15748 skanuj0020

działa Robert Owen (1771-1858). Jego pionierskie przedsięwzięcie „Nowa Instytucja” - rodzaj społecznego eksperymentu, miała udowodnić, że los jednostki kształtują warunki jej życia. A co ważniejsze, że warunki te można i należy świadomie kształtować. Myśl ta odżyła w koncepcjach Paula Ber-I'emanna (1862-1946), Heleny Radlińskiej (1879-1954) i innych pedagogów początku XX w. Stała się fundamentalnym elementem myślenia pedagogów połecznych. Świat człowieka trzeba budować jego siłami w imię jego ideałów - podsumowała tę ideę H. Radlińska. Praktyka społeczna zostaje wzbogacona o celowo organizowane instytucje i placówki wychowawcze i opiekuńcze kompensujące lub wspomagające naturalne otoczenie dziecka w procesie społecznego wychowania.

Stowarzyszenia i związki młodzieży artykułują swoje praktyczno-wycho-wawcze funkcje. Opieka z czynności charytatywno-sakralnej przemienia się w racjonalną działalność wychowawczą. Pedagogika społeczna, która narodziła się jako odrębny nurt refleksji w drugiej połowie XIX wieku, na jego przełomie uzyskuje doniosłe teoretyczne inspiracje, które wpłyną twórczo na i uzwój badań oraz instytucjonalny i czynnościowy obraz środowiska życia i /Jowieka.

Te przeobrażenia myśli pedagogicznej oraz praktycznego i instytucjonalnego pejzażu środowiska wychowawczego są doskonałym świadectwem na ••wiązki pedagogiki z innymi dyscyplinami. Wszak to właśnie rozwój socjologii, biologii, antropologii i innych nauk przyrodniczych odmienił oblicze pedagogiki i w znacznym stopniu psychologii.

Niejasności pojęciowe

Od badań i koncepcji E. Durkheima oraz F. Tónniesa rozpoczęła się też swoista eksploracja refleksji i badań nad rolą grupy w procesie wychowania.

Warunki

istnienia

Szczególną postacią grupy w rozumieniu pedagogicznym są grupy ró-w icśnicze. Nazwa grupy rówieśniczej odnosi się w pierwszym rzędzie do i np dziecięcych i młodzieżowych. Ale nie jest to uprawnione ograniczenie, każdy człowiek tkwi niemal przez całe życie w kręgu jednej lub wielu grup niwieśniczych. Rówieśnictwo oznacza wprawdzie pewną względną równość ■■ irku, ale konotacja tego pojęcia zawiera znacznie więcej charakterystyczna It treści nazwy grupy rówieśniczej. Mieszczą się w niej przede wszystkim dwie cechy konstytutywne: „Tónniesowska wspólnota” i arystotelejska przy-11 n Jest to więc organizm społeczny wyróżniony spośród innych nie ze u /ględu na cechę demograficzną - wieku, lecz ze względu na typ więzi, Niskie, nacechowane wzajemną aprobatą uczestnictwo. Jest to więc naj-rsciej grupa pierwotna, aczkolwiek mogą i występują bogate formy instytut H nudne grup rówieśniczych np. organizacje młodzieżowe, które mają h.uakter grup wtórnych, celowych.

Wybitny teoretyk i badacz grup pierwotnych Charles H. Cooley tak oto • li liniuje' pojęt u^- li i .-hu nowości:

175