12541 Obraz9 (17)

Robotnik w Polsce Ludowej to wykształcony, kulturalny i świadomy budowniczy lepszego jutra dla siebie i przyszłych pokoleń.

W przedsiębiorstwach budowlanych pracuje sporo murarzy, którzy jednocześnie wykonują roboty zduńskie. Tacy jednak zdunowie budują często piece o przestarzałej konstrukcji, powodującej wielkie marnotrawstwo opału. Wielu z nich nie zna podstaw, na których opiera się samo nagrzewanie piepa, i nie zastanawia się nad zagadnieniem oszczędności opału, wydajności cieplnej itp. Zagadnienie to zna natomiast i rozumie wykwalifikowany izdun.

Od dawna już buduje się piece typu komorowego, k/tóre w porównaniu z piecami dawnej konstrukcji zużywają przy tej samej zdolności ogrzewczej tylko połowę opału. Piece te w naszym kraju są jeszcze bardzo mało znane, a nie zna ich wcale większość zdunów. Wprowadzenie tych pieców do naszego budownictwa, zapoznanie z ich walorami ogółu użytkowników, a następnie ich udoskonalenie i dostosowanie do naszych potrzeb, to w ogólnych zarysach zadanie nowo wykształconych zdunów.

Stoimy u progu nowego planu 5-letniego, w ślad za którym przyjdą nowe plany gospodarcze. W toku realizacji tych planów budownictwo polskie, a szczególnie budownictwo mieszkaniowe, będzie się w dalszym ciągu intensywnie rozwijało. Będzie więc nam potrzeba ogromnej liczby wykwalifikowanych zdunów, którzy będą znali doskonale nowoczesne konstrukcje piecowe i potrafią przebudowywać stare urządzenia ogrzewcze na nowe, zgodnie z jedną z podstawowych zasad w naszej gospodarce narodowej ■— zasadą oszczędności.

Polska Ludowa zapewnia robotnikowi warunki należytej pracy, dba o jego zdrowie, higienę i bezpieczeństwo pracy. Dowodem tego są: ośrodki wczasowe, sieć szpitali, sanatoria, wydawane corocznie milionowe sumy na polepszenie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Stale rozwijany system świadczeń socjalnych przyczynia się do podnoszenia stopy życiowej klasy robotniczej. Nasz młody robotnik musi sobie z tego zdać sprawę, musi wiedzieć, że on właśnie jest przedmiotem największej troski ze strony państwa, a jego praca, jak zresztą praca w ogóle, jest honorem i zaszczytem.

i. Wyjaśnienia wstępne

Spoiwo, którym zdun łączy poszczególne części składowe pieca, nazywa się zaprawą zduńską.

Zaprawa zduńska jest materiałem dostatecznie lepkim, dobrze przylegającym do łączonych części i plastycznym, tzn. dającym się łatwo rozprowadzać po ich powierzchni. Powinna ona po nałożeniu na ozęści łączone tężeć, a po pewnym czasie wyschnąć i stwardnieć, łącząc spajane części dostatecznie silnie i szczelnie.

Zaprawa zduńska powinna być także odporna na wysokie temperatury w piecu, tzń. nie powinna pękać ani rozpadać się pod ich działaniem.

Głównym surowcem, z którego sporządzamy zaprawę zduńską jest glina.

Glina jako końcowy produkt procesu wietrzenia skał znajduje się w skorupie ziemskiej. Jest ona mieszaniną różnych nierozpuszczalnych składników, wśród których najważniejsze są minerały ilaste. Charakterystyczną cechą tych minerałów jest to, że po rozrobieniu z wodą tworzą jednolitą plastyczną masę. Glina przy naturalnej wilgotności jest tłusta i gładka. Zarobiona dodatkowo z odpowiednią ilością wody staje się bardziej płynna.

Domieszka innych składników, a mianowicie związków żelaza i cząstek organicznych powodują, że gliny mogą mieć zabarwienie szare, żółtawe, .aż do ciemnobrązowego.

Oprócz minerałów ilastych glina gruntowa zawiera prawie zawsze piasek. Czasem występują w glinie jeszcze takie składniki, jak margle lub większe części organiczne. Zanieczyszczona w ten sposób glina nie nadaje się na zaprawę zduńską.

Glina zawierająca mało piasku ma połysk. Zgniatana w stanie, naturalnej wilgotności nie kruszy się. Z wodą zarabia się trudno, lecz po zarobieniu wykazuje dużą lepkość (spójność). Glinę taką nazywamy tłustą.

Jej przeciwieństwem jest glina chuda, zawierająca większą ilość piasku i innych składników. Glina taka ma wygląd matowy,

9