144 145

i:

o

b

Ryc. 87. Przestrzeń półksiężycowata Traubcgo od przodu: a — prawa linia środkowa obojczykowa; b — lewa przednia linia pachowa; c — przestrzeń półksiężycowata Traubcgo (pole żółte), strzałka oznacza kierunek opukiwania.

Ryc. 88. Przestrzeń półksiężycowata z boku: a — lewa przednia linia pachowa; b — lewa środkowa linia pachowa; c—pępek; d—stłumienie wątrobowe; e — śledziona; / — przestrzeń Traubego (pole żółte).

W związku z mniejszą powietrznością płuc odgłos bębenkowy w tych chorobach nieraz jest jednocześnie przytłumiony.

W rozedmie płuc odgłos bębenkowy bywa bardzo głośny. Nadano mu nazwę „odgłosu opukowego pudłowego”. Taki sam nadmiernie głośny odgłos opukowy bębenkowy czasami stwierdza się powyżej dużego wysięku opłucnego w drugim lewym międzyżebrzu.

Zmienność odgłosu opukowego. Odgłos opukowy niekiedy ulega zmianie w tym samym miejscu, nawet podczas tego samego badania. Zmiana może zależeć od zmiany położenia ciała. Jeżeli np. jama płucna albo jama opłucnej zawiera jednocześnie powietrze i płyn, to gdy chory leży na wznak, odgłos opukowy jest bębenkowy; gdy usiądzie lub wstanie, zwłaszcza jeżeli przy tym pochyli się ku przodowi, odgłos będzie w dolnej części stłumiony, a w górnej bębenkowy, natomiast w położeniu na czworakach powstanie na całej powierzchni odgłos stłumiony. W ropniaku opłucnej z odmą nieraz stwierdza się stłumienie w dolnej części klatki piersiowej od przodu, gdy chory stoi pochylony ku przodowi, a nad stłumieniem odgłos metaliczny, gdy zaś chory położy się na boku — stłumienie wzdłuż kręgosłupa. Tym zmianom charakteru odgłosu opukowego towarzyszy objaw Biermera.

Silny kaszel oraz głęboki wdech usuwając niedrożność oskrzela mogą spowodować w miejscu jamy płucnej zmianę odgłosu stłumionego na bębenkowy lub jawny.

Opukiwanie przestrzeni pólksiężycowiłcj Traubcgo (ryc. 87 i 88). Przez nazwę: .przestrzeń półksiężycowata Traubcgo" rozumie się przestrzeń znajdującą się między lewym piatem wątroby, dolną granicą lewego płuca i śledzioną a ograniczoną od dołu przez lewy tuk żebrowy.

W warunkach prawidłowych odgłos opukowy w tej przestrzeni jest bębenkowy, zależnie od drgań powietrza w żołądku. Przestrzeń zmniejsza się w chorobach serca przebiegających z obniżeniem dolnej granicy stłumienia sercowego, w chorobach cechujących się powiększeniem śledziony ku górze, w przypadkach powiększenia lewego płata wątroby oraz w wysiękowym zapaleniu lewej opłucnej.

Przestrzeń Traubcgo bada się prawie wyłącznie w celu różnicowania jpUnopneumonia’ dolnego płata lewego płuca z wysiękowym zapaleniem lewej opłucnej. W obu chorobach odgłos opukowy w dole lewej okolicy pachowej jest stłumiony, a drżenie piersiowe zniesione. Różnica polega na tym, że w ^plenopneumonia" przestrzeń półksiężycowata Traubcgo jest zachowana, a w wysiękowym zapaleniu opłucnej zmniejszona od góry.

Opukiwanie przeprowadza się w sposób następujący, opukuje się bardzo słabo wzdłuż linii przeprowadzonej od połowy linii, łączącej miejsce przyczepu VII lewego żebra do mostka z lukiem IX żebra, do miejsca przecięcia przedniej linii pachowej z górnym brzegiem VI żebra (ryc. 87).

Od odgłosu bębenkowego jamowego w innych miejscach klatki piersiowej różni się odgłos w przestrzeni półksiężycowalej tym, że nie daje objawu Wintricha.

OZNACZANIE GRANIC PLUĆ I ICH ZMIANY

Z granic płuc daje się określić jedynie boczne i przyśrodkowe granice szczytów płuc oraz dolne granice.

Granice płuc oznacza się równocześnie ze szczegółowym opukiwaniem klatki piersiowej przy użyciu średniej siły opukowej w kierunku prawidłowych granic płuc aż do przejścia odgłosu opukowego jawnego w stłumiony. Zorientowawszy się w ten sposób, gdzie się znajduje granica, w celu dokładniejszego jej oznaczenia przechodzimy w tym miejscu do słabego opukiwania. Zwłaszcza trzeba tego przestrzegać, gdy się bada granicę płuc w lewej linii środkowej obojczykowej i w lewej środkowej pachowej, gdyż silniejsze opukiwanie wywołując drgania powietrza w żołądku może dać wynik nie odpowiadający istotnej dolnej granicy płuca. Jeżeli i przy opukiwaniu słabym otrzymuje się w lewej linii środkowej pachowej na rozległej przestrzeni odgłos bębenkowy, wtedy należy zbadać opukiwaniem słabym odgłos opukowy wzdłuż linii przeprowadzonej od szczytu lewej pachy do miejsca przecięcia się górnego brzegu IX żebra z tylną linią pachową.

Oznaczone opukiwaniem granice płuc nie zawsze odpowiadają istotnym, nawet gdy się stosuje opukiwanie słabe, ponieważ stłumienie może zależeć od zmian w samym płucu lub w opłucnej. Rozstrzygnąć zagadnienie granicy płuca można w takich przypadkach dopiero po uwzględnieniu całego obrazu chorobowego.

Wobec niejednakowego rzutu granic płuc w różnych położeniach ciała (sir. 133) zawsze się zaznacza, w jakim położeniu granice badano. Zazwyczaj bada się je w pozycji pionowej chorego, a u ciężko chorych — od przodu i z boku w pozycji na wznak, z tyłu — w pozycji siedzącej, w przypadkach zaś szczególnie ciężkich — w położeniu chorego na boku.

Oznaczanie granic płuc rozpoczynamy od szczytów płuc w dołkach nad-obojczykowych i w okolicach nadgrzebieniowych. Odróżniamy w każdym szczycie granicę przyśrodkową i boczną.

10 Zaiys ogólnej diagnostyki 145