17304 SNV36316

a Kołłątajem, opiekował się również ks. Franciszkiem S. Jezierskim. 3 VI17% _r król mianował go biskupem brzesko-łuckim, chociaż nominację Stolicy Apostolskiej otrzymał dopiero 29 XI 1790 r. Spędzał teraz wiele czaiJ w Janowie Podlaskim — rezydencji biskupów brzesko-łuckich, ale nadal częijJ przebywał w Warszawie i należał do Zgromadzenia Przyjaciół Ustawy Rządowej 3 Maja. Jako zwolennik Konstytucji angażował się w swej diecezji w przygotowanie sejmików deputackich i gospodarskich. W pierwszą rocznic* uchwalenia Konstytucji wygłosił kazanie, wydrukowane pt. Glos [...] przy założeniu pierwszego kamienia na Kościół Opatrzności Boskiej r. 1792 d. 3 majal na Placu Ujazdowskim miany.

Kazanie to było ostatnią publiczną wypowiedzią Naruszewicza] równocześnie w jakimś stopniu stanowiło rekapitulację całej jego działalności pisarskiej. Wyraził w nim radość z uchwalenia Konstytucji i pogląd, że Rzeczpospolita stanie się odtąd państwem niezależnym, a jej królowie będą suwerennymi władcami. W zwrocie do Stanisława Augusta ukazał sytuację, w jakiej dotąd znajdował się monarcha: „Królowałeś, Panie, a kto inny rządził”. Zwracał uwagę na okoliczności wewnętrzne i międzynarodowej które towarzyszyły upadkowi. „Nie masz zaiste w dziejach świata — mówił — takiego śladu, aby społeczeństwo jakie cywilne, groźnymi mocarzami otoczone, bez pewnego rządu, bez siły, zasiłków i zgody, bez powszechnegol ducha miłości ojczyzny, zapędem tylko prywatnej dumy mamione i kołata-l ne tak długo trwało”. Równocześnie wyrażał radość, jaką łączył ze] zmianami, zapowiadanymi przez ustawę 3 maja. Nie masz też — przypomi-l nał — żadnego w tychże dziejach śladu, aby społeczeństwo takie w małymi lat przeciągu potargawszy spokojnie i jednomyślnie obce i własne więzy, taki prędko z obalisk swoich powstać miało”. Kazanie kończył modlitwą, byl Bóg oświecił naród i pozwolił spełniać zamiary zapowiedziane w Kon-I stytucji.

Po przystąpieniu Stanisława Augusta do konfederacji targowickiejl 23 VII 1792 r. złożył także do niej akces. Zarówno król, jak i jego otoczenie,I zakładali, że tego rodzaju decyzją potrafią ocalić przynajmniej niektóre! z postanowień Konstytucji 3 Maja. W wyniku zaistniałej potem sytuacji! Naruszewicz wycofał się całkowicie z życia politycznego i nie wziął udziałuŁ w obradach sejmu grodzieńskiego, nie podjął się również obrony postawy! Poniatowskiego na tym sejmie. Z powracającym z Grodna królem spotkałj się 3 XII 1793 r. w Siemiatyczach w pałacu księżnej Jabłonowskie! i zdesperowany oświadczył, że nie będzie już zajmował się historią! Podobnie jak Stanisław August, nie pokładał żadnych nadziei w insurekcji! Odwiedził jeszcze Stanisława Augusta w Grodnie w lutym 1795 r. Scenę! spotkania z królem przedstawił pilnujący Stanisława Augusta rosyjski! generał, Eliasz Bezborodko, który w swym dzienniku zanotował: „Spotfl kanie z Najjaśniejszym Panem od tego się zaczęło, że obaj rzewnie płajfl kali”.

Naruszewicz zmarł 8 łipca 1796 r. w Janowie Podlaskim, przekaząfątfl

326