18286 skanuj0008 (154)

Tabela 2.2. Rozwój umiejętności dowolnego chwytania

j^^Usówna, 1964)_ fM&kU/SiUk OMM

Wiek	Droga ręki do przedmiotu	Sposób uchwycenia przedmiotu	Zaangażowanie obu rąk	Zajmowanie się^1 ® przedmiotem
4.-5. miesiąc	ruch wahadłowy; uruchomiony staw barkowy	chwyt prosty; chwyt całą dłonią od góry; palce owijają przedmiot; dłoń ułożona poziomo do podłoża	wykonuje symetryczne mchy ku przedmiotowi obiema rękami	zbiliżanie do ust; wypuszcza™
5.-6. miesiąc	ruch łukowaty; uruchomiony staw łokciowy	chwyt dłoniowo-łokciowy; chwytanie całą dłonią z wyłączeniem kciuka	sięga ku przedmiotowi jedną ręką	postukiwanie, potrząsanie^^ jest zdolne utrzymać dwóch przedmiotów jednocześnieS
6.-8. miesiąc	pochylanie całego ciała ku przedmiotowi; ruch łukowaty	chwyt nożycowy; przywodzenie kciuka do pozostałych palców	sięga jedną ręką; zaznacza się przewaga jednej ręki	trzyma po jednym przedmion w każdej ręce; ogląda je i przekłada z ręki do ręki
8.-9. miesiąc	zbliżanie bezpośrednie ręki ku przedmiotowi; uruchomiony staw nadgarstka	chwyt pęsetkowy; przeciwstawienie kciuka i palca wskazującego; chwytanie opuszkami palców	chwyta jednocześnie kilka przedmiotów; angażuje obie ręce	manipuluje przedmiotem użn wając obu rąk

Istotnym aspektem rozwoju manipulacji jest koordynacja wzrokowo-ruchowa Chwytanie i sięganie przebiega pod kontrolą wzroku od okresu chwytu dowolne® tj. od 4. miesiąca. Od tej pory dziecko opanowuje przekładanie przedmiotu z ręki da ręki, chwytanie równocześnie kilku przedmiotów, poszukiwanie przedmiotów, któi zniknęły z pola widzenia. Pod koniec okresu niemowlęcego dziecko manipulia przedmiotem używając obu rąk. Zaznacza się zróżnicowanie chwytu prawej i lewa ręki. Doskonali się chwytanie drobnych przedmiotów przy użyciu chwytu pęsetlJ wego, polegającego na przeciwstawianiu kciuka pozostałym palcom.

W 1. r.ż. dziecko manipuluje w sposób niespecyficzny. W odniesieniu'di wszystkich przedmiotów stosowany jest taki sam repertuar schematów czynności! wych. Dopiero pod koniec 1. r.ż. działania dziecka stają się specyficzne. W interakcji z dorosłym dziecko poznaje sposoby używania przedmiotów, a także ich funkćfl W zabawie z dorosłym uczy się turlać piłkę, wkładać klocki do wiaderka, ustawia klocki jeden na drugim. W tych rozwojowych osiągnięciach dziecka realizujesia teza L. Wygotskiego: „droga dziecka do przedmiotu i od przedmiotu do dziecka pręfl wadzi przez drugiego człowieka” (1978, s. 46). Są one równocześnie przejawaa manipulacji specyficznej, która doskonali się w 2. i 3. r.ż.

Rozwój poznawczy, czynności eksploracyjne

Kiedy piszemy o rozwoju procesów poznawczych niemowlęcia, traktujemy a jako „istotę myślącą” (the child as thinker) (Meadows, 1993) i zastanawiamy sid w jaki sposób dziecko spostrzega rzeczywistość, jak zdobywa wiedzę o świecie, jal operuje informacjami.

Percepcja. Koncepcja E. J. Gibson podważyła założenia W. Jamesa, że dziecin biernie poddaje się napływającym bodźcom. Zdaniem Gibson (1970) dziecko odl

54