17001 skanuj0016 (299)

ży pobrać 50 cm³ KC1 ; pH elektrometrycznie; i KOH należy dodać do

aF, przenieść do kolbki lej wygotowanej i ostu-ia, uzupełnić wodą do

,.d.a. NaOH, przenieść ylowanej wygotowanej 3 rozpuszczenia NaOH, :ępnego dnia sprawdzić

ileiny cz.d.a., przenieść . (95%) etylowego lub następnie uzupełnić do aleina barwi na różowo

»pH

znalezieniu wzajemne-5Ż jeżeli:

lia jonów wodorowych % możemy przedstawić

'yciągach wodnych lub / wyc^gach wodnych ■ ich określamy symbo-ch ln KC1 oznaczamy owierzchniach cząstek

koloidalnych. Stężenie ich oznaczamy symbolem pH(^Qj lub w skrócie pH^ (pH wymienne). Stąd też stężenie jonów wodorowych oznaczone w wyciągu ln KC1— pH_w, jest większe niż w wyciągu wodnym - pH_c. Przykładowo, jeżeli stężenie jonów wodorowych mierzone w wyciągu wodnym z gleby pH_c wyniesie 5, tj. 1CT⁵ gramorównoważnika na litr, to w wyciągu ln KC1 - pH_w może wynieść 4, tj. 10^-4 gramorównoważnika na litr. Stąd stężenie:

pH_w < pH,.

W Polsce przyjęto następujący podział gleb ze względu na stężenie jonów wodorowych mierzonych w wyciągach ln KC1:

1)    gleby silnie kwaśne o pH_w < 4,5;

2)    gleby kwaśne o pH_w od 4,6 do 5,5;

3)    gleby słabo kwaśne o pH_w od 5,6 do 6,5;

4)    gleby obojętne o pH_w od 6,6 do 7,2;

5)    gleby zasadowe (alkaliczne) o pH_w > 7,2.

W gleboznawstwie do oznaczania pH gleb stosujemy metody kolorymetryczne — orientacyjne, używane najczęściej w badaniach terenowych, i metody dokładne elektrometryczne- laboratoryjne.

a. Metoda kolorymetryczna

Metody kolorymetryczne polegają na! wykorzystaniu zmiany zabarwienia określonego indykatora lub zespołu (mieszaniny) indykatorów do określenia stężenia aktywnych (zdysocjowanych) jonów wodorowych w badanej próbce. Indykatory (wskaźniki) są to związki organiczne o charakterze słabych kwasów, zasad lub elektrolitów amfoterycznych.

Oznaczenie pH polega na porównaniu między barwną skalą wzorcową a barwą, którą po dodaniu odpowiedniej ilości indykatora przybierze badany roztwór czy też próbka glebowa.

Oznaczenie przeprowadzamy w kwasomierzu glebowym. Kwasomierz stanowi płytkę porcelanową Helliga, w której znajduje się wgłębienie - rowek, biegnący przez całą jej szerokość. Po obu stronach rowka znajduje się barwna skala w zakresie pH od 4 do 8. W tym tylko zakresie możemy tą metodą oznaczyć odczyn (pH) gleby. We wgłębieniu płytki umieszczamy pewną, niedużą ilość gleby i dodajemy kroplami z kroplomierza indykatora - wskaźnika Helliga (zespół odpowiednich wskaźników, czułych na stężenie jonów wodorowych w zakresie pH od 4 do 8) w takiej ilości aby cała próbka gleby została zanurzona w roztworze. Płytkę z glebą zalaną indykatorem pozostawia się na kilka minut w spokoju, a następnie lekko przechyla, aby odczynnik

- 89 -