowa w art. 15l5?i 15^-k.k., doszło w wypadku drogowym lub w wyniku innych naruszeń zasad bezpieczeństwa w komunikacji lądowej, wodnej lub powietrznej, to sankcje karne za spowodowanie tych obrażeń ciała zgodnie z art. 145 k.k. są znacznie surowsze niż za spowodowanie takich samych uszkodzeń ciała w innych okolicznościach. W związku z powyższym lekarz biegły, przeprowadzając badanie osoby, która doznała uszkodzeń ciała w wypadku drogowym, będzie niejednokrotnie zobowiązany do wydania opinii, czy stwierdzone uszkodzenia powstały w okolicznościach podanych przez pokrzywdzonego. //v

Rozdział X2H k.k. (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu) poza przepisami dotyczącymi śmierci człowieka (art art. 148—152 i art. 157) oraz artykułami odnoszącymi się do spowodowania poprzednio omówionych uszkodzeń ciała lub rozstroju zdrowia, obejmuje również przestępstwa nielegalnego przerwania ciąży (art.art. 153 i 154 k.k.), a także przestępstwa polegające na narażeniu człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia (art. art. 158—164 k.k.). Ta ostatnia grupa przestępstw przed ich osądzeniem często wymaga również opinii lekarza biegłego, który winien wypowiedzieć się na podstawie przedłożonych danych. Ponieważ chodzi tu wyłącznie o narażenie życia i zdrowia osoby pokrzywdzonej, lekarz biegły nie ocenia w tych przypadkach ujemnych skutków przestępstwa, lecz tylko potencjalną możliwość ich powstania, przy czym niebezpieczeństwo tego rodzaju musi być bezpośrednie, a nie w odległej przyszłości.

Tak np. za sarno narażenie innej osoby na zakażenie chorobą weneryczną, w tym również AIDS, przez sprawcę dotkniętego taką chorobą, przewidziana jest kara pozbawienia wolności do lat 3 (ąrt. 16^ kjki). Lekarz biegły w tych przypadkach bywa wzywany do badania zarówno osoby narażonej, jak i sprawcy, w celu ustalenia, czy istniały warunki, w których zachodziło niebezpieczeństwo zarażenia. Warunkami podstawowymi zaistnienia przestępstwa z art. 16$ k.k. są: choroba weneryczna sprawcy lub inna choroba zakaźna przenosząca się szczególnie łatwo drogą kontaktu płciowego i odbycie stosunku płciowego przez osobę chorą.

W związku z art. 159, przewidującym odpowiedzialność karną za udział w bójce lub pobiciu człowieka, biegły może być pytany, czy sprawca użył niebezpiecznego narzędzia. Niebezpiecznym narzędziem może okazać się nie tylko broń palna lub nóż, ale i szereg innych przedmiotów lub ich części, np. odtłuczona szyjka od butelki, którą można spowodować ciężkie uszkodzenie ciała, żrący płyn, gaz, czy też przewód elektryczny będący pod napięciem.

Karalność samego udziału w bójce lub pobiciu, w których naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia (art. 158 § 1 k.k.) powoduje, że sądy nierzadko powołują lekarza biegłego do oceny całości zajścia na podstawie materiałów zebranych w czasie przewodu sądowego. Wyjaśnienia wymaga, że bójka jest to wzajemne starcie się więcej niż dwu osób i zadawanie sobie urazów połączonych z naruszeniem nietykalności cielesnej ciała; każdy z uczestników bójki występuje w podwójnym charakterze: napastnika i napadniętego. Pobicie natomiast polega na zadaniu urazów jednej osobie (lub większej liczbie osób) przez grupę napastników (co najmniej dwóch). Osoba (osoby) napadnięta jedynie odbiera ciosy.

ł.2.6. Artykuł 1H7 k)k.

(\ .i ‘ ,J 2/^7 t

H yU ni Uli ( 1: Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, alf* pozostawiając lub pozostawiając tylko nieznaczne ślady na ciele, podlega karze imUinwienia wolności <Jo roku, ograniczenia wolności albo grzybny,

11 ość zacytowanego artykułu zawarta jest w rozdziale X35#V k.k., poświęconym tu/ustępstwom przeciwko czci i nietykalności cielesnej. Przepis ten chroni utykalność osobistą obywatela przed agresywnymi działaniami, noszącymi iminkter zniewagi czynnej. Naruszyć nietykalność cielesną można w różny ’ł""»ób, m.in. przez policzkowanie, popchnięcie, potrącenie, podstawienie nogi,

' a' i zypnięcie, ukłucie, oblanie nieczystościami, a także wodą, oplucie, szarpanie i ubranie, targanie za włosy, obcięcie włosów. Doznania pokrzywdzonego mogą M w parze z uczuciem bólu fizycznego, a także ze spowodowaniem „nieznacznych i,ułów na ciele”. Takimi śladami są niewątpliwie zanieczyszczenia skóry ziemią, Murem, sadzą, farbą, które mogą w określonych warunkach dowodzić uderzenia.

' i*’ ulega wątpliwości, że do śladów takich zaliczyć można obrzęk i zaczer-ienienie skóry.

Natomiast wątpliwości wielu lekarzy budzi kwalifikacja drobnych uszkodzeń Hild, w postaci niewielkich otarć naskórka bądź pojedynczychluScówTZgoćLnie Ilością cytowanej uprzednio tezy Sądu Najwyższego z dn. 6.11.1973 r. drobne liodzenia ciała, które nie naruszyły w ogóle czynności określonego narządu -dn, należy również zaliczyć do „nieznacznych śladów na ciele” zgodnie z art.afftj?' | I k.k., a nie do uszkodzeń ciała kwalifikowanych zgodnie z treścią art. l*ń i r&k.k.

Wobec niejednolitości stanowisk poszczególnych ośrodków sądowo-lekarskich ■ikresie interpretacji treści tego artykułu Kodeksu karnego zaleca się, by lekarz i milty, stwierdzając, że opisane przez niego nieznaczne uszkodzenia ciała nie imiwodowało uchwytnego (tj. o istotnym natężeniu) naruszenia czynności okreś-imiego narządu ciała, ograniczył się do szczegółowego przedstawienia swoich «|iuNlrzeżeń i wyników lekarskich, pozostawiając sądowi rozstrzygnięcie kwalifi-• u jl czynu sprawcy (art. 15^ § 2 czy art.3<$f§ 1).

Lekarz jako biegły w procesie cywilnym

13.

1.3.1. Podstawy prawne. Główne zadania    \

lekarza biegłego

kodeks postępowania cywilnego zawiera przepisy odnoszące się m.in. do lekarzy powoływanych do pełnienia czynności biegłych w procesie cywilnym. Przepisy te M nn ogół analogiczne do przepisów Kodeksu postępowania karnego, uprzednio umówionych. O ile jednak w procesie karnym lekarska ocena skutków obrażeń min, doznanych przez „pokrzywdzonego", ma znaczenie dla wymiaru kary hi/okanej przez sąd wobec sprawcy, o tyle w sprawach cywilnych opinia lekarska |p»l pomocna przy osądzeniu odszkodowania materialnego za doznane uszkodzeniu ciała lub rozstrój zdrowia, albo też z tytułu ustawowego obowiązku.ałimen-Ini yjnego. Osobę, która poniosła szkodę i żąda odszkodówamaT^iazywa się W postępowaniu cywilnym „poszkodowanym" Zobowiązanym do naprawienia wkody jest sprawca, przy czym może być nim tak osoba prywatna, jak i instytucja