15872 P1090281

Pr/ci hodtąc do    charakterystyki kosztów stałych i kosztów

zmiennych, należy podkreślić. i> ze w/.ględu na stopień stabilności i zmienności tych kasztów możnu dokonać dalszego ich podziału. I tak w obrębie kosztów .stałych wyróżniamy:

•    koszty bezwzględnie stale.

•    koszty skokowe siole.

Koszty bezwzględnie stałe są całkowicie niezależne od skali produkcji Nic podlegały więc żadnym zmianom przy zmianach wielkości produkcji NV praktyce kosztów bezwzględnie stałych jest niewiele; przykładem jest koszt amortyzacji ustalony metody liniowy. W przypadku kosztów bezwzględnie stałych koszty jednostkowe są wielkościami malejącymi. Sytuację tę ilustruje schemat 3.4.

Koszty skokowo stule zachowują jednakowy poziom tylko w pewnym przedziale wielkości produkcji, po przekroczeniu którego następuje ich skok na wyższy poziom, na którym znowu występuje pewna ich stabilizacja do określonej wielkości produkcji- Takim kosztem jest koszt wynajmu pomieszczeń produkcyjnych. Na danej powierzchni produkcyjnej można wyprodukować określoną wielkość wyrobów. Zwiększenie produkcji wymaga wynajęcia dolinkowej powierzchni, co powoduje istotny wzrost kwoty czynszu. Koszty jednostkowe w przypadku kosztów skokowo stałych są wielkościami malejącymi również skokowo. Ilustrację kosztów skokowo stałych zawierają dane tablicy 3.5 oraz schemat 3.6.

Ibblica 3-5. Rozmiary produkcji I koszty skokowo stule

Produkcja (w ttt)	Całkowite koszty skokowo stale (w zł)	Jednostkowe koszty skokowo stale (w zlj
10	600	60
20	600	30
30	1 200	40
40	1 200	30
50	1 200	24
60	1 800	30

W obrębie kosztów zmiennych wyróżnia się najczęściej:

•    koszty zmienne proporcjonalne,

•    koszty zmienne progresywne.

•    koszty zmienne degresywne.

Z kosztami zmiennymi proporcjonalnymi mamy do Czynienia wówczas, gdy wzrostowi wielkości produkcji towarzyszy proporcjonalny wzrost kosztów. Do kosztów zmiennych proporcjonalnych należą koszty bezpośrednio

Schemat 3,6: Zachowanie Sic kosztów ilutkuwo slnlycb w akofttd od /mian wielkości produkcji

I_I

VMW

pn&fc?

związane z wytwarzanymi produktami lub usługami. Będą to więc koszty materiałów bezpośrednich czy też plac bezpośrednich przy zastosowaniu systemu akordu prostego. Ilustrację liczbową kosztów zmiennych proporcjonalnych prezentują dane tablicy 3.4, a graficznie pokazuje je schemat 3:5.

Koszty zmienne progresywne rosną szybciej od wzrostu wielkości produkcji. Z tego względu są zjawiskiem negatywnym i mogą być akceptowane Wiko w krótkich okresach i w wyjątkowych sytuacjach- Przykładem kosztów zmiennych progresywnych są koszty plac pracowników zatrudnionych w godzinach nadliczbowych, w wolne soboty lub niedziele i święta. Stawki plac w dni wolne od pracy są odpowiednio wyższe od stawek płaconych w normalne dni robocze. Fakt ten powoduje z reguły szybszy wzrost płac od wzrostu produkcji Liczbową ilustrację kosztów zmiennych progresywnych przedstawiają dane tablicy 3.6 i graficznie schemat 3.7.

Ihbhca 3.6. Rozmiary produkcji i koszty zmienne progresywne

Produkcja (wszL)	Całkowite koszty zmienne progresywne (w zł)	Jednostkowe koszty I zmienne progresywne 1 (wd)
to	:eoó	60
20	. 1400	70
30	2400	m
40	3 600	*

Kaszty zmienne degresywne występują wtedy, kiedy wraz ze wzrostem wielkości produkcji następuje przyrost kosztów, ale w stopniu wolniejszym od przyrostu produkcji. Koszty jednostkowe mają wówczas tendencję do spadku. Przykładem kosztów zmiennych degresywnych są koszty plac pracowników zatrudnionych w systemie akordu prostego podczas wdrażania produkcji nowych wyrobów. W pierwszym okresie wdrażania, ze względu na małe doświadczenie i niską wydajność pracy pracowników, płace rosną relatyw-

65