13459 strona (347)

Tabela 7-2. Stosowane obecnie jony: właściwości i źródła

Hydrokortyzon: maść 1%, możliwe inne źródła, biegun dodatni; działanie przeciwzapalne; unikać maści konserwowanych „parabenem”. Zastosowanie: zapalenie stawów, ścięgien, mięśni i kaletek maziowych.

Metacholina: maść Mecholyl, wytwarzana przez Gordon Labs. Upper Darby. PA.: biegun dodatni: rozszerza naczynia, działa znieczulająco. Zastosowanie: zapalenie nerwów, ubytki nerwowo-naczy-niowe. skręcenia stawów, obrzęki (patrz ryc. 7-10).

Lidokaina: z Xylocaine 5%, Astra Pharmaceutical Co.. Westboro, MA; biegun dodatni; działanie znieczulające i przeciwbólowe. Zastosowanie: zapalenie nerwów i kaletek maziowych, bóle przy poruszaniu (patrz ryc. 7-11).

Kwas octowy: roztwór podstawowy 10%, rozcieńczony do 2%; biegun ujemny. Zastosowanie: rozpuszczanie złogów wapnia, zapalenie mięśni kostniejące, zapalenie okołostawowe (patrz ryc. 7-12).

Jodyna: z preparatu lodex (z salicylanem metylu); biegun ujemny: działanie zmiękczające, bakteriobójcze, przeciwbólowe. Zastosowanie: blizny, zrosty, fibrositis.

Salicylany: z maści Myoflex (Adria Labs, Columbus. OH), 10% roztworu salicylanów lub preparatu lodex. koniecznie z salicylanem metylu (Medtech Labs Inc., Cody, WY); biegun ujemny: zmniejsza zastój krwi, działanie przeciwbólowe.

Zastosowanie: bóle mięśni, reumatoidalne zapalenie stawów'.

Magnez: z 2% roztworu siarczanu magnezu (sole Epsom); biegun dodatni; działanie przeciwskurczowe. przeciwbólowe, rozszerza naczynia. Zastosowanie: zapalenie kostno-stawowe, zapalenie mięśni i nerwów.

Miedź: 2% roztwór siarczanu miedzi (II); biegun dodatni; działanie drażniące, bakteriobójcze, przeciw-grzybicze. Zastosowanie: alergiczny nieżyt nosa. grzybica skóry (stopa sportowca).

Cynk: z tlenku cynku w 20% maści: biegun dodatni; działanie drażniące, bakteriobójcze, wspomaga gojenie się ran. Zastosowanie: zapalenie ucha, owrzodzenia, zapalenie skóry i inne otwarte zmiany chorobowe.

Wapń: z 2% roztworu chlorku wapnia; biegun dodatni; normalizuje próg pobudliwości. Zastosowanie: stany skurczowe mięśni, zapalenie okołostawowe, palce kurkowe i niezbyt nasilone drżenia </ wyjątkiem zespołu Parkinsona).

Chlor: z chlorku sodu (NaCl), roztwór 2%: biegun ujemny; działanie zmiękczające. Zastosowanie: blizny i zrosty.

Lit: z chlorku lub węglanu litu, roztwór 2%; biegun dodatni. Zastosowanie: leczenie guzków dnawych (patrz ryc. 7-13).

Hialuronidaza: z Wydase (Wyeth. Philadelphia. PA); roztwór sporządzić zgodnie z informacjami na flakonikach; biegun dodatni; środek ułatwiający wchłanianie obrzęków, również po skręceniu stawu.

Dopiero po uzyskaniu odpowiedzi na te pytania kompetentny fizykoterapeuta będzie w stanie tak wykorzystać możliwości jono-forezy, by pacjent odniósł jak największą korzyść, a jednocześnie by samemu nie wpaść w pułapkę „odbębniania" rutynowych zabiegów. Informacje z tego rozdziału powinny pomóc fizykoterapeutom odpowiedzieć na powyższe pytania i sprawnie opracować plan zabiegów jonoforezy.

Wybór odpowiedniego jonu

Wykaz obecnie stosowanych jonów i związków będących ich źródłami (tab. 7-2) należy okresowo aktualizować zgodnie z zaleceniami i komentarzami stosownej instytucji (w USA - FDA). Należy również zapoznawać się z doniesieniami naukowymi i informacjami przekazywanymi przez innych fizykoterapeutów stosujących tę metodę.

Uwagi ogólne dotyczące wyboru jonu

1. Jony ujemne wykazują w większości działanie rozmiękczające tkanki i powinny być wykorzystywane właśnie do tego celu (np. w przypadku blizn, zrostów, gruzeł-ków w fibrositis, zrostowego zapalenia torebki stawu, zwapnień i stanów skurczowych mięśni).

165