15575 Obraz (1307)

Przez standardowe instrumenty polityki pieniężnej rozumiane są te narzędzia, które obecnie stanowią pewien kanon instrumentarium, powszechny dla większości gospodarek rynkowych. Prowadzenie polityki pieniężnej w takiej gospodarce wymaga stosowania instrumentów nie zakłócających działania mechanizmu rynkowego. Dodatkowo, prowadzenie współczesnej procesowej polityki pieniężnej polega na dokonywaniu interwencji na rynku pieniężnym, w szczególności na jego części międzybankowej. Skutkiem tych interwencji jest kształtowanie płynności na rynku pieniężnym i wysokości krótkoterminowych stóp procentowych. Do instrumentów służących kształtowaniu sytuacji na tym rynku należy zaliczyć przede wszystkim⁷:

\

-    rezerwę obowiązKową, -    W\ivoU‘ OfolU-e/ i adwwW#*

-    operacje depozytowo-kredytowe, a

pomimo

operacje otwartego rynku.    I

że jest instrumentem

Pierwszy z instrumentów,

administracyjnym, odgrywa dużą rolę w stabilizowaniu sytuacji płynnościowej sektora bankowego, a jego negatywny wpływ na funkcjonowanie mechanizmu rynkowego w ostatnich latach został ograniczony przez odpowiednią parametryzację tego narzędzia. Z kolei dwa pozostałe instrumenty są obecnie najczęściej stosowanymi instrumentami o charakterze rynkowym.

Z uwagi na to, że wymienione powyżej instrumenty pełnią kluczową rolę we współczesnej polityce pieniężnej, prezentacji ich istoty, rodzajów oraz mechanizmów oddziaływania poświęcono osobne rozdziały niniejszego opracowania.

Niestandardowe instrumenty polityki pieniężnej są narzędziami stosowanymi bardzo rzadko (wręcz wyjątkowo) we współczesnej polityce pieniężnej. Są to głównie instrumenty administracyjne, których używanie zakłócałoby funkcjonowanie gospodarki rynkowej. Obecnie ich wykorzystanie może być uzasadnione wyjątkową sytuacją, np. kryzysem walutowym. Dodatkowo, instrumenty takie były i mogą być stosowane w przypadku realizowania programu transformacji gospodarki z planowej (etatystycznej) w rynkową. Z uwagi na nikłe znaczenie tych instrumentów dla współczesnej polityki, prezentacja części z nich zostanie przeprowadzona w ostatnim

rozdziale.

Do najważniejszych niestandardowych instrumentów współczesnej polityki pieniężnej można zaliczyć:

pułapy (plafony) kredytowe, kontrolę emisji, pułapy emisji -

narzędzia stanowiące najostrzejszą ingerencję banku centralnego

⁷ D. Tyraoczko, Instrumenty’ interwencji banku centralnego na rynku pieniężnym, „Materiały i Studia” nr 102, NBP, Warszawa 2000, s. 3.

9