11110 Obraz07

Wydarzenia te zadecydowały o losie Sandomierza. Okrążone jednostki niemieckie rzuciły gros swych sił do natarcia w celu odzyskania połączeń z frontem XXXXII KA. Natomiast oddziały radzieckie natychmiast podjęły walki o miasto, które już 18 sierpnia zostało oswobodzone. W walkach

0    Sandomierz uczestniczyły 350 DP gen. mjr. Grigorija Wiechina z 24 KA 13 A (w składzie tej dywizji znajdował się 1180 pp ppłk. Wasilija Skopienki, który wyróżnił się w ocaleniu od zniszczeń zabytków miasta), 329 DP gen. mjr. Zachara Trofimowa z 22 KA 3 AGw oraz jednostki rodzajów wojsk i służb obu tych armii. Radzieckie siły wspierał 208 pułk nocnych bombowców („kukurużni-ków”) płk. Leonida Józefa ^I7.

Wyparte z Sandomierza wojska nieprzyjaciela podjęły walkę w okrążeniu na północ od miasta, ściśnięte nad Opatówką od Komorna do Dwikoz.

W wyniku natarcia wojsk radzieckich na kierunku Sandomierza i Ożarowa położenie broniącego się tu XXXXII KA bardzo się pogorszyło. Szczególnie trudna była sytuacja jednostek okrążonych. Dla utrzymania frontu obrony musiano tam wykorzystywać także sztaby i tabory.

W związku z tym dowódca Grupy Armii „Północna Ukraina” skierował do 4 APanc 17 DPanc, która walczyła dotychczas w składzie 17 A w rejonie na zachód od Mielca. Podporządkowano ją XXXXII KA, który już 17 sierpnia rzucił tę dywizję wraz z kilkoma różnymi jednostkami do kontrataku w celu odblokowania okrążonego zgrupowania. Uderzenie wykonane zostało z rejonu Stodół w kierunku południowo-wschodnim. Rozgorzały zacięte walki, które na razie nie przyniosły Niemcom oczekiwanych rezultatów. Wojska radzieckie nie tylko skutecznie odparły ten kontratak, ale powiększyły również (na kierunku Ożarowa) swe włamanie w obronę XXXXII KA ^,8.

Dowódca 4 APanc, chcąc odciążyć swe wojska w północnej części przyczółka, rozkazał uaktywnić zamierające przeciw uderzenie III KPanc. Podjęte przez niego ataki doprowadziły do kolejnego włamania w ugrupowanie wojsk radzieckich na głębokość do 6 km. Włamanie to jednak szybko zostało zaryglowane. 18 sierpnia gen. Balck musiał przyznać, że silna obrona radziecka

1    wykonane kontrataki, które uzyskały nawet duże powodzenie, zatrzymały natarcie III KPanc¹⁹. 19 sierpnia wojska radzieckie całkowicie opanowały sytuację podczas walk toczonych z III KPanc, a nawet zaczęły przejmować inicjatywę w swoje ręce.

Taki rozwój sytuacji zmusił dowódcę 4 APanc do rewizji dotychczasowej koncepcji bitwy na przyczółku sandomierskim. Ocenił on, że podstawowe niebezpieczeństwo leży w niepomyślnym rozwoju wydarzeń na północnym

¹¹ Oswohożdienije gorodow, s. 398.

'■ Mapy sprawozdawcze Grupy Armii „Północna Ukraina” z 14-18 sierpnia 1944 r., MiD WIH, l. 78, roi. 136, kl. 6065269 - 6065274; meldunek Grupy Armii „Północna Ukraina” z 17 sierpnia 1944 r., MiD WIH. t. 312, roi. 1321. kl. 000261 -000263; A. Babadżanian, op. rit.. s. 261 -263.

¹⁹ Meldunek Grupy Armii „Północna Ukraina” z 18 sierpnia 1944 r.. MiD WIH, t. 312. roi. 1321, kl. 000406-000410.

97